آزاده کریمی- اگرچه بیش از دو ماه از تخریب آرامگاه لطفعلیخان زند در امامزاده زید تهران میگذرد ولی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به جز وعده مرمت و تعمیر این محل، هیچ فعالیتی در این راستا نکرده است.
بیش از دو ماه از زمانی که اخباری مبنی بر تخریب آرامگاه لطفعلیخان زند در بازار بزرگ تهران منتشر شد، میگذرد. تصاویر انتشار یافته از این آرامگاه نشان از بیرنگ شدن و از بین رفتن نوشتار سنگ قبر لطفعلیخان زند و استفاده از محل استقرار قبر به عنوان انبار فرش دارد. لوح مربوط به لطفعلیخان زند نیز که پیش از دوران پهلوی بر دیوار نصب بود، برداشته شده و در محوطه بیرونی امامزاده قرار داده شده است.
کارشناس این سازمان در گفت و گو با کیهان لندن وعده بازرسی و انجام مرمت و تعمیر مقبره را داد ولی پیگیریهای بعدی خبرنگار کیهان لندن از روند اجرایی شدن این وعده را بیپاسخ گذاشت.
مهدی معمارزاده کارشناس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در گفت و گو با کیهان لندن اخبار منتشر شده از این تخریب را غلو شده دانست و گفت: اطلاعاتی که رسانهها مبنی بر تخریب قبر لطفعلیخان زند و تبدیل شدن آن به انبار فرش منتشر کردهاند، اشتباه است. فقط یک سری از فرشهای قدیمی امامزاده زید را مدت کوتاهی برای مزایده در محوطه مقبره قرار داده بودند تا خریداران راحت بتوانند بیایند و فرشها را ببینند.
او افزود: مسئولان امامزاده جای امنی برای قرار دادن فرشها جز فضای بسته مقبره نداشتهاند وگرنه مجبور بودند برای خرید و فروش٬ داخل امامزاده بروند که بیحرمتی بود. برای همین مدت کوتاهی فرشها را در این محل گذاشتهاند و به سرعت هم برداشتهاند. در این بین هم یک عده آمده و عکس گرفتهاند و در فضای اینترنتی مطالبی منتشر کرده و اعلام کردهاند قبر لطفعلیخان، انبار فرش شده است.
این کارشناس سازمان میراث فرهنگی در این باره که تصاویر منتشر شده در فضای مجازی نشان از تخریب نوشتار سنگ قبر این شاه دوران زندیه دارند، گفت: بنده به عنوان ناظر میراث فرهنگی در بازار تهران از جمله امامزاده زید، برای اطمینان از موضوع و پاسخگویی به مسئولان از قبر لطفعلیخان زند بازدید کردم و قبول دارم که باید به این محل رسیدگی شود و از این شرایط بیرون بیاید.
معمارزاده در پاسخ به اینکه چرا فضای بزرگتری به مقبره اختصاص داده نمیشود، گفت: ما نمیتوانیم مقبره را از فضای کوچک در بیاوریم یا برایش یک آرامگاه درست کنیم. چون امکان جابجایی قبر را نداریم و کار درستی هم نیست.
او همچنین امکان هرگونه تغییر سازه را غیرممکن دانست و افزود: ما نمیتوانیم فضای بازی برای این قبر طراحی کنیم یا یک دیوار شیشهای برایش بسازیم٬ چون از همان ابتدا فضای کوچکی برای این قبر در نظر گرفته شده و در عین حال حفظ امنیت امامزاده اجازه نمیدهد تا از دیوارهای شیشهای استفاده کنیم.
به گفته معمارزاده٬ بازار تهران در روزهای تعطیل کاملا خالی است و برای حفظ امنیت باید همچنان از درهای آهنی استفاده کرد.
کارشناس سازمان میراث فرهنگی همچنین در پاسخ به این سوال که چرا سازمان میراث فرهنگی از نصب یک تابلوی اعلان محل قبر لطفعلیخان زند هم دریغ کرده است، گفت: قاعدتا عوام مردم از همه بناهای تاریخی اطلاع ندارند، همان طور که خیلیها نمیدانند قبر پروین اعتصامی و لطفعلیخان زند کجاست. اما اهل علم و هنر معمولا از این اطلاعات باخبرند.
او در عین حال وعده داد تا سازمان میراث فرهنگی در بازار تهران تابلوی اعلانی برای قبر لطفعلیخان زند نصب کند و گفت: کاری که ما میتوانیم در راستای اطلاع رسانی انجام دهیم، این است که یک تابلوی اطلاع رسانی در بازار نصب کنیم و این اطلاعات را به مردم بدهیم که هرکس خواست برود و این قبر را ببیند.
با این همه معمارزاده انجام تعمیرات لازم قبر لطفعلیخان زند را نیازمند تخصیص بودجه میداند و میگوید: من موافق هستم که این مقبره نیاز به بهسازی دارد. باید تابلو نصب شود و مشکلات سنگ قبر رفع شوند. دیوارهای محل قرارگیری قبر نیاز به نقاشی دارد و شیشهها باید تعویض و مرمت شوند. وظیفه من این است که بروم از آنجا عکس بگیرم و موضوع را پیگیری کنم. اگر بودجه اختصاص داده و انجام شد، من حاضرم دوباره در اینباره پاسخگو باشم.
مقبره لطفعلیخان زند در محله بازار تهران و در مجاورت بقعه امامزاده زید، در انتهای بازار امیر میان چهارسوق سابق و انتهای بازار ارسی دوزهای سابق و بازار فرش امروز قرار دارد.
بر اساس آنچه ناصر نجمی در کتاب «دارالخلافهی طهران» آورده است٬ امامزاده زید در سال ۹۰۲ هجری قمری یکی از زیارتگاههای مهم مردم تهران بود اما بخش عمده قسمتهای بنای اصلی بقعه و حجرات متصل به حرم متعلق به دوره قاجاریه است. صحن، ایوان و حجرات به زمان ناصرالدین شاه باز میگردد و ساختمان حرم و گنبد در زمان فتحعلیشاه انجام گرفته است.