روشنک آسترکی – «یک فروشگاه مطمئن با تنوع بالای کالا»، «برندهای معروف دنیا را از ما بخواهید»، «از تولید به مصرف»، «تحویل سفارش شما، ۲۴ ساعته در تهران، ۷۲ ساعته در شهرستان»، «فروش ویژه نوروزی»؛ اینها جملاتی است که در پوسترهای تبلیغاتی فروشگاه‌ها به چشم می‌خورد؛ اما فروشگاه‌هایی در اینستاگرام.
با فراگیر شدن استفاده مردم ایران از اپلیکشن اینستاگرام فروشگاه‌های زیادی در صفحات اینستاگرامی خود، کالاهایی متنوع را در معرض فروش می‌گذارند. کالاهایی از مبل و تخت خواب و کمد تا ظرف و لباس و کیف و کفش و حتی جواهرات. بسیاری از این فروشگاه‌های اینستاگرامی به صورت فیزیکی مغازه‌ای ندارند و صرفا از طریق اینستاگرام به فروش کالاهای خود مشغولند و برخی نیز آدرس فروشگاه‌های خود را در اینستاگرام به نمایش می‌گذارند. هر چند وجود فروشگاه‌های اینترنتی سال‌هاست در دنیا مرسوم است و در ایران نیز سایت‌های فروش آنلاین چند سالی است مشغول به فعالیت هستند، اما به نظر می‌رسد فروش کالا در اینستاگرام روز به روز در میان ایرانیان همه‌گیر می‌شود.
تعداد زیادی از این فروشگاه‌ها بیش از هزاران نفر فالوِر دارند و در زیر عکس‌هایی که از کالاهای خود منتشر می‌کنند، افراد زیادی با ادمین صفحه به گفتگو می‌پردازند، دوستان خود را «منشن» می‌کنند، با نزدیکان‌شان مشورت می‌کنند و حتی چانه می‌زنند.
ساز و کار سفارش در اغلب صفحات به این شکل است که معمولا همراه عکس کالا، مشخصات و کدی را جهت سفارش منتشر می‌کنند. اما سفارش باید از طریق تلگرام صورت گیرد. مشتری می‌تواند از طریق صفحه تلگرام کالای مورد نظرش را به فروشنده سفارش دهد. برخی از فروشندگان به ویژه آنها که فروشگاهی در شهر دارند، شماره‌های تماس خود را هم برای سفارش تلفنی در اختیار مشتریان قرار می‌دهند.
انگیزه خریداران، صرفه جویی در وقت
نیما یکی از ادمین‌های فروشنده در اینستاگرام است. او و برادرش تولیدی لوازم چوبی از جمله مبل، میز ناهارخوری و سرویس خواب دارند. نیما در مورد انگیزه‌اش برای راه‌اندازی فروشگاه اینستاگرامی به کیهان لندن می‌گوید: «ما چند سال پیش در منطقه یافت‌آباد تهران تولیدی مبل داشتیم، صد‌ها فروشگاه و تولیدی مبل در یافت آباد که اولین بازار مبل تهران است وجود دارد. واقعا اگر کسی بخواهد همه فروشگاه‌های مبل یافت‌آباد را به طور اجمالی ببیند، یک صبح تا شب زمان می‌برد و این در حالیست که یافت‌آباد از محله‌های تهران فاصله زیادی دارد و گاهی مشتریان دو سه ساعت در ترافیک هستند تا به یافت‌آباد برسند. من یک روز در اینستاگرام یک فروشگاه لباس دیدم، وقتی استقبال مردم از این فروشگاه اینستاگرامی را دیدم پیشنهاد راه‌اندازی فروشگاه‌مان در اینستاگرام را به برادرم دادم. برادرم اوایل مخالف بود و می‌گفت آخه کی از روی عکس توی اینستاگرام مبل و تخت‌خواب می‌خرد. اما من با مسوولیت خودم صفحه تولیدی و فروشگاه مبل‌مان را در اینستاگرام راه اندازی کردم. چند ماه زمان برد به موقعیت دلخواه برسیم اما الان چند هزار نفر ما را در اینستا دنبال می‌کنند و شاید باورتان نشود اما تقریبا ۷۰% فروش ما از طریق همین صفحه کلید می‌خورد».
نیما مهم‌ترین عامل موفقیت‌اش را صرفه‌جویی در وقت مشتریان می‌داند و می‌گوید: «واقعا این‌قدر ترافیک تهران زیاد است و مردم گرفتارند که وقت ندارند چند روز خود را صرف گشتن بازار مبل کنند. ضمن این که ما مشتریان زیادی از شهرستان داریم که اغلب در حالت عادی نمی‌توانند بیایند تهران که فروشگاه ما یا دیگر فروشگاه‌ها را در یافت‌آباد ببینند. اما از طریق اینستاگرام به ما سفارش می‌دهند. خب، کالاهای ما هم ضمانت دارد. همه مشخصات کالا را در تبلیغات می‌گذاریم. جنس چوب و پارچه را می‌نویسیم. همین باعث می‌شود مشتری اعتماد کند.»
جلب اعتماد مردم، مهم‌ترین راز موفقیت
خانم مرادی یکی دیگر از فروشندگان کالا در اینستاگرام است. او به همراه خواهرش فروشگاه ظرف و وسائل تزیینی خانه دارند، اما این فروشگاه در واقع یکی از اتاق‌های خانه او است و همه مشتریان از طریق اینستاگرام با کالا‌ها آشنا می‌شوند. خانم مرادی در مورد شروع فعالیت‌اش به کیهان لندن می‌گوید: «من بازنشسته آموزش و پرورش هستم. همسرم فوت کرده و سرپرستی دو دختر دانشجویم با من است. از آنجایی که حقوق بازنشستگی کفاف هزینه‌های هیچ خانواده فرهنگی از جمله مرا نمی‌دهد همیشه دنبال راه‌اندازی یک کسب و کار بودم تا اینکه خواهرم پیشنهاد این کار را به من داد. اول انتظار و امید موفقیت زیادی از این کار نداشتم اما الان واقعا راضی هستیم. ما دو یا سه ماه یک بار به ترکیه می‌رویم و از آنجا ظروف و وسائل تزیینی برای فروش می‌آوریم. خیلی وقت‌ها قبل از رفتن به ترکیه سفارش می‌گیریم. خصوصا کالاهای فروشگاه ایکیا خیلی در ایران طرفدار دارد، البته اجناس تولید داخل هم برای فروش داریم».
از خانم مرادی می‌پرسم چه شد از انتظار و امید کم به رضایت رسیدند «خب من پنجاه و شش سالم است، خیلی به برنامه‌هایی مثل اینستاگرام آشنایی ندارم. سه سال پیش که خواهرم گفت در اینستا جنس بفروشیم، خنده‌ام گرفت. گفتم من عمرا نمی‌رم از یک صفحه مجازی خرید کنم، چطور انتظار داشته باشم مردم به من اعتماد کنند اما او که از من پانزده سال کوچک‌تر است، گفت من دیگران را دیده‌ام باید خلاقیت داشته باشیم و اعتماد مردم را جلب کنیم. ما هم خلاقیت را در آوردن اجناس آنتیک اما ارزان از ترکیه به خرج دادیم هم با عکس گرفتن از سفارشات مشتری‌ها و گذاشتن عکس در صفحه توانستیم اعتماد مردم را جلب کنیم. ضمن اینکه به نظرم مشتری‌ها زنجیره‌ای هستند، یعنی یک نفر کالاهایی سفارش می‌دهد، بعد به فامیل و دوستانش می‌گوید و آنها هم مشتری ما می‌شوند».
خبری از اماکن و نیروی انتظامی نیست
نکته جالبی که سولماز از دیگر فروشندگان در اینستاگرام به کیهان لندن می‌گوید و شاید وجه تمایز فروشگاه‌های اینترنتی ایران با فروشگاه‌های اینترنتی در دیگر کشور‌ها باشد این است که «در فروشگاه‌های اینترنتی از دست اماکن و نیروی انتظامی راحت هستیم.»
سولماز با همکاری چند تا از دوستان‌اش که خارج از کشور هستند، لباس‌های زنانه می‌فروشد. او می‌گوید: «لباس‌هایی که ما می‌فروشیم از ترکیه و دوبی می‌آوریم. بیشتر لباس‌ها مجلسی هستند اما در کنار اینها، لباس زیر و تاپ و کفش و کیف هم برای فروش می‌گذاریم.»
سولماز پیش از راه‌اندازی این فروشگاه، فروشگاه لباس در قیطریه داشت و می‌گوید: «یکی از مسائلی که همیشه روی اعصاب من و مشتریان بود و واقعا سدی در برابر فروش بود، اماکن و نیروی انتظامی بودند. از مانکن‌ها گرفته تا مدل لباس‌ها تا حتی حجاب مشتریان و موسیقی که من در فروشگاه می‌گذاشتم، بهانه‌هایی بود که مرتب با اماکن و نیروی انتظامی درگیر باشیم. هم رشوه بدهیم و هم در مواردی فروشگاه برای مدتی پلمپ شود اما در فروشگاه اینترنتی راحت‌تر هستیم و آرامش خاطر داریم». سولماز اضافه می‌کند به طور فصلی در خانه‌اش شوی لباس می‌گذارد اما تبلیغات این شوی لباس را هم از طریق اینستاگرام انجام می‌دهد.
در کنار این مطالب جالبی که ادمین‌ها و صاحبان فروشگاه‌های اینستاگرامی به کیهان لندن گفته‌اند، به نظر می‌رسد بالا بودن کاربران ایرانی در اینستاگرام و فیلتر نبودن این اپلیکیشن در ایران نیز باعث شده فروشندگان کالا با بازاری پرجمعیت روبرو باشند که می‌توانند بدون پرداخت هزینه‌های بالا، کالاهای خود را در معرض دید مردم قرار دهند. در عین حال فرهنگ خرید اینترنتی در سال‌های اخیر در ایران کاملا جا افتاده است و مشتریان مدت‌هاست که بدبینی کمتری برای خریدهای اینترنتی دارند.
