نیرویهای ضدکودتا در ترکیه با بازوبند قرمز و سفید از کودتاگران تفکیک شدهاند. در کنار آنها لباس شخصیها و چماق به دستان طرفدار اردوغان در خیابانها حضور دارند. در شهر استانبول نیروهای نظامی حامی دولت در خیابانهای اصلی و میادین مستقر شدهاند و لباس شخصیها به صورت کاروانهای اتومبیل با فریاد و بوق در مسیرها رفت و آمد میکنند.
در شهرهای استانبول و آنکارا بعضی پادگانها که شمار افسران و سربازان کودتاگر در آنجا بالاتر از دیگر پادگانها بوده تخلیه و به دست نیروهای ژاندارمری و وفادار دولت در بدنه ارتش سپرده شده است.
در اکثر شهرها از طریق بلندگوی مساجد اعلام میشود مردم تا اطلاع ثانوی در خیابانها بمانند و هر فرد نظامی که در کودتا شرکت داشته خلع درجه خواهد شد. از نیمه شب گذشته تا ظهر امروز (به وقت ترکیه) مساجد به دفعات نه تنها در اوقات شرعی بلکه به دفعات اذان گفتند و بعد از هر اذان هم بیانیههای مختلف خواندند. در استانبول طرفداران دولت نماز صبح را در خیابان به جماعت خواندند.
گرچه شبکههای تلویزیونی ترکیه اعلام میکنند کودتا شکست خورده، اما آنکارا همچنان ناآرام است و صدای شلیک تیر از نقاط مختلف شهر به گوش میرسد.
«ف-م» دانشجوی ایرانی دانشگاه آنکارا میگوید، آخرین انفجار در این شهر ساعت شش صبح روز شنبه بود، اما پرواز جنگندهها همچنان ادامه دارد. اجازه خروج دانشجویان از خوابگاه و محوطه دانشگاهها داده نشده است.
تقریباً تمامی سفارتخانهها و کنسولگریها در شهرهای استانبول و آنکارا در محاصره نیروهای امنیتی است تا تعرضی به آنها نشود.
اطراف پارلمان ترکیه در آنکارا در محاصره نیروهای ضدکودتاست، اما ساختمان پارلمان تا ۴۰ درصد تخریب شده و هنوز از بعضی قسمتهای پارلمان دود ناشی از شلیکهای شب گذشته هلیکوپترهای کودتاگران دیده میشود.
ادارات و مغازهها در هر دو شهر تعطیل هستند، فروشگاههای زنجیرهای بزرگ درهای ورودی خود را بستهاند و ترجیح دادهاند قید فروش را بزنند، با این وجود مواد اولیه از جمله آب، نان و لوازم بهداشتی کمیاب نشده، اما گرانتر در نقاط آرامتر شهر به فروش میرسد.
لباس شخصیهای طرفدار اردوغان، سربازان و افسران کودتاگر را بعد از دستگیری و تسلیم به دفعات کتک زدند. عکسهای زیادی در بین مردم ترکیه دست به دست میشود که نشان میدهد کودتاگرانی که تسلیم دولت شدهاند توسط لباس شخصیها با چوب و کمربند کتک میخورند.
لیستی ۱۴ نفره از فرماندهان بلندپایه ارتش ترکیه منتشر شده و گفته میشود آنها عامل و طراح کودتا هستند. یک خبرنگار تُرک در شهر آنکارا میگوید احتمال افزایش دستگیریها بسیار زیاد است چون بازجویی از فرماندهان دستگیر شده تازه آغاز شده است.
حتی برخی رسانههای نزدیک به دولت ترکیه برای اینکه نشان دهند کودتا شکست خورده عکسهایی از جسد کودتاگران منتشر میکنند.
گذشته از طرفداران دو آتشه اردوغان، شهروندان عادی از این وضعیت گلایه دارند. آنها هم دولت و هم ارتش را متهم میکنند که به فکر مردم نیستند. ساعت ۱۳:۰۰ به وقت ترکیه اخبار اعلام کرد ۱۶۱ کشته، ۱۴۴۰ زخمی و ۲۸۳۹ تن بازداشت حاصل کودتای شب گذشته بوده است.
در ساعات گذشته اماکن دولتی مثل شهرداریها پرچم ترکیه، تصویر آتاتورک و اردوغان را در کنار هم در بنرهای بزرگ از ساختمانها آویزان کردهاند.
نکته مهم این است که بسیاری از لیدرهای گروههای چماق به دست حامی اردوغان سلفی هستند و ظاهر آنها کاملاً شبیه جنگجویان سوریه و عراق است.
بازتاب کودتا در ترکیه بر جامعه ایرانی
از شب گذشته کودتا در ترکیه دستمایه طنز ایرانیها در فضای مجازی شده است. نمونههایی مانند «کشورای دیگه خوبه، فقط ارتش رو داشته باشی میتونی کودتا کنی، ایران ۱۵ تا نهاد نظامی داره. بری یه کشور جدید بسازی زودتر نتیجه میده» و یا «برنده اصلی کودتا،اونایی بودن که ساعت ٧صبح باید میرفتن سر کار» نشان میدهد که برای خیلی از ایرانیها فرقی ندارد حادثه تروریستی یا کودتا باشد و یا صفحه شخصی دختر باراک اوباما و یا فوتبالیستهای مشهور، آنها همه چیز را به طنز و تمسخر میگیرند.
«ابرو» خواننده مشهور ترکیه هم از این موج بینصیب نمانده، در صفحه او به فارسی جملات زیادی نوشتهاند، از جمله اینکه «اگر ترکیه ناامنه بیا اینجا خونه هست»!
کاربران ایرانی به صفحه توییتر اردوغان نیز حمله کردند و با توهین و ناسزا هم از او انتقاد کردند و هم از کودتاگران. تقریبا همین فضا در بین مردم ترکیه هم دیده میشود.
در این آشفته بازار عکس سلفی رامین رضائیان، بازیکن سابق تیم فوتبال پرسپولیس تهران که به فوتبال باشگاهی ترکیه پیوسته با یک تانک بازتاب زیادی در فضای مجازی داشت.
ایرانیان پناهنده اما نگران وضعیت خودشان هستند، آنها سوال میکنند در این بحران آیا ضرر خواهند کرد و یا کمکی به خروجشان از ترکیه برای پناهندگی در کشوری دیگر میشود؟
آژانسهای مسافرتی از ثبت نام و اعزام گردشگر به ترکیه منع شدند، در ترکیه نیز آژانسهای مسافرتی کارشان را معلق نگه داشتند و خدماتی ارئه نمیدهند.
بسیاری از مردم ایران که برای مراجعه به سفارتهای خارجی از جمله انگلستان، کانادا و آمریکا به ترکیه آمدند اعلام میکنند پاسپورتشان داخل این سفارتها مانده، اما تکلیفشان مشخص نیست. سفارت ایران نیز اعلام کرده آنهایی که برای رفتن به ایران عجله دارند در چنین شرایطی برایشان برگه موقت ورود صادر میشود.
در این میان بلیت هواپیمای بازگشت به ایران قیمتش به سه برابر رسید و تا یک و نیم میلیون تومان در باز آزاد نرخ گذاری شده است و آنان که از جانشان بیم داشتند نخستین مشتری آن بودند.