هفته گذشته درروزهایی که خبرهای داغ رأیگیری دو مجلس شورای اسلامی و خبرگان، افکار عمومی را به خود مشغول کرده بود، صدای نالههای سگی به نام چیکو از زیر شکنجه و کتکهای صاحباش درلابلای خبرهای انتخاباتی و در فضای رسانهها و شبکههای اجتماعی پیچید و انتقاد و خشم بسیاری از کاربران و فعالان حمایت از حیوانات، محیط زیست و دارندگان حیوانات خانگی برانگیخت.
بعد از انتشار فیلم تکاندهندهی آزارچیکو توسط صاحباش که به نظر شکارچی میرسید، تجمع اعتراضی علیه حیوانآزاری در مقابل سازمان محیط زیست تشکیل شد. در این تجمع که گروهی از هنرمندان نیز در آن حضور داشتند، معترضان با شعارهای «ابتکار بیرون بیا، ابتکار بیرون بیا» خواستار پاسخگویی معصومه ابتکار مسوول این سازمان شدند.
پس از آن، جمعی از بازیگران سینما و تلویزیون با انتشار بیانیهای نسبت به رواج خشونت در جامعه علیه حیوانات اعتراض کردند و خواستار تصویب قوانینی در جهت حمایت از حیوانات و تلاش نهادهای مسوول برای تصویب قوانین در این زمینه شدند.
پس از انتشار تصاویر تجمع کنندگان در برابر سازمان حفاظت محیط زیست، بعضی از رسانههای افراطی داخل کشور با انتقادات شدید از حاضران در این تجمع، آنها را «سگواپس» نامیدند. آنها همچنین با چشم فرو بستن به سگکشیهای سازمانیافته شهرداریها، تلاش کردند دفاع از حیوانات را امری فرعی و غیر ضروری جلوه داده و حتی آن را به آن سوی خط قرمزها هل دهند.
یکی از ساکنان منطقه غرب تهران که در این تجمع شرکت کرده بود به خبرنگارکیهان لندن گفت: «در نزدیکی محلهای که من زندگی میکنم، در زمینهای بایر سگهای زیادی لابلای آشغالها میلولند و دنبال غذا میگردند. در گذشتهای نه چندان دور ماموران شهرداری عادت داشتند هرچند وقت یک بار به آنجا بروند وشبانه آنها را یا می کشتند و یا زخمی میکردند و صدای شلیک گلولههایشان همراه با زوزههای سگها بسیار ناراحت کننده و دلخراش بود. اما از زمانی که سازمانهای غیرانتفاعی حامی حیوانات در سطح گستردهای نسبت به این اقدام واکنش نشان دادند، دیگر ما صدای شلیک این گلولهها را نمی شنویم. ولی در زمینه جمعآوری و حمایت از این حیوانات بیزبان هیچ اقدام جدی صورت نگرفته و تعداد آنها رو به افزایش گذاشته که به سمت زبالههای محلهای مسکونی سرازیر شده و دنبال غذا میگردند. و گاهی برای ساکنان این منطقه مزاحمت ایجاد میکنند.»
به نظر وی این سگها باید عقیم شده و درپناهگاههای امن و تمیز نگهداری شوند و صاحب شناسنامه شوند.
آزارچیکو و همنوعاناش اولین بار نیست که اتفاق میافتد. قبلا هم شاهد حیوانآزاری در ایران بودهایم. اما به نطر میرسد این بار برای اولین بار مسوولان در برابرتجمعات اعتراضآمیز، قدمی فراتراز شعار و حرف برداشتهاند و واکنش جدیتری نشان دادهاند. به طوری که ماموران یگان حفاظت محیط زیست گلستان با تحقیقات محلی و بر اساس شماره پلاک خودروی صاحب چیکو که در فیلم شکنجهی این سگ بیگناه دیده میشد، وی را شناسایی کرده و پس از شکایت اداره محیط زیست استان به دادگستری، این شخص در شهرستان کلاله دستگیر شد.
حجتالاسلام حقی دادستان مرکز استان گلستان نیز در رابطه با کلیپ منتشر شده در فضای مجازی اعلام کرد که عامل شکنجه این سگ دستگیر و با قرار کفالت روانه زندان شد.
حقی تصریح کرد: جرم این فرد ارتکاب عمل حرام در انظار عمومی است و حیوانآزاری هم جزو اعملل حرام است و دستگاه قضا به پرونده این فرد طبق قانون رسیدگی میکند.
وی همچنین اشاره کرد: شخصی که به فیلمبرداری اقدام و آن را منتشر کرده نیز تحت تعقیب قضایی قرار دارد.
این در حالیست که به گزارش دیدهبان حقوق حیوانات، فیلم حیوانآزاری فوق توسط محیطبان احمد بحری در اختیار دیدهبان قرار گرفته است. محیطبانی که از ضرب و شتم توسط متخلفان و تهدیدات آنها درد دلهای فراوان دارد اما امیدوار است دفاع از محیطبانان، ارتقای وضعیت شغلی آنها و استخدام نیروهای جدید و دفاع از محیط زیست و حمایت از حیوانات جایی در برنامه نمایندگان مجلس شورای اسلامی دهم داشته باشد.
پس از روی کار آمدن دولت روحانی، نخستین همایش تخصصی حقوق حیوانات با همکاری و حضور نمایندگان سازمان حفاظت محیط زیست و به مناسبت روز مبارزه با خشونت علیه حیوانات با عنوان «حیوانآزاری و خلاء قانونی در برخورد با آزار حیوانات» برگزار شد. به گزارش دیدهبان حقوق حیوانات، این نخستین بار در چهار دهه اخیر بود که مسوولان رسما از «حقوق حیوانات» صحبت کردند. یک سال بعد و در پی انتشار ویدیوی سگکشی از طریق تزریق در شیراز که به «سگکشی با اسید» معروف شد، هزاران نفر از دوستداران حیوانات در برابر ساختمان سازمان حفاظت محیط زیست تجمع کردند.
رییس این سازمان با حضور در میان تجمعکنندگان قول داد اگرچه سازمان تحت ریاست وی در حیطه حیوانات شهری مسوولیت قانونی ندارد، اما در این زمینه پیش قدم شود تا سایر ارگانهای مسوول از خواب غفلت بیدار شوند. معصومه ابتکار بعدها و در روز جهانی حقوق حیوانات در مصاحبهای با یورونیوز اعلام کرد که از همکاری در دفاع از حقوق حیوانات استقبال می کند.
همچنین سال گذشته رییس سازمان حفاظت محیط زیست در جمع معترضان به اسیدپاشی و آزار حیوانات در شیراز با تاکید بر این که در حمایت از حقوق حیوانات یک خلاء قانونی وجود دارد گفت: در سازمان حفاظت محیط زیست قوانینی برای حیات وحش وجود دارد اما در خصوص حقوق حیواناتی مانند سگ و گربه قانونی مستقیم دیده نشده است از این رو در تلاشیم چارچوبی قانونی در راستای حمایت از حقوق حیوانات تعریف کنیم تا در زمان وقوع چنین مواردی تکلیف روشن باشد.
وی گفت: تمام مسوولیت این مساله برعهده شهرداری است و شوراها و دهیاریها ناظر بر آن هستند و سازمان محیط زیست به طور مستقیم در چنین موضوعاتی تکلیف قانونی ندارد اما چون مدافع حقوق حیوانات هستیم به این مساله ورود میکنیم و از تمام ظرفیت سازمان برای روشن شدن این مساله استفاده خواهیم کرد.
محمد رضا زمانی درمزاری، وکیل دادگستری و وکیل دیدهبان حقوق حیوانات نیزبا اشاره به دیدگاه مبتنی بر عدم جرمانگاری حیوانآزاری در قانون مینویسد:« طرفداران این گروه، نظر به فقدان جرمانگاری نسبت به حیوانآزاری در قوانین موضوعه ایران، آن را برابر اصل قانونی بودن جرم و مجازاتها فاقد هر گونه وصف مجرمانه دانسته و مرتکب آن را مشمول مجازات نمیدانند. ریاست سازمان حفاظت از محیط زیست و بسیاری از مقامات آن سازمان در اظهارات مکرر خویش به این موضوع اشاره داشتهاند.»
وی به اشاره به اصل ۱۶۷ قانون اساسی و همچنین با اشاره به دیدگاه مبتنی بر مسوولیت اخلاقی، قانونی و حقوقی مرتکبان حیوانآزاری خاطرنشان میکند: «اگرچه، با صراحت در قانون، حیوانآزاری، جرمانگاری نشده است، اما نظر به فتاوی صادره از علماء و مراجع مذهبی، همسو با آموزههای ادبی و شرعی و نیز تعهدات بینالمللی دولت ایران در رعایت حقوق حیوانات بر مبنای کنوانسیونهای بینالمللی الحاقی به آنها، مسوولیت فرد مرتکب حیوانآزاری در این ارتباط، مفروض بوده و مطالبۀ عمومی مردم و شهروندان در جهت حفظ نظم عمومی و پرهیز از هرگونه تشویش اذهان عمومی در جهت حفظ حقوق آنها، مفروض و مورد تاکید است.»
امیر سبزی، عضو دیده بان حقوق حیوانات، نیز در گفتگو با خبرنگار مهر میگوید: بخشی از حیوانآزاریها از سر نا آگاهی است. مثلاً شما به پناهگاهها که میروید میبینید برای رفع یک بیماری پوستی بدن سگ را با اسید شستهاند! اما گاهی به طور قطع میتوان گفت قصد آزار مشخص است. چنین رفتاری ناشی از مشکلات روانی است و این افراد باید درمان شوند. اینها خطرات اجتماعی قابل توجهی هم دارند.
ظاهرا تیم پناهگاه «وفا» در قزوین که یکی از موسسههای غیرانتفاعی برای اسکان حیوانات است ویدیویی از بهبودی وضعیت چیکو منتشر کرده که وی را سرخوش و شاد در حال بازی نشان میدهد. بسیاری ازکاربران اما معتقدند که سگی که در این ویدیو نشان داده میشود چیکو نیست و او را نتوانستهاند نجات دهند.
مریم یکی از کاربران فیس بوک در کامنتی مینویسد: «این سگ یکی دیگر از سگهای شکارچی از خانواده چیکو هست. چیکو از بین رفته. شکارچیها سگهای شکاری رو تکثیر میکنند و این هم مورد بی مهری صاحب بی وجدانش بود که لااقل نجات پیدا کرد. اما آن سگ کتک خورده ۲ ماه پیش از دنیا رفته که رفته».
و کاربر دیگری به نام پریسا حامی مینویسد: «این سگ یه سگ از برادر یا خواهر چیکو هست. به راحتی میشه تشابهسازی کرد. بعدش هم سگی که با بیل توی سرش خورده الان حتی اگر هم زنده باشه از لحاظ روانی و روحی آنقدر اسیب دیده و منزوی میشه که اجازه نمیده دستی به سوی سرش حتی برای نوازش بره. من چون روحیه حیوانات رو میدونم کامل. به طور صد در صد میگم فقط یه ساده لوح میتونه باور کنه این سگ همون سگه»
حیوانآزاری و کشتن سگ و گربه حتی توسط نهادهای مسوول از جمله شهرداریها تا چند سال پیش در ایران امری بدیهی ومرسوم بود آن هم در حالی که سگ و گربه از دیرباز همدمان خانگی انسان در شهر و روستا بودهاند. اینک جای بسی امیدواری است که رفته رفته به کمک نهادهای مردمی و سازمانهای غیرانتفاعی، فرهنگ حمایت از حیوانات و حق زیستن آنها نه تنها در جامعه گسترش پیدا میکند بلکه نهادهای مسوول را نیز مجبور به واکنش در برابر متخلفان و هم چنین تلاش به رفع کمبودهای قانونی در این زمینه میکند.