علی شریفیان (+عکس) مریم منصف، ۳۱ ساله، خانم افغان‌تباری است که در یازده سالگی همراه با مادر بیوه و دو خواهر جوانترش در سال ۱۹۹۶ بعد از دربدری‌های بسیار از وطن جنگ‌زده اش افغانستان که از اواخر دهه ۱۹۷۰ گرفتار جنگ و خونریزی بوده و هنوز این آشوب‌ها به پایان نرسیده، به کانادا پناهنده شدند و در شهر کوچک پیتربورو، جایی که دایی‌هایش زندگی می‌کنند در منطقه مرکزی انتاریو در ۱۲۵ کیلومتری تورنتو، بزرگترین شهر کانادا ساکن شد.
دختر یازده ساله افغان از جنگ و آشوب‌های کشوری که در آن تعصبات مذهبی هنوز بر آن حکومت می‌کند به کشوری مهاجرت کرد که از آزادترین کشورهای جهان است و به ویژه به آزادی مذهب و حقوق زنان ارج بسیار می‌گذارد.
مادر مریم منصف، خانم ثریا بصیر روایت کرده که وقتی دخترش خردسال بوده، شاید ۹ یا ۱۰ ساله، چندین خواستگار مسن داشته است. خانم منصف که زنی زیبا و با استعداد است از امکانات وطن دوم‌اش استفاده کامل را برده و البته با تشویق‌های مادرش که آموزگار زبان انگلیسی است، خوب درس خوانده، تحصیلات عالی کرده و در در رشته روانشاسی در دانشگاه ترنت که در شهر محل سکونت اوست، لیسانس گرفته است. دانشگاه ترنت از بهترین دانشگاه‌های کانادا در رشته‌های علوم انسانی است. علاوه بر این موفقیت، تحت تاثیر دایی‌هایش که فعالان سیاسی بوده و هستند، در سیاست هم شروع به فعالیت می‌کند. خانم منصف یکی از فعال‌ترین زنان شهر پیتر بورو بوده است. وی توانست تنها در یکی از فعالیت‌های داوطلبانه اجتماعی خود ۱۵۰ هزار دلار پول برای کمک به زنان و کودکان جنگ زده افغانستان جمع‌آوری کند. وی چند جایزه هم به خاطر این فعالیت‌ها به دست آورده است. خانم منصف شهرتی پیدا می‌کند و بر اساس این حسن شهرت زمانی که تنها ۲۹ ساله است تصمیم می‌گیرد در انتخابات شهری سال ۲۰۱۴ کاندیدای مقام شهرداری بشود. اما با اختلاف رای کمی از رقیب خود باز ماند.
مریم منصف در انتخابات فدرال ۱۹ اکتبر سال گذشته در ۳۰ سالگی از طرف انجمن حزبی لیبرال‌های حوزه انتخاباتی پیتربورو – کوتوا به نامزدی این حزب برگزیده شد. در این انتخابات بر اساس آمار سازمان انتخابات کانادا این کاندیدای حزب لیبرال توانست رقیب سرسخت خود را که از حزب محافظه‌کاران بود با اختلاف زیاد و با به دست آوردن حدود ۴۴ درصد کل آرا در مقابل ۳۵ درصد آرایی که مایکل اسکینر به دست آورد، شکست بدهد.
خانم مریم منصف زمانی که برای کاندیدایی برگزیده شد به عنوان «نامزد ستاره» حزب لیبرال معرفی شد. این خانم جوان کرسی حوزه‌ای را که دست کم در چندین دوره اخیر در دست محافظه‌کاران بود، برای حزب لیبرال به دست آورد. وی اولین افغان و اولین زن افغان، و همچنین از اولین زنان مسلمان و اولین زنی است که از شهر پیتربورو به نمایندگی مجلس رسیده است. لیبرال‌ها به رهبری جاستین ترودو سیاستمدار جوان ۴۴ ساله با همراهی و کمک کاندیداهایی مانند خانم منصف توانستند با به دست آوردن ۱۸۴ کرسی از ۳۳۸ کرسی به حدود یک دهه حکومت محافظه‌کاران کانادا پایان دهند.
جاستین ترودو پسر ارشد پیر ترودو ( ۲۰۰۰ – ۱۹۱۹) نخست وزیر مشهور کاناداست که در اواخر دهه ۱۹۷۰ و اوایل دهه ۱۹۸۰ ریاست دولت این کشور را بر عهده داشت.
ترودوی پدر مجموعا به مدت ۱۶ سال به عنوان پانزدهمین نخست وزیر، رهبری کانادا را در دست داشت و خدمات بزرگ و تغییرات بنیادی زیادی برای این کشور جوان به ارمغان آورد. دست‌آوردهای پیر ترودو ساختار و زیربنای اصلی کانادای امروز است. این نخستین بار است که در تاریخ ۱۵۰ ساله کانادا فرزند نخست وزیری بعد از پدرش به نخست وزیری رسید.
در روز چهارم نوامبر ۲۰۱۵ روزی که جاستین ترودو کابینه خود را معرفی کرد، مقام مهمی در کابینه دولت فدرال کانادا به خانم مریم منصف سپرده شد. ترودو، مریم منصف را به وزارت نهادها و اصلاحات دموکراتیک منصوب کرد. وی از سوی نخست وزیر تازه کانادا باید اصلاحات مهمی در شیوه رای‌گیری کهنه و سنتی در انتخابات فدرال با همکاری دیگر نمایندگان مجلس و تائید مردم انجام دهد و همینطور اصلاحات و تغییرات ریشه‌ای در مجلس سنای کانادا عملی کند. مجلس سنایی که در دوره تقریبا ده ساله حکومت محافظه‌کاران و در کل در دو دهه اخیر کارایی خود به ویژه ایفای نقش نظارتی‌اش را با آبروریزی‌ها و جنجال‌های بزرگ و سوء استفاده‌های سیاسی و مالی به وسیله شمار قابل توجهی از سناتور‌ها از دست داده است.
خانم مریم منصف در سخنرانی‌ها و گفت و گوهایش با رسانه‌ها و در جلسات پرسش و پاسخ در مجلس نیز تسلط بسیار از خود نشان داده و با توجه به کار مهمی که بر عهده‌اش گذاشته شده یکی از چهره‌های موفق کابینه دولت لیبرال‌ها بوده است. زمانی که باراک اوباما، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا در روز ۲۹ ماه ژوئن همین امسال در مجلس کانادا سخنرانی درخشان خود را در باره کانادا و نقش آن در جهان امروز ایراد کرد به عنوان نمونه در ضرورت همگرایی مردمان جهان و تحسین از جامعه تکثرگرای کانادا به خانم منصف اشاره کرد و یادآور شد که ببینید زن جوانی مانند خانم مریم منصف از کشوری جنگ‌زده و توسعه نیافته به کانادا آمده و در کشور تازه خود این امکان را یافته که به وزارت برسد (نقل به مضمون). یاد آوری می‌شود که در انتخابات سال گذشته دو ایرانی‌تبار، آقایان علی احساسی و مجید جوهری نیز برای نخستین بار از جامعه ایرانیان کانادا به مجلس عوام فدرال راه یافتند.
حال در آستانه‌ی سالگرد انتخابات اکتبر ۲۰۱۵ که به نظر بسیاری از ناظران و تحلیل‌گران سیاسی و مورخان آغازی تازه برای کانادا به شمار می‌رود، ناگهان رابرت فایف، خبرنگار پارلمانی گلوب اند میل روزنامه قدیمی و معتبر کانادا، در گزارشی خبر می‌دهد بر خلاف آنچه خانم مریم منصف می‌گوید وی با تحقیقات انجام شده در هرات افغانستان به دنیا نیامده بلکه در بیمارستان امام رضای شهر مشهد در ۲۰۰ کیلومتری جنوب شهر هرات و در ایران به دنیا آمده است.
بیش از هر کس دیگری، خود خانم مریم منصف از این خبر بهت‌زده شده است .تونی کلمنت، نماینده محافظه‌کار مجلس عوام، خواهان استعفای مریم منصف دست کم از مقام وزرات شده تا اطلاعات در مورد محل تولد و پناهندگی و تابعیت وی و احتمالا مسائل دیگر روشن شود. بر اساس یکی از بندهای قانونی مشهور به قانون سی– ۶ که در دوره محافظه‌کاران به تصویب رسیده است، هر شهروندی که از طریق مهاجرت یا پناهندگی، تابعیت خود را در کشور دیگری به دست آورده باشد در صورت دادن اطلاعات غلط در تقاضانامه‌های مهاجرت خود در کانادا، شهروندی کانادایی وی بدون محاکمه لغو می‌شود. زمانی که این لایحه برای بحث، تبادل نظر و رای‌گیری به مجلس عرضه شد، اعتراضات زیادی از سوی نمایندگان احزاب اپوزیسیون دولت محافظه‌کار و همچنین مهاجران و پناهندگان در رسانه‌ها صورت گرفت اما از آنجا که محافظه‌کاران در مجلس دارای اکثریت بودند قانون سی– ۶ به تصویب رسید.
با انتشار این خبر که محل تولد مریم منصف شهر مشهد در ایران است و نه هرات در افغانستان، انجمن وکلای مدافع طرفدار حقوق پناهندگان و مهاجران خبر دادند که هر ماهه بین ۴۰ تا ۸۰ نفر کانادایی بر اساس این قانون، شهروندی خود را از دست می‌دهند و شماری از آنها از کشور اخراج می‌شوند به استثنای گروهی که توانایی مالی دارند و با گرفتن وکیل می‌توانند برای حفظ تابعیت و پاسپورت کانادایی خود تلاش کنند.
لیبرال‌ها از جمله جان مک کالوم که اکنون وزیر مهاجرت و شهروندی دولت فدرال است، وعده داده‌اند که این قانون را اصلاح کنند ولی این کار هنوز انجام نشده است. مریم منصف در مقام پاسخ‌گویی در مجلس و در مصاحبه‌هایش با رسانه‌ها توضیح داده که وی این موضوع را نمی‌دانسته و مادرش که آنها را بزرگ کرده گمانش بر این بوده که ما به هر حال افغان هستیم و اهمیتی ندارد که من و دو خواهرم مهرانگیز و مینا در کجا به دنیا آمده‌ایم. از سوی دیگر، بر اساس قوانین ایران اگر کسی در ایران به دنیا آمده باشد به خودی خود تبعه ایران محسوب نمی‌شود.
مریم منصف در توضیحات خود گفته وی دو ساله بود که پدرش عبدالصمد منصف در تیراندازی به هنگام عبور از مرز افغانستان و ایران کشته شد و مادرش با دشواری‌های بسیار برای بزرگ کردن سه فرزندش تلاش کرد تا زمانی که به عنوان پناهنده به کانادا رسیدند. وزیر نهادها و اصلاحات دموکراتیک کانادا گفته است که تا کنون او و خواهرانش فکر می‌کردند در هرات به دنیا آمده‌اند و حالا به این دلیل که مادرش به خاطر بی‌اطلاعی محل واقعی تولد آنها را در تقاضانامه‌های پناهندگی و تابعیت ذکر نکرده بسیارعصبانی است. مریم منصف خاطرنشان کرده است که خود وی از این بابت هیچ قصد و نظر سوء نداشته به گمانش این موضوع اصلا اهمیت ندارد. وی می‌گوید: «من تابعیت افغانستان و کانادا را دارم و هم اکنون در تلاش درست کردن سوابق خود در مدارک پناهندگی و شهروندی خود هستم.»
در هر حال به نظر می‌رسد به دلیل مقام و امکاناتی که خانم منصف دارد بتواند این مشکل را حل کند اما محافظه‌کاران دولت لیبرال نخست وزیر را زیر سئوال برده‌اند که چرا اطلاعات مربوط به نمایندگان حزب و وزرای دولت‌اش را که مخصوصا از لحاظ امنیتی بسیار مهم هستند درست رصد نکرده است. اکنون موضوع این است که خانم مریم منصف ممکن است به خاطر تولدش در ایران نه تنها این مقام بلکه تابعیت کانادایی‌اش را هم از دست بدهد زیرا از یک سو قانون علیه اوست و از سوی دیگر نمایندگان محافظه‌کار هر زمان که موضوع پناهندگان و امنیت کانادا پیش بیاید از آن به شدت استفاده کرده و کوتاه نخواهند آمد.
