علی شریفیان – روز دهم اکتبر ۲۰۰۷ ، روزی تاریخی برای مهاجران ایرانی کاناداست. در این روز در انتخابات انتاریو، بزرگترین و پرجمعیت‌ترین استان کانادا دکتر رضا مریدی پس از چند سال حضورموثر و فعالیت در زمینه امور سیاسی و اجتماعی توانست با به دست آوردن ۴۸ درصد آرای مردم حوزه انتخاباتی «ریچموند هیل» واقع در بزرگ‌شهر تورنتو، آلکس یوان کاندیدای چینی‌تبار خود را شکست دهد و به عنوان نماینده این حوزه از حزب لیبرال به مجلس قانون‌گذاری انتاریو راه یابد.
آلکس یوان کاندیدای حزب محافظه‌کار انتاریو از سوی اقلیت چینی‌تبار پرشمار و پرتلاش ریچموند هیل حمایت می‌شد. تنها ده درصد ساکنان این حوزه ایرانی‌تبار هستند. حضور دکتر مریدی در پارلمان انتاریو در تاریخ مهاجرت ایرانیان به کانادا، رویداد مهمی در صحنه سیاسی است. حضوری که سال به سال در مناطق مختلف ابعاد گسترده‌تری به خود گرفته و نقش ایرانیان را که در زمینه فعالیت‌های اقتصادی، علمی و اجتماعی از بهترین اقلیت‌های کانادا هستند، پررنگ‌تر می‌کند.
پس از دکتر مریدی ، دکتر امیر خدیر پزشک برجسته و متخصص بیماری‌های عفونی و فعال سیاسی و حقوق بشر مونترال به عنوان نماینده و سخنگوی حزب همبستگی کبک به نمایندگی از این حزب از حوزه مرسیه که محل زندگی روشنفکران، سیاستمداران و هنرمندان مونترال و کبک است، به مجلس ملی کبک راه یافت.
در ونکوور هم چند کاندیدای ایرانی‌تبار از احزاب مختلف در انتخابات شهری، استانی و فدرال تلاش گسترده‌ای را شروع کردند. در انتخابات فدرال سال گذشته که روز ۱۹ اکتبر برگزار شد، آقایان علی احساسی و مجید جوهری توانستند از دو حوزه انتخاباتی تورنتو از سوی حزب لیبرال به مجلس عوام کانادا، برگزیده شوند. در دانشگاه‌های کانادا کارشناسان ایرانی در رشته‌های گوناگون از استادان ممتاز محسوب می شوند. ایرانیان همچنین مشاغل بسیار مهمی را در بخش خصوصی و در نهادهای شهری، استانی و دولت فدرال در دست دارند. کانادا و سه شهر عمده آن تورنتو، ونکوور و مونترال محل سکونت بیشترین مهاجران ایرانی، به ویژه نخبگان پس از شهرهای بزرگ اروپا، آمریکا و از جمله لس آنجلس است. آمار دقیقی در دست نیست اما حضور و مهاجرت ایرانیان به کانادا، به کشوری که گوناگونی اقلیت‌هایش، امتیاز بزرگ آن است، روز به روز بیشتر شده است. مهاجرت ایرانیان به کانادا بعد از بالا گرفتن پدیده «فرار مغزها» که گفته می‌شود هر ساله به یکصد و هشتاد هزار نفر می‌رسد، افزایش چشمگیری پیدا کرده است. اکثر این گروه از نومهاجران ایرانی برای تحصیل در مقطع دکترای، یا به عنوان سرمایه‌گذار و مهاجر متخصص به کانادا می‌آیند. کانادا هر ساله میلیارد ها دلار در این زمینه از مهاجرت ایرانیان بهره می‌برد.
دکتر رضا مریدی یکی از این انبوه مهاجران ایرانی است که در اورمیه (رضاییه) و به سال ۱۹۴۵ به دنیا آمده، پس از تحصیلات ابتدایی و متوسطه در زادگاه خویش از دبیرستان البرز تهران دیپلم خود را گرفته و تحصیلات عالی دانشگاهی خود را ابتدا در دانشگاه تهران و سپس در دانشگاه برونل لندن در بریتانیا دنبال کرده است. وی در رشته مهندسی تکنولوژی و فیزیک فوق لیسانس گرفته و پس از آن در رشته فیزیک موفق به کسب دکترا شده است.
دکتر مریدی در سال ۱۹۷۶ (۱۳۵۳) به ایران برگشته و به تدریس در مدرسه عالی دختران در ونک (الزهرای کنونی) و دانشگاه‌های دیگر پرداخته و پس از وقایع سال ۱۹۷۹ ( ۱۳۵۷ ) همراه با خانواده خود در سال ۱۹۹۰ به کانادا مهاجرت کرده و در ریچموند هیل انتاریو سکونت گزیده است. وی در کانادا مدت‌ها به عنوان کارشناس و متخصص علمی مقام معاونت «سازمان حفاظت ایمنی در مقابل تشعشعات اتمی» را بر عهده داشته است. دکتر رضا مریدی دانشمند کارشناس فیزیک و فیزیک اتمی، عضو ارشد انجمن مهندسان تکنولوژی و فیزیکدان‌های بریتانیاست و در کانادا و آمریکا هم به خاطر تلاش‌های علمی‌اش در زمینه ایمنی اتمی چند جایزه دریافت کرده و در همین زمینه در انجمن‌های تخصصی کانادا و ایالات متحده آمریکا عضویت دارد.
پیروزی وی برای حضور در مجلس قانون‌گذاری انتاریو در انتخابات ۲۰۱۱ و ۲۰۱۴ هم به خاطر خدمات چشمگیرش به مردم ریچموند هیل تکرار شده است. بعد از انتخابات ۲۰۱۴ و پیروزی حزب لیبرال به رهبری خانم کاتلین وین (اولین نخست وزیر زن انتاریو) دکتر مریدی در کابینه وی به وزارت آموزش عالی، و همزمان وزارت علوم، پژوهش و نوآوری گمارده شد. پس از ترمیم کابینه خانم وین که اخیرا انجام شده، دکتر مریدی در حال حاضر مسئولیت وزارت پژوهش و نوآوری را بر عهده دارد. انتاریو و تورنتو یکی از مراکز مهم تحقیقات علمی، پژوهشی کانادا و جهان است.
در ادامه گفتگوی ما را با دکتر رضا مریدی می‌خوانید.
-جناب وزیر، با توجه به سابقه و کار شما در زمینه‌های علمی و کارشناسی فیزیک اتمی، چه انگیزه‌ای سبب شروع فعالیت‌های سیاسی شما در کانادا شد؟
-من در سال‌های نوجوانی و از زمانی که در ایران بودم به فعالیت‌های سیاسی علاقه زیادی داشتم. در دورانی که انقلاب‌ّها و نهضت‌های پیشرو دانشجویان در اروپا و تمام جهان (۱۹۶۳ تا ۱۹۶۸) و در جریان جنگ ویتنام و بعد از آن اوج گرفت، من هم که در دانشگاه تهران درس می‌خواندم همراه دیگر دانشجویان علاقمند به فعالیت‌های سیاسی بودم و به سیاست توجه زیادی داشتم. زمانی که اجبار به کانادا مهاجرت کردم با توجه به اینکه در این کشور بیش از ۱۵۰ اقلیت از ملت‌های جهان گرد آمده‌اند و بیشتر آنها به فعالیت‌های سیاسی پرداخته و می‌پردازند، ایرانیان در این زمینه نماینده‌ای نداشتند. از چند سال قبل با کاندیدا شدن شروع به فعالیت سیاسی در حزب لیبرال کردم. انگیزه اصلی من این بود که دیدم ما ایرانیان با شمار زیادمان هیچ صدایی در دستگاه‌های تصمیم‌گیرنده کانادا نداریم.
-راه یافتن شما به مجلس انتاریو چه دستآوردهایی و چه تأثیراتی بر حرکت‌های سیاسی جامعه ایرانی داشته است؟
-اولین گام‌ها شناساندن فرهنگ، رسوم و ارزش‌های چند هزار ساله تمدن ایران به جامعه میزبان بود. در این زمینه من موفق شدم جشن‌ها و آئین‌های ملی‌مان را مثل نوروز ابتدا در انتاریو و بعد از آن در پارلمان کانادا با همراهی جامعه ایرانی معرفی و رسمیت ببخشم. می‌دانید که از سال ۲۰۰۸ «نوروز» هم در انتاریو و هم در کانادا به عنوان یک جشن ملی و رسمی شناخته شده و برگزار می‌شود. یا تیرگان به همین ترتیب… یکی از بزرگترین جشن‌های تیرگان هر ساله در تورنتو و با شرکت صدها هزار نفر برگزار می‌شود. جشن‌های چهارشنبه‌سوری، مهرگان و… همه ساله در سراسر کانادا برگزار می‌شود. حضور من و دیگر ایرانیان در صحنه سیاسی کانادا سبب شد که کانادا توجه بیشتری به ایران و ایرانیان بکند. کانادا نخستین کشوری است که به اتفاق آرا در پارلمان خود کشتار تابستان ۱۳۶۷ زندانیان سیاسی ایران را رسما به عنوان «نسل کشی» شناخت. با ورود من به مجلس، فعالیت در عرصه سیاسی برای ایرانیان کانادا بیش از پیش میسر شده است.
-یک وزیر و نماینده مجلس مانند شما در کانادا چه اندازه بر مسائل سیاسی در ایران می‌تواند تاثیر داشته باشد؟
-شاهد هستید که کانادا به نقض حقوق بشر، تبعیض مضاعف علیه زنان ایرانی و هم‌میهنان بهایی‌مان و دیگر مسائل مرتبط با حقوق بشر در ایران توجه زیادی نشان می‌دهد. کانادا چند سال متوالی در سازمان ملل متحد نقشی اساسی و محوری را در عرضه و تصویب قطع‌نامه‌هایی در باره نقض حقوق بشر به وسیله جمهوری اسلامی بازی کرده است. خلاصه کنم، سامان سیاسی کانادا به گونه‌ای است که وقتی کسی از اقلیتی وارد مراکز تصمیم‌گیری می‌شود آن اقلیت و کشوری که زادگاه اوست در کانادا «صدا»یی پیدا می‌کند. باز هم شاهد هستید در مناسبت‌هایی مانند روز اول سپتامبر که روز یادبود جانباختگان کشتار تابستان ۱۳۶۷ در زندان‌های ایران است، شماری از سخنرانان اصلی، مقامات سیاسی عالی‌رتبه کانادا هستند.
-آیا با توجه به تجربیات شما ما در آینده شاهد حضور نمایندگان بیشتری در مجالس استانی و فدرال خواهیم بود؟
-تا به همین جا هم همین‌طور بوده و این روند خوشبختانه سرعت بیشتری گرفته و با در نظر گفتن توانمندی‌های ایرانیان به شرط اینکه بتوانیم روی هدفی مشترک اتحاد بیشتری داشته باشیم، حتما شمار نمایندگان ایرانی در هر سه مقطع حکومت‌های شهری، استانی و فدرال افزایش خواهد یافت و باید در انتظار رسیدن ایرانیان به مقام شهرداری، به وزارت و حتی نخست وزیری هم باشیم.
-از زمانی که در مبارزات انتخاباتی فدرال سال گذشته لیبرال‌ها وعده دادند که کانادا با ایران روابط دیپلماتیک خود را از سر می‌گیرد، این موضوع بحث‌ها، موافقت و مخالفت‌های بسیاری را دامن زده است. نظر شما در این زمینه چیست؟
-در عرصه سیاست‌های بین‌المللی، کانادا در تلاش ایجاد روابط دیپلماتیک با تمام کشورهای جهان و از جمله ایران است. به نظر من در ارتباط با جمهوری اسلامی این کار که بر عهده وزارت امور خارجه دولت فدرال است و باید با دقت و وسواس زیاد انجام شود. کانادا می‌تواند با پیش‌شرط‌هایی روابط خود را با تهران از سر بگیرد. مهمترین این پیش‌شرط‌ها توقف اعدام و نقض مستمر حقوق بشر در ایران و خودداری حکومت اسلامی در حمایت از تروریسم بین‌المللی و البته احترام به حقوق شهروندی همه ایرانیان با هر عقیده و باور مذهبی و غیر مذهبی است. دیگر اینکه دیپلمات‌های ایران وقتی در کانادا مستقر شدند باید ازتوطئه و جاسوسی علیه ایرانیان مهاجر و پناهندگان دست بردارند و به تبلیغات اسلام سیاسی که ایجاد تفرقه و نفرت می‌کند، نپردازند.
-جناب وزیر، حتما می‌دانید مقامات جمهوری اسلامی با پول‌هایی که از ملت ایران غارت می‌کنند، حضور و نفوذ زیادی در کانادا و به ویژه در تورنتو پیدا کرده‌اند. نمونه مشهورش محمودرضا خاوری است که پس از اختلاس چندین میلیارد تومانی به کانادا گریخته و هم دولت شما، دولت انتاریو، و هم دولت فدرال در باره این نفوذ جمهوری اسلامی و حضور خاوری سکوت کرده‌اند. آیا اراده سیاسی برای مبارزه با این نفوذ روزافزون وجود ندارد؟
-می‌دانید تفکیک قوای سه گانه در کانادا با قدرت اجرا می‌شود. ملاحظه می‌کنید که پلیس و نیروهای امنیتی کانادا وظیفه خود را به گونه‌ای انجام داده‌اند که تروریست‌ها نتوانسته‌اند وقایع فاجعه‌باری همچون انفجارهایی که در کشورهای اروپایی مانند فرانسه، آلمان، انگلستان و… انجام دادند، به وجود آورند. در مورد آقای خاوری، این از وظایف پلیس و نیروهای امنیتی و بخش قضایی کاناداست که باید به آن رسیدگی کنند. به طور کلی موضوعی است که به دستگاه‌های امنیتی و قضایی کانادا مربوط است.
-آیا قصد دارید در انتخابات بعدی هم شرکت کنید؟
-بله، و امیدوارم با توجه به کوشش‌هایی که برای حوزه ریچموند هیل و توسعه عمرانی، علمی و سیاسی آن داشته‌ام باز هم این افتخار را داشته باشم که مردم این منطقه مرا با آرای خود برگزینند. به ویژه هم‌میهنان ایرانی که در ریچموند هیل زندگی می‌کنند و تقریبا شمار قابل توجه ساکنان آن هستند.
-جناب وزیر، از شرکت شما در این گفتگو با کیهان لندن از سوی خود و همکارانم تشکر می‌کنم.
-من هم سپاسگزارم که شما و کیهان لندن این فرصت را در اختیار من گذاشتید تا بتوانم با ایرانیان چهارگوشه جهان سخن بگویم.
