یک حزب آن هم فقط حزبالله، این خواستهای بود که آیتالله خمینی در اولین ماههای رهبریاش علنی مطرح کرد و حالا با گذشت ۳۸ سال از انقلاب، احوال احزاب در ایران حکایت از آن دارد که در عمل آنچه او میخواست جامه عمل پوشیده است.
محمد هاشمیرفسنجانی رئیس دفتر رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفتگو با مهر گفته است که ایران یک کشور حزبی نیست و بر مبنای احزاب اداره نمیشود و قانون مدونی برای فعالیت آنها نداریم.
او با اشاره به بیش از ۲۵۰ حزبی که اسم آنها در وزارت کشور ثبت شده گفته این تعداد حزب نمیتوانند در انتخاباتی مثل ریاست جمهوری که فقط بین دو یا سه کاندیدا برگزار میشود قانونمند عمل کنند و خیلی نمیتوانند نقشی داشته باشند.
به اعتقاد هاشمی آنچه امروز به عنوان احزاب در ایران فعالیت دارند تشکلهای کوچک سیاسی اصولگرا، اصلاحطلب و به قول او اعتدالگرا هستند که برای رقابتهای سیاسی و انتخاباتی حالت جبههای به خود گرفته است.
او در این گفتگو اشارهای به گذشته کرد و گفت که در انتخابات قبلی از شخصیتهای برجسته کشور هتک حرمت شد و توهین و تخریب اتفاق افتاد. او این را هم اضافه کرد که بعضی نامزدهای ریاستجمهوری و یا کاندیداهای نمایندگی مجلس وعدههایی به مردم دادهاند که اصلاً در حوزه اختیاراتشان نبود و برنامههایی دادند که تنها برای جذب رای و عوامفریبی بود.
بخشی از گفتگوی او نیز اشاره تلویحی به دخالت سپاه در انتخابات دارد که در این زمینه گفت: «عدم دخالت نظامیها در انتخابات علاوه بر اینکه یکی از بندهای سیاستهای کلی است، در واقع یکی از اصول مصرح انقلاب اسلامی هم به حساب میآید».
علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی که خود سابقه حضور در حزبجمهوری اسلامی را دارد و از نزدیک افول و سقوط یک حزب با متدهای ایدئولوژیک را دیده، در خصوص فعالیتهای حزبی دیدگاهی فراتر از آیتالله خمینی ندارد. به باور او «احزاب کنونی غربی به معنای باشگاههایی برای کسب قدرت است؛ اصلاً حزب یعنی مجموعهای برای کسب قدرت». دیدگاههای انحصارطلبانهی وی حتی فعالیت احزاب قدیمیتر همچون «نهضت آزادی» و «جبهه ملی» را هم مختل کرد.
در طول این سالها نسلی که شعار میداد «حزب فقط حزبالله، رهبرفقط روحالله» جای خود را با انقلابیون جوان عوض کرده و «حزب فقط حزب علی، رهبر فقط سید علی» شعار قالب در ساختار حزبی جمهوری اسلامی شد. حاصل این جابجایی این بود که بسیاری از احزاب نوپای ایران که حتی هستههای مرکزی آنها خودیهای نظام بودند با سختترین برخوردها از سوی حکومت روبرو شدند، «جبهه مشارکت اسلامی» و «مجاهدین انقلاب اسلامی» در زمره این احزاب بودند که ساختار آنها با احکام قضایی و برخوردهای امنیتی متلاشی شد و حزبکهای کمرمق با گرایشهای اصلاحطلب و اصولگرا و برخی نیز در قالب «حزب باد» ادامه حیات دادند.
با این وجود علیاکبر هاشمیرفسنجانی و طیف اصلاحطلب به خصوص در سالهای پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ با تغییر مواضعی که نسبت به گذشته از خود نشان دادند بر لزوم توجه بیشتر به احزاب در جمهوری اسلامی تاکید کردند، اما در عمل موفقیت چشمگیری نداشتهاند.
مادرجمهوری اسلامی یک حزب داریم وآن حزب علی به ریاست شیخ علی درمیدان پاستورتهران