در آخرین نشست «زنان اتحادیه بین‌المللی ارتباطات» در روز جهانی فن‌آوری و ارتباطات مساله مهم عقب ماندن زنان از مردان در استفاده از اینترنت، فرصت‌های اقتصای- اجتماعی و آموزشی مورد بررسی قرار گرفت.
این شکاف جنسیتی دیجیتال به خوبی مستند شده است. ۱/۷ میلیارد زن و دختر در جهان امروزه تلفن همراه شخصی ندارند. در پاکستان و بنگلادش زنان نزدیک به ۳۸ درصد کمتر از مردان دارای تلفن همراه هستند و در پاکستان تنها ۹ درصد از زنان در برابر ۲۲ درصد از مردان امکان استفاده از تلفن‌های هوشمند را دارند.
این یک حقیقت است که ۹۵ درصد از مشاغل دنیای امروز به نوعی با دنیای دیجیتال ارتباط داشته و این میزان، اهمیت توجه به نابرابری جنسیتی دیجیتال را بیشتر می‌کند. از بین بردن این شکاف بسیار مهم است اگر ما بخواهیم «یک میلیارد نفر» و در نگاهی دیگر «همه» را به یکدیگر متصل کنیم.
موانع فرهنگی و نه فقط مشکلات فیزیکی
نکته کلیدی مطرح شده در این جلسه توجه به این مساله بود که اولین اولویت برای بررسی این شکاف و نه مشکلات فیزیکی [سخت افزاری] برای رسیدن و ارتباط داشتن با مکان‌های غیرقابل دسترس است. این موضوع دست‌کم در برابر مشکلات و موانع فرهنگی موجود از اهمیت کمتری برخوردار است.
سال گذشته موسسه GSMA در گزارشی پیرامون ارتباط و اتصال زنان به دنیای دیجیتال نشان داده در جوامعی که شکاف جنسیتی دیجیتال زیاد بوده است، زنان با احتمال کمتری امکان استقلال مالی خود را به دست می‌آورند. در چنین جوامعی عدم تناسب سطح سواد و مهارت‌های فنی، توانایی استفاده از اینترنت و همچنین امکان خرید آنلاین وضعیت را برای زنان دشوارتر می‌کند.
یکی از موانع فرهنگی رایج نگاه بسیاری از زنان به دنیای اینترنت به عنوان محیطی دشمن‌گونه است. گزارش سال گذشته بنیاد شبکه جهانی وب می‌گوید: «زنان در سراسر جهان توسط یک فرهنگ زن‌ستیزانه بمباران آنلاین می‌شوند. آنها با جمله‌های تهاجمی، گفتارهای حاوی نفرت‌های جنسی، تهدید‌های مستقیم خشونت و آزار و همچنین استفاده از اطلاعات جنسی به منظور طرح افترا در اینترنت روبرو هستند». این گزارش همچنین اضافه کرده است: «در ۷۴ درصد از شاخص‌های اینترنت در کشورهای جهان، شامل کشورهای با درآمد بالا، سازمان‌های اجرای قانون و دادگاه‌ها امکان برخورد یا اقدامی مناسب مقابل آنچه در فضای آنلاین به خشونت جنسی می‌انجامد را ندارند».
نقش حیاتی اپراتورها و بازیکنان دیجیتال
در دوره‌های طولانی همچون «برنامه سوادآموزی پیام کوتاه» در پاکستان که برای برای قدرت‌بخشی و آموزش دیجیتال به زنان انجام می‌شود، درک بهتری از شکاف جنسیتی دیجیتال در بازارهای در حال ظهور به دست می‌آید. در این شرایط ضرورت وجود یک رویکرد گسترده بیشتر به چشم می‌خورد البته اگر اپراتورها و شرکت‌های اینترنتی با یکدیگر همکاری کنند.
در بازارهای در حال ظهور تعداد محدودی از بازیکنان قابل توجه امکان حرکت سریع به سوی تحولات اجتماعی را دارا هستند. اپراتورهای تلفن‌های همراه با داشتن یک شبکه سراسری و داشتن قدرت بازاریابی و تبلیغ گسترده و در همراهی با بازیکنان دیجیتال می‌توانند فعالیت‌های خود را برای گسترش این امکانات برای همه جمعیت تقویت کنند.
ما می‌توانیم خدمات موجود شامل نیازهای اقتصادی، آموزشی و اجتماعی را شناسایی کنیم. ما می‌توانیم به عنوان یک نمونه از آن خدمات استفاده کنیم تا فایده دانش جدید، فرصت‌های شغلی بهتر و ثبات اقتصادی را به دست آوریم. ما می‌توانیم نقش رهبران جهان از زن و مرد، مذهبی و سکولار در حمایت از توانمندسازی دیجیتال جهان را تقویت کنیم. ما می‌توانیم با گسترش جذابیت‌های مثبت حمایت بیشتر خانواده‌ها را به دست آوریم. ما می‌توانیم با ایجاد قوانین بهتر و استانداردهای بالاتر فضای و محتوی اینترنت را برای کاربران آن امن‌تر کنیم.
برای رسیدن به این دستاورد ما نیازمند اقدام‌هایی محلی و ملی هستیم. مهمتر از همه ما باید به مردان نشان دهیم که توانمندسازی زنان و دختران در دنیای دیجیتال می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
بر اساس برآوردهای GSMA شکاف جنسیتی دیجیتال ۱۷۰ میلیارد دلار فرصت صنعتی، فرصتی که به همه‌ی ما تعلق دارد و دارای آثار اقتصادی و اجتماعی است از بین می‌برد. با از بین رفتن این شکاف نه فقط دختران و زنان بلکه همه ما می‌توانیم از آثار آن بهره جسته و در یک گفتگوی جهانی که صدای دختران و زنان را هم شامل می‌شود حضور داشته باشیم.
* منبع: مجمع جهانی اقتصاد
* نویسنده: جان ادی، مسئول بازارهای نوظهور در شرکت VimpelCom
* ترجمه و تنظیم: کامیار بهرنگ
