آدمها معمولا افسوس گذشته را میخورند، وقتی پا به سن میگذارند، افسوس دوران کودکی و جوانی، وقتی سالمند میشوند افسوس چهل پنجاه سالگی را! وقتی خود را کنار میکشند تا جا برای نسلهای تازه باز شود هم افسوس نسلهای گذشته را میخورند.
گذشته از دلایل روانی که ممکن است این پدیده داشته باشد، آمار و اوضاع نشان میدهد که کار جهان به طور مداوم رو به بهبود داشته و اختراعات و اکتشافات در زمینههای مختلف، سبب غلبه بر مشکلات گوناگون شده و به نظر نمیرسد اگر کسی هم حتی مثلا سالهای دههی سی و پنجاه میلادی را به هر دلیلی ستایش کند و آنها را نوستالژیک بداند، اما حاضر باشد به آن دوران باز گردد.
با این همه، بررسیها و پژوهشهای گوناگون نشان میدهند که در کنار افزایش جمعیت جهان که از تقریبا دو و نیم میلیارد در سال ۱۹۵۰ به بیش از شش میلیارد تن در سال ۲۰۰۰ رسید و پیشبینی میشود در سال ۲۰۵۰ تقریبا به ده میلیارد برسد، و بر بستر انقلاب تکنولوژیک و وسایل ارتباطات همگانی و رسانهها، توقعات و آرزوهای انسان نیز تغییر کرده است. دلایل موج فزایندهی مهاجرتهای اقتصادی را از کشورهایی که در آنها جنگ و پیگرد وجود ندارد نیز باید در همین جُست.
اگر نسلهای دههی بیست و سی میلادی تن خود را از غبار جنگی میتکاندند که ابعاد فاجعهبارش خیلی زود در پس فجایع و کشتار جنگ جهانی دوم به فراموشی سپرده شد، نسل پنجاه و شصت میلادی با یک شکوفایی عظیم در همهی زمینهها روبرو بودند که رادیو و تلویزیون در آنها نقش اساسی بازی میکرد. همین نقش سبب شده بود تا در کنار اتوپیایی که پشت پردهی آهنین پنهان شده بود، بسیاری از جوانان آن دوران به آرمانگرایی روی بیاورند. اما وقتی پردهی آهنین فرو افتاد، پیکر نحیف «اقتصاد برنامه» و جوامعی تشنهی آزادی نمایان شد.
به این ترتیب نسلهای هشتاد و نود میلادی در شوکی عظیم و مشغول به هضم رویدادهایی که چهرهی جهان را به طور بنیادین تغییر میداد، بیشتر خنثی و مبهوت ماندند. این را حتی در مد ناپایدار و بی هویت لباس و آرایش آن دوران نیز میتوان دید که امروز به شدت سبب خنده و مزاح میشود، در حالی که مدهای دلنشین دههی شصت و هفتاد مرتب تکرار میشوند.
نسل ۲۰۰۰ اما از جنس دیگریست. این نسل در حال تجربهی نوآوریهایی است که باید زمان بگذرد تا بتوان به بررسی پیامدهای همه جانبهی آن نشست. نسلی است که بیش از آنکه امیدوارکننده باشد، سبب وحشت میشود هنگامی که نوجواناناش در پاسخ به اینکه چه آرزویی دارید، پاسخ میدهند: میخواهم مشهور شوم!