جمهوری اسلامی ایران و بریتانیا پس از ۵ سال بالاخره تصمیم به تبادل سفیر گرفتند. همزمان حمید بعیدی نژاد عضوسابق هیات مذاکره کننده هسته‌ای، و نیکولاس هاپتن سفیر سابق بریتانیا در قطر و یمن استوارنامه‌های خود را به وزرای خارجه دو کشور تقدیم کردند.
روابط دیپلماتیک جمهوری اسلامی و بریتانیا در آذر ماه ۱۳۹۰ در پی حمله گروهی از بسیجی‌ها به ساختمان سفارت بریتانیا در تهران و آتش زدن پرچم این کشور و عکس‌های ملکه الیزابت دوم و وارد آوردن خسارت به اموال سفارت، قطع شد. این روابط یک سال پیش درجریان سفر فیلیپ هاموند، وزیر خارجه وقت بریتانیا، به تهران از سر گرفته شد ولی تا کنون در سطح کاردار باقی مانده بود.
۷ آذر ۱۳۹۰ مجلس شورای اسلامی در مصوبه‌ای دولت وقت را موظف کرد روابط خود با بریتانیا را از سطح سفیربه کاردار کاهش دهد و تنها «در صورت تغییر سیاست‌های خصمانه کشور مزبور (بریتانیا) وزارت خارجه می‌تواند سطح روابط را ارتقاء دهد». با استناد به همین مصوبه، روزنامه کیهان تهران در سرمقاله‌ای در انتقاد به ارتقاء روابط با بریتانیا به سطح سفیر این پرسش را مطرح می‌سازد: «از زمان تصویب آن مصوبه در مجلس تا کنون کدام یک ازسیاست‌های بریتانیا در مورد جمهوری اسلامی تغییر کرده است که این ارتقاء در روابط را توجیه می‌کند؟» پرسشی که یکی از دیپلمات‌های سابق جمهوری اسلامی ایران که امروز در جبهه مخالفان نظام حضور دارد نیز اگرچه به صورت دیگری مطرح می‌سازد.
حسین علیزاده، سفیر سابق جمهوری اسلامی در فنلاند، با اشاره به سخنان علی خامنه‌ای که انگلیس را «خبیث» خوانده بود می‌پرسد: «آیا انگلیس دیگر خبیث نیست و اگر هنوز خبیث است، چرا خامنه‌ای مانع تجدید روابط با لندن نشده است؟» در زمانی که مجلس مصوبه ضد انگلیسی را به تصویب رساند، زهره الهیان نماینده مجلس مدعی شده بود که «عناصر اصلی فتنه با سفارت انگلیس رفت و آمد داشتند و این سفارتخانه اتاق جنگی علیه ما بود که ۲۴ ساعته فعالیت می‌کرد و عناصر آن نقش میدانی برای ایجاد آشوب در کشور ما داشتند». اگر این چنین است باید دید کدام دولت تغییر رویه داده است که امروز ما شاهد بازگشت سفرا به تهران و لندن هستیم.
بوریس جانسون وزیر خارجه جدید بریتانیا هنگام دریافت استوارنامه حمید بعیدی نژاد در اشاره به تبادل سفیر با جمهوری اسلامی گفت: «فرصتی است برای گسترش گفتگوها در رابطه با یک سری مسائل چون مشکلات کنسولی، نقش ایران در منطقه و حقوق بشر». صحبت‌هایی که مخالفان ارتقاء روابط با بریتانیا، مثل سرمقاله‌نویس روزنامه کیهان تهران، آن را ادامه «سیاست‌های خصمانه روباه پیر» می‌خواند.
توافق هسته‌ای و برداشته شدن تحریم‌های اقتصادی در تغییر روابط جمهوری اسلامی با کشورهای اروپایی تاثیر بسزایی داشته است. این کشورها به ایران به عنوان بازاری ۸۰ میلیونی نگاه می‌کنند که می‌تواند بخشی از نگرانی‌های اقتصادی این کشورها را برطرف سازد. بسط و گسترش همکاری‌های اقتصادی با ایران دغدغه کنونی بسیاری از دولت‌های اروپایی است که در این زمینه دست به رقابت زده‌اند. هیات‌های اقتصادی چند صد نفره در بالاترین سطح در یک سال گذشته از کشورهای مختلف چون آلمان، فرانسه و ایتالیا راهی تهران شده‌اند. آخرین این سفرها، که یکی از رسانه‌های معتبر اقتصادی ایتالیا، روزنامه «ایل سوله ونتی کواتر اوره» از آنها با عنوان «سفرهای امید» نام می‌برد، هیاتی آلمانی است که از مونیخ راهی تهران شد.
این هیات آلمانی که ریاست آن با خانم ایلزه ایگنر، معاون نخست وزیر و وزیر اقتصاد دولت ایالتی بایرن است، در جریان سفر ۵ روزه‌اش به تهران و کرمان با وعده افتتاح شعبات سه بانک ایرانی در مونیخ به آلمان بازگشت. بنا بر این توافق بانک‌های ایران و خاورمیانه، پارسیان و سینا در آینده نزدیک دفاتر تجاری خود را در مونیخ افتتاح خواهند کرد تا از این طریق، بنا به گفته ایلزه ایگنر «روابط تجاری بایرن با جمهوری اسلامی را تسهیل کنند.»
روابط اروپا با ایران تنها به اقتصاد خلاصه نمی‌شود. اخیرا محمود علوی، وزیر اطلاعات و امنیت دولت «تدبیر و امید» چندروزی را در سکوت کامل خبری در برلین میهمان دولت آلمان بود. محمود علوی، بنا برآنچه خبرگزاری میزان، رسانه رسمی قوه قضائیه به نقل از روابط عمومی وزارت اطلاعات می‌نویسد، با مقامات اطلاعاتی آلمان دیدارهای متعددی داشته است. آخرین باری که یک وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی، یعنی علی فلاحیان، میهمان سازمان‌های اطلاعاتی آلمان بود، چندی بعد تروریست‌های جمهوری در این کشور فاجعه میکونوس را آفریدند.
همکاری‌های کشورهای اروپایی با جمهوری اسلامی ایران در زمینه نظامی نیز در حال گسترش است. هفته گذشته هیات عالیرتبه‌ای از نیروی دریایی ایتالیا که ریاست آن به عهده دریاسالار روبرتو کیا مارچلا بود به تهران رفت و میهمان حبیبالله سیاری فرمانده کل نیروی دریایی جمهوری اسلامی بود. اطلاع دقیقی از اهداف سفر این هیات ایتالیایی در دست نیست، ولی بر مبنای آنچه در محافل سیاسی ایتالیا گفته می‌شود، در آینده نه چندان دور کشتی‌های نظامی جمهوری اسلامی سری به مدیترانه خواهند زد و در بنادر ایتالیا پهلو خواهند گرفت.
حضور ناوگان نظامی جمهوری اسلامی در آب‌های مدیترانه، به ویژه بخش شمالی و اروپایی آن، از هم اکنون نگرانی دیگر هم‌پیمانان ایتالیا در پیمان آتلانتیک یا ناتو را برانگیخته است. همزمانی حضور افسران عالی‌رتبه نیروی دریایی ایتالیا در تهران، با تحرکات تحریک‌آمیز قایق‌های سریع سپاه پاسداران در نزدیکی کشتی‌های نظامی آمریکایی در خلیج فارس، از سوی مقامات ایرانی نوعی حمایت برخی از کشورهای اروپایی از عملیات ضد آمریکایی‌اش تلقی می‌شود.
به این گسترش روابط با اروپا می‌توان از منظر دیگری نیز نگاه کرد. دولت «تدبیر و امید» که خود را در مناقشه با بیت رهبری، سپاه پاسداران و بخش‌هایی از اصول‌گرایان در موقعیت ضعیف‌تری می‌بیند و مجبور به عقب‌نشینی‌های زیادی در ماه‌های اخیر شده است و حتی صحبت از یک دوره‌ای بودن ریاست جمهوری حسن روحانی می‌رود، تنها حربه‌ای که برای مقابله و تلاش برای توازن موقعیت دارد گسترش روابط بین‌المللی است. در حقیقت تنها حامیان حسن روحانی در جدال با بیت رهبری و سپاه پاسدارن و امامان جمعه، دولت‌های خارجی هستند. حسن روحانی که در زمینه اقتصادی نتوانسته است تا کنون دستاورد قابل توجهی داشته باشد و در زمینه سیاسی نیز اقدامی در کارنامه خود ندارد، تنها امیدش برای موفقیت در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری که سال آینده برگزار خواهد شد، حمایت‌های خارجی وگسترش روابط با غرب است تا با اتکای آن بتواند گشایشی در وضعیت اقتصادی و اجتماعی به وجود آورد و از این طریق وزن سیاسی دولت خود را در جنگ قدرت درون رژیم تقویت کند.
