کامیار بهرنگ (+تصویر) – الکسی سیپراس، نخست وزیر چپ‌گرای یونان برای سفری چند روزه به ایران سفر کرده است. او پیش از آغاز رسمی سفر خود به اصفهان سفر کرد تا از جاذبه‌های گردشگری این شهر دیدن کند.
وزرای امور خارجه، محیط زیست و انرژی، دارایی و گردشگری و توسعه یونان نیز، الکسی سیپراس را در این سفر همراهی کردند.
با اینکه در فضای پساتحریم هیات‌های اروپایی بسیاری به ایران سفر کرده‌اند اما الکسی سیپراس بلندپایه‌ترین مقام سیاسی اتحادیه اروپاست که چند ماه گذشته برای دیدار با مقامات جمهوری اسلامی وارد تهران شده است.
ایران و یونان هر دو در تلاش هستند تا از دوران طولانی رکود اقتصادی خارج شوند و روابط دو کشور به تایید رئیس جمهوری یونان در این زمینه اهمیت بسیاری دارد.
منابع انسانی و همچنین انرژی ایران برای یونان اهمیت فراوان داشته و یونان نیز آسان‌ترین پل ایران به اتحادیه اروپا محسوب می‌شود. از سوی دیگر حجم مبادلات اقتصادی میان دو کشور پیش از اعمال تحریم‌های بین‌المللی برای محدود کردن برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی این اهمیت را تشدید می‌کرد.
شرکای اقتصادی مطمئن
در سال ۱۳۸۷ حجم صادرات ایران به یونان نزدیک به ۱۶ میلیون دلار در سال بود، رقمی که به تدریج کاهش یافت تا در سال ۱۳۹۱ به نزدیک ۶ میلیون دلار در سال رسید. حجم واردات از یونان نیز به همین شکل با نوسان روبرو بوده است؛ وارادت ۲۱ میلیون دلاری در سال ۱۳۸۹ به میزان ۱۱ میلیون دلار در سال ۹۱ کاهش پیدا می‌کند.
با توجه به نیاز یونان به نفت ایران رابطه دو کشور در سال‌های گذشته بیشتر بر همین اساس تعریف شده است. بر اساس آمارها، در سال ۲۰۰۶ سهم ایران از واردات کل یونان رقمی نزدیک به ۷۸ درصد بوده است. رقمی که به تدریج کاهش یافته و حالا در دوران پسابرجام و عقد قراردادهای جدید امیدواری‌ها برای بازگشت به آن دوران زنده شده است. جنس این رابطه اقتصادی برای ایران شامل کالای صنعتی، مواد خام، فلزات، محصولات کشاورزی و فرآوردهای شیمیایی (آفت‌کش و کود) بوده است.
حمل و نقل دریایی و همچنین صنعت جهانگردی از دیگر مواردی است که در سال‌های گذشته همواره مورد علاقه دو طرف بوده است. در دیدار الکسی سیپراس و اسحاق جهانگیری سند راهبردی توسعه روابط به تصویب رسید و از سوی دیگر ۳ یادداشت تفاهم شامل لغو روادید سیاسی (برای دارندگان پاسپورت‌های سیاسی) امضا شده است. خبرگزاری روسی «اسپوتنیک» در گزارشی از تمایل دو طرف به گسترش همکاری‌های تجاری- مالی، جهانگردی، فرهنگی، صنایع دارویی و کشاورزی و همچنین در زمینه ساخت مسکن و جاده خبر داده است. این خبرگزاری با اشاره به رفع تحریم‌های بین‌المللی در ماه گذشته میلادی تاکید کرده که شرکت نفت یونان (Greece’s Hellenic Petroleum oil company) انتظار دارد در نیمه دوم سال ۲۰۱۶ نزدیک به یک چهارم نیازهای خود را از طریق ایران تامین کند.
بخشی دیگر از توافق نفتی میان ایران و یونان بازپرداخت بدهی‌های شرکت نفت یونان به شرکت ملی نفت ایران است. بر اساس برآوردها این بدهی رقمی حدود ۵۵۰ تا ۶۰۰ میلیون یورو تخمین زده می‌شود که به دلیل تحریم‌های بین‌المللی امکان انتقال به ایران را نداشته است.
اقتصاد تمام رابطه نیست
وبسایت «تلویزیون یونان جدید» این سفر را «دیداری راهبردی» ارزیابی کرده است که جدا از جنبه‌های اقتصادی، منافع سیاسی بسیاری را نیز به همراه خواهد داشت. این وبسایت به نقل از یکی از منابع خود در دولت یونان، به رابطه این کشور با اسرائیل و مصر اشاره کرده و تاکید می‌کند که «این نقش به همراه یک بازیگر منطقه‌ای که در تلاش برای بازگشت به جامعه جهانی است» می‌تواند به آرامش و ثبات در خاورمیانه کمک کند. پیش از این، سیپراس در اواخر ماه ژانویه به اسراییل سفر کرده و با بنیامین نتانیاهو دیدار و گفتگو داشت.
از این نقش الکسی سیپراس پیش از ورود به تهران با عنوان «بازیگر کلیدی برای صلح و ثبات منطقه» یادکرده و مساله «داعش» را دغدغه مشترک دو طرف دانسته است. سیل مهاجران فراری از مناطق جنگ‌زده در خاورمیانه (به ویژه عراق و سوریه) به سوی یونان و اروپا یکی از مهمترین چالش‌های پیش روی دولت یونان است. بنابراین حل بحران در خاورمیانه می‌تواند یکی از اهداف اصلی این کشور باشد.
آغوش گرم ایران و دروازه‌های باز اروپا
با اینکه الکسی سیپراس بالاترین مقام سیاسی اتحادیه اروپاست که در این سال‌ها به ایران سفر کرده است اما شوق هیات‌های اقتصادی اروپایی برای سفر به ایران را نمی‌توان انکار نمود. محمد حسن حبیب‌الله زاده، کاردار جمهوری اسلامی در بریتانیا ماه گذشته در نشستی که توسط «مجمع جهانی دیپلماتیک» در لندن برگزار شده بود از حضور بیش از ۱۵۰ هیات اقتصادی- تجاری که به ایران سفر کرده‌اند سخن گفت که نزدیک به نیمی از آنها را تنها اروپایی‌ها تشکیل می‌دهند.
حبیب‌الله زاده در این نشست به تمایل جمهوری اسلامی برای آغاز مذاکرات به منظور پیوستن ایران به «سازمان تجارت جهانی» اشاره کرد و همچنین از سفر هیات‌های جدید اقتصادی از اروپا به ایران خبر داد.
سفر حسن روحانی به ایتالیا و فرانسه، دو شریک اروپایی جمهوری اسلامی در سال‌های گذشته نیز فصل جدیدی از اقتصاد پسابرجامی ایران را به نمایش گذاشت.
جنبه‌هایی که بر بخش سیاست هم سایه انداخته و حالا جمهوری اسلامی جدا از یک شریک خوب اقتصادی با بازاری مستعد به یک شریک سیاسی در گفتگوهای منطقه‌ای بدل شده است.
با اینکه هنوز هیچ سرمایه‌گذاری پایه‌ای در این میان انجام نشده است و جمهوری اسلامی بیشتر به روی خرید وسائل و تجهیزات مورد نیاز خود تمرکز کرده است، اما با پایان یافتن نگارش قراردادهای جدید نفتی در ایران به نظر می‌رسد که یک سری از سرمایه‌گذاری‌های خارجی را نیز شاهد باشیم.
