دو ماه پس از آنکه دولت حسن روحانی لایحه الحاق ایران به کنوانسیون حقوق کودک را به مجلس ارائه داد، حسینعلی حاجی دلیگانی، نماینده شاهین‌شهر در مجلس شورای اسلامی گفته این لایحه موجب تعطیلی بسیج دانش‌آموزی خواهد شد و مجلس با آن مخالفت می‌کند.
این نماینده در گفتگو با خبرگزاری «بسیج» تاکید کرده بسیج دانش‌آموزی بدنه فعالتر بسیج متشکل از جوانان ۱۸سال و پایینتر از آن است و با تصویب این لایحه جذب نیرو، آموزشها و آمادگیها به تعطیلی کشانده می‌شود. او با تاکید بر اینکه چنین لایحه‌ای علیه منافع مردم و علیه ارزشهای دینی و اجتماعی است گفته قطعاً با اصول قانون اساسی و سیاستهای کلان نظام نیز مغایرت دارد.
در مقدمه توجیهی این لایحه آمده «نظر به اینکه دولت جمهوری اسلامی ایران طبق مصوبه‌ای در ۱۳۷۲ به کنوانسیون حقوق کودک ملحق شده و از میان سه پروتکل الحاقی به کنوانسیون یادشده […] ایران به پروتکل اختیاری «حقوق کودک در خصوص فروش، فحشا و هرزه‌نگاری کودکان» (مصوبه ۱۳۸۶) ملحق گردیده پروتکل دیگری تحت عنوان پروتکل اختیاری کنوانسیون حقوق کودک در مورد مداخله کودکان در منازعه مسلحانه است که در سال ۱۳۸۹ در حاشیه اجلاس سازمان ملل متحد به امضای وزیر امور خارجه وقت رسیده است.»
دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک، مظفر الوندی است که ۱۱ شهریور در مصاحبه با ایسنا عنوان کرد «الحاق دولت به پروتکل مانند تمام کنوانسیون‌ها و معاهدات بین‌المللی سیر طبیعی امضاء و تصویب را طی می‌کند و ارتباطی به این دولت و آن دولت ندارد که منتقدان بسیار بر روی آن پافشاری می‌کنند؛ البته اهتمام دولت فعلی در تنظیم این قواعد قابل تقدیر است.»
به گفته او کنوانسیون حقوق کودک در سال ۷۲ به تصویب رسیده و از افتخارات کشور است و وزارت دادگستری به عنوان مرجع ملی کنوانسیون، جلسات متعدد تخصصی و کاری داشته تا این لایحه تنظیم شود و به اندازه کافی بر روی آن در جلسات مختلف بحث شده است.
برخلاف آنچه حسینعلی حاجی دلیگانی، نماینده شاهین شهر مدعی آن است، حداقل کمیسیون قضایی مجلس مخالفتی با الحاق ایران به این پروتکل ندارد. پیش از این حسن نوروزی، سخنگوی کمیسیون قضائی مجلس توپ را به زمین وزارت دفاع انداخته بود. او گفته بود این لایحه در حضور مسئولان وزارت اطلاعات و وزارت کشور و نظر موافق آنها به تصویب رسید و مسئولان وزارت دفاع که خواستار اصلاح در آن بودند برای اعلام نظرشان در کمیسیون قضائی حضور نیافتند.
البته این را هم گفته بود که آیت‌الله خمینی نیز اجازه حضور کودکان و نوجوانان را در جنگ نمی‌داده و برخی نوجوانان با تغییر شناسنامه‌هایشان در جنگ حضور می‌یافتند.
اما اصلی‌ترین مخالفین الحاق ایران به این پروتکل، بسیج و سپاه هستند. پاسدار محمدرضا نقدی، رئیس تشکیلات بسیج می‌گوید «عضویت ایران در کنوانسیون کودک خلاف شرع و مصلحت است و این که بخواهیم جوانان ما اسلحه‌هایشان را زمین بگذارند و بروند خانه‌هایشان بنشینند، این یک عقب‌گرد است و بسیجیان ما هیچ‌گاه عقب‌گرد نمی‌کنند این امکان‌پذیر نیست.»
سرتیپ علی فضلی، جانشین این تشکیلات نیز گفته عضویت در کنوانسیون کودک یعنی زورمان را داده‌ایم و به جای آن التماس می‌کنیم.
روزنامه کیهان تهران و جوان (وابسته به سپاه) و خبرگزاری تسنیم و فارس سلسله رسانه‌های مخالف این لایحه هستند. چندی پیش فرشته روح‌افزا، معاون شورای فرهنگی اجتماعی زنان عنوان کرد که الحاق ایران به این پروتکل مخالف قانون ولایتمداری است. قاسم حبیب‌زاده، جانشین سازمان بسیج دانش‌آموزی نیز گفته این تصمیم چه از منظر تجربی و چه از منظر عقلانی و شرعی، هیچ وجاهتی ندارد.
به این ترتیب آنچه از سوی مجلس و دولت البته منهای وزارت دفاع شنیده می‌شود به طور کامل متفاوت از دیدگاه سپاه و بسیج است.
تعداد دانش‌آموزانی که عضو بسیج دانش‌آموزی هستند مشخص نیست، آمارهای اعلامی نیز اختلاف قابل توجهی با هم دارند. خرداد سال ۱۳۹۵ جانشین سازمان بسیج دانش‌آموزی اعلام کرد که ۵ میلیون دانش‌آموزان عضو بسیج هستند، اما خرداد یک سال قبل، همین شخص اعلام کرده ۱۳ میلیون دانش آموزی عضو این سازمان هستند.
عضویت در بسیج دانش‌آموزی چه امتیازاتی دارد؟
عضویت در بسیج برای دانش‌آموزان مزایای خوبی دارد، سهمیه دانشگاه و افزایش شانس قبولی در کنکور، افزایش شانس استخدام در شرکت‌های دولتی، کاهش خدمت نظام وظیفه برای پسران، امکان دریافت وام‌های بلاعوض از صندوق‌های قرض‌الحسنه وابسته به بسیج یا موسسات مالی و اعتباری و بانک‌های وابسته به سپاه، استفاده از خدمات رفاهی و زیارتی، حضور رایگان در کلاس‌های تقویتی، کلاس زبان، آموزش قرآن (روخوانی، قرائت، حفظ، تفسیر) و کلاس‌های ورزشی از جمله امتیازاتی است که به اکثر دانش‌آموزان بسیجی تعلق می‌گیرد و در خلال همین فضا باورهای انقلابی و ایدئولوژیک نیز به آنها آموزش داده می‌شود.
این عضویت از طریق مدارس صورت می‌گیرد و همه ساله لیستی از دختران و پسرانِ دانش‌آموز به بسیج مناطق استان‌ها ارسال می‌شود و به طور عمومی همه دانش‌آموزان را شامل می‌شود، مگر در موارد خاص که فرد محدودیت‌های پزشکی و جسمی داشته باشد.
پروتکل الحاقی به کنوانسیون حقوق کودک چه می‌گوید؟
در هر چهار بند ماده ۳۸ کنوانسیون حقوق کودک مصوب ۲۰ نوامبر ۱۹۸۹ مجمع عمومی سازمان ملل متحد، به صراحت در مورد حقوق کودکان در ارتباط با منازعات مسلحانه توضیه داده شده، از جمله اینکه «کشورهای طرف کنوانسیون از استخدام افراد کمتر از ۱۵ سال در نیروهای مسلح خود خودداری خواهندکرد. این کشورها برای استخدام افرادی که بالای ۱۵ سال و زیر ۱۸ سال سن دارند، اولویت را به بزرگترها خواهند داد.»
این همه در حالیست که اثر جنگ یا درگیری‌های مسلحانه بر روی کودکان بیش از بزرگسالان است. عمده بیماری‌های ناشی از تاثیر جنگ بر افراد، «استرس جنگی» و «اختلال روانی پس ضربه‌ای» (PTSD) است که در مجموع طبق تعریف پنتاگون (CSRs) خوانده می‌شود و شامل واکنش‌های هیجانی- ذهنی، ذهنی و فیزیکی یا رفتاری است.
از دیدگاه روانشناسیِ نظامی، علائم استرسِ جنگی شش دسته و شامل علائم فیزیکی، شناختی، رفتاری، هیجانی، بدرفتاری و تطابقی می‌شود که روی هم ۱۸ شاخص دارد. اگر فرد بالغ مبتلا به ۱۱ آسیب از ۱۸ مورد شود وارد استرس جنگی شده است. با این وجود هیچ علامت ویژه و منحصر به فردی وجود ندارد که فرمانده نظامی یا روانشناس بتواند آن را نام ببرد و بگوید این همان استرس جنگی است و بخش عمده آثار روانی جنگ در افراد نهفته می‌ماند. این علائم در کودکان حادتر است.
