- جنگ نیابتی میان جمهوری اسلامی و پادشاهی سعودی وارد مرحله جدیدی شده است. حمایت ریاض از مخالفان جمهوری اسلامی و ادامه حمایت جمهوری اسلامی از مخالفان امیرنشینهای خلیج فارس هیزمی است بر آتش تنشهای منطقه
جنگ نیابتی جمهوری اسلامی و پادشاهی سعودی روز به روز گستردهتر میشود و ابعاد جدیدی پیدا میکند. بسیاری دیدار محمود عباس، رئیس حکومت خودگردان فلسطین، با مریم رجوی، از رهبران سازمان مجاهدین خلق ایران، در روز نهم مرداد در پاریس را اقدامی از سوی پادشاهی سعودی برای تحت فشار قراردادن جمهوری اسلامی ارزیابی میکند. دیداری که واکنش بسیار سخت برخی از چهرههای سیاسی جمهوری اسلامی را به دنبال داشت. البته جنبش فتح هم در بیانیهای با لحنی بسیار محکم نه تنها به اظهارات مقامات جمهوری اسلامی پاسخ داد بلکه خواهان عذرخواهی رسمی دولت حجتالاسلام حسن روحانی از محمود عباس نیز شد.
رسانههای تهران به نقل از منابع فلسطینی مینویسند، دیدار مریم رجوی و محمود عباس به درخواست مقامات پادشاهی سعودی انجام گرفته است. ادعائی که منابع حکومت خودگردان فلسطین انکار می کنند. یک دیپلمات عالیرتبه فلسطینی که از جمله مشاورین محمود عباس در زمینه روابط بینالمللی است، در گفتگو با کیهان لندن، این ادعا و دیگر اتهامهای مقامات جمهوری اسلامی را «کذب مطلق» میخواند. این مقام فلسطینی، که به شرط عدم اعلام نامش با کیهان لندن صحبت کرد، میافزاید : «رابطه فتح و فلسطینیها با سازمان مجاهدین خلق به دوران پیش از انقلاب اسلامی باز میگردد، زمانی که برخی از اعضای این سازمان میهمان اردوگاههای ما در لبنان بودند و در این اردوگاهها آموزش نظامی دیدند».
انتقاد حماس از محمود عباس
این مقام فلسطینی میافزاید: «سالهاست جمهوری اسلامی با کودتاگران فلسطینی [منظور سازمان حماس است] نه تنها رابطه دارد بلکه از آنها حمایت مالی گسترده میکند، معلوم نیست چرا برای ما این حق را قائل نیست که با یکی از سازمانهای مخالف این نظام دیداری برای گفتگو در مورد وضعیت جاری در خاورمیانه داشته باشیم». حماس و چند گروه چپگرای فلسطینی که در دمشق، پایتخت سوریه، ائتلافی با نام «جبهه مقاومت» تشکیل دادهاند نیز در اعلامیهای بر اتهاماتی که جمهوری اسلامی به محمود عباس و حکومت خودگردان فلسطین وارد کرده است صحه گذاشته و نزدیکی رهبر جنش قتح به پادشاهی سعودی را «اقدامی در جهت مخالف منافع ملت فلسطین» ارزیابی کردهاند.
گذشته از اظهارات و بیانیههای تند جمهوری اسلامی، حکومت خودگردان فلسطین و دیگر سازمانهای فلسطینی، نمیتوان نادیده گرفت که دیدار محمود عباس و مریم رجوی، و جنجال تبلیغاتی که پیرامون این ملاقات صورت گرفت، با سیاست منزوی ساختن جمهوری اسلامی در منطقه که از سوی پادشاهی سعودی دنبال میشود همسویی دارد. پادشاهی سعودی در ماههای اخیر فعالیتهای دیپلماتیک قابل توجهی در جهت منزوی ساختن جمهوری اسلامی انجام داده که بیانیههای اخیر اتحادیه عرب و کنفرانس کشورهای اسلامی از جمله این اقدامات هستند.
آشوبآفرینی جمهوری اسلامی در منطقه
دیپلمات فلسطینی که با کیهان لندن گفتگو کرد در توجیه سیاستهای پادشاهی سعودی میگوید: «بیش از سه دهه است که جمهوری اسلامی در بسیاری از کشورهای منطقه سرگرم آشوبآفرینی است. از فلسطین تا یمن، از عراق تا سوریه و از پادشاهی سعودی تا بحرین، مقامات تهران نه تنها گروههای تند رو را تحریک میکنند تا علیه حکومتهای این کشورها شورش به پا کنند، بلکه میلیونها دلار از پول مردم ایران را نیز خرج این تنشآفرینیها کردهاند. اگر فرض را بر این بگذاریم که در ماههای اخیر پادشاهی سعودی هم این چنین سیاستی را در پیش گرفته است، مقامات تهران در موقعیتی قرار ندارند که به این اقدامات اعتراض کنند».
شکی نیست که در یک سال گذشته جنگ نیابتی حمهوری اسلامی با پادشاهی سعودی ابعاد تازهای یافته است و دو کشور در مبارزه با یکدیگر شمشیر را از رو بستهاند. برخلاف گذشته که در لفافه به یکدیگر حمله میکردند، امروز مقامات دو کشور تلاشهای خود را برای ضربه زدن به یکدیگر پنهان نمیکنند. حضور شاهزاده پرنفوذی چون ترکی الفیصل، سفیر سایق پادشاهی سعودی در آمریکا و رئیس اسبق نهاد امنیتی این کشور، در تجمع سالانه سازمان مجاهدین خلق (شورای مقاومت ملی) که در حومه پاریس برگزار شد، و دعوت رسمی این مقام سعودی به براندازی جمهوری اسلامی، اقدامی بیسابقه بود که جمهوری اسلامی را غافلگیر کرد.
دشمن مشترکی به نام جمهوری اسلامی
جمهوری اسلامی به گفته یکی از دیپلماتهای اسرائیلی بانی معجزهای شد که تا چندی پیش سرابی در مناسبات اسراییل و عربستان سعودی به حساب نمیآمد. «دشمن مشترکی» به نام جمهوری اسلامی یخ میان این دو کشور را آب کرد. پس از دیدارهای علنی بین مقامات دو کشور در ایالات متحده آمریکا، دو هفته پیش انور عشقی، مدیر «مرکز مطالعات حقوقی و استراتژیک خاورمیانه»، سفری به اورشلیم (بیتالمقدس) داشت. عشقی که یک ژنرال بازنشسته است در راس هیاتی که دانشگاهیان و سرمایهگذارن سعودی را در بر میگرفت به اسرائیل سفر کرد و با برخی از شخصیتهای این کشور نیز دیدار داشت. سفری که اگرچه غیر رسمی بود ولی بدون شک با اطلاع و نظر موافق دولت پادشاهی سعودی صورت گرفت.
همسویی پادشاهی سعودی و اسرائیل در جریان مذاکرات هستهای میان جمهوری اسلامی و گروه موسوم به ۱+۵ شکل گرفت. لابیهای هر دو کشور در آمریکا و اروپا تمام تلاشهای ممکن را برای جلوگیری از امضای توافق هستهای به کار گرفتند و در این ماههای اخیر نیز سعی کردند در اجرای برجام اختلال ایجاد کنند. تلاشی که تا کنون با توجه به تحقق نیافتن انتظارهای جمهوری اسلامی از بازگشت به صحنه جهانی، گویا موفق هم بوده است.
اگر تدارک ملاقات محمود عباس با مریم رجوی را هم اقدامی از سوی پادشاهی سعودی بدانیم و گمانهزنیها در مورد حمایت این کشور عربی از برخی احزاب کرد و سازمانهای مسلح بلوچ هم واقعیت داشته باشد، میتوان نتیجه گرفت که تنش میان تهران و ریاض وارد مرحله جدیدی شده است. تا کنون تنها جمهوری اسلامی بود که به صورت علنی از حرکتهای مخالفان امیرنشینهای خلیج فارس حمایت مالی و معنوی میکرد. دو طرفه شدن این حمایت ها میتواند جمهوری اسلامی و پادشاهی سعودی را بیش از گذشته رو در روی یکدیگر قرار دهد. در منطقه پر تنشی چون خاورمیانه که جنگ، افراطگرایی و تروریسم بیداد میکند، رو در رویی دو کشوری که ادعای رهبری منطقهای را دارند بدون شک اوضاع را وخیمتر از آنچه هست خواهد کرد.