●شواهد نشان می‌دهد مسئولان جمهوری اسلامی با توجه به شکل و شمایل سنگ‌قبرها در مقابل تخریب آن سکوت کرده‌اند و بی‌میل نیستند که این مجموعه از بین برود، ضمن اینکه در طول مسیر این گورستان هیچ تابلوی راهنمایی هم نصب نشده.
●در سال‌های اخیر، گروه‌های حرفه‌ای کوهنوردی که به محیط زیست و میراث فرهنگی نیز اهمیت می‌دهند، در معرفی این گورستان دیدنی و نیز هشدار درباره حفظ آن چه از سوی حکومت و چه از سوی بازدیدکنندگان، نقش مهمی بازی کرده‌اندآثار باستانی و میراث فرهنگی هر سرزمینی به عنوان شناسنامه‌ی گذشتگان آن سهم زیادی در معرفی فرهنگ و تمدن آن کشور به نسل‌های بعدی و همچنین به جهان دارد.
«مجموعه گورستان و زیارتگاه خالدنبی» در یک منطقه کوهستانی و در فاصله ۹۰ کیلومتری شمال شرق شهرستان گنبد کاووس و ۵۵ کیلومتری شمال شرق شهرستان کلاله حوالی روستای «گچی‍سو» بر فراز قله کوه «گوگجه داغ» قرار دارد که به زبان بومی به قله‌ی «قدرت» معروف است.
قبرستانی که مجاورِ زیارتگاه خالدنبی وجود دارد و به گورستان «آلت‌ها» مشهور شده از اسرار‌آمیزترین نقاط دیدنی ایران است. به این دلیل که هنوز زمان و چگونگی پیدایش آن مبهم است و روایت‌های متعددی که درباره آن از بومیان منطقه نقل می‌شود از عدم انجام تحقیقات دقیق درباره این قبرستان حکایت دارد.
در نزدیکی و پایین‌تر از بقعه خالدنبی، بقعه‌های دیگری به نام‌های «عالم‌بابا» و «چوپان عطا» و درّه‌ای به نام «پنج شیر» و همچنین چشمه «خضر دندان» هم قرار دارند. اهالی منطقه می‌گویند عالم‌بابا پدرِ همسرِ خالدنبی و چوپان عطا بوده که همگی آنها مورد احترام ترکمن‌ها هستند. گفته می‌شود یکی از پیامبران عرب بعد از عیسی مسیح «خالدنبی غیثبنسنانعیسی» بود که ترکمن‌ها او را به نام «خالدنبی» می‌شناسند.
در کتاب «ناسخ التواریخ» (اثر محمد تقی‌لسان‌الملک سپهر، از منابع مهم تاریخ اسلام تألیف شده در عصر قاجار) آمده که خالدبن سنان ۶۱۲۳ سال بعد از به دنیا آمدن آدم و در سال ۵۳۰ میلادی بر تخت نبوت نشست و مردم زمان خود را به شریعت اسماعیل دعوت کرد. فاصله زمانی بین ظهور خالدنبی و ولادت پیامبر مسلمان چهل سال است.
گورستان توتم آلت و مفاهیم آئینی
در قسمت شرق بقعه عالم‌بابا و بر روی یک رشته تپه‌های خاکی، گورستانی وسیع با منظره‌ای جذاب قرار دارد که سنگ قبرهای آن به شکل استوانه‌هایی به ارتفاع ۲ متر است. بیش از ۶۰۰ سنگ مزار در گورستان خالدنبی بنا شده که در بعضی نقاط به صورت انفرادی و پراکنده هستند، اما خیلی از این سنگ‌ها را به سرقت برده‌اند و خیلی از آنها بر اثر عوارض طبیعی شکسته و از بین رفته است.
در بخشی از این گورستان سنگ قبرهایی به شکل آلت جنسی انسان (زن و مرد) در ارتفاع نیم متر تا پنج متر با قُطر نیم متر قرار دارد که گمان می‌رود اندازه آن یا بزرگی و کوچکی آلت‌ها به سن یا جایگاه اجتماعی افراد بستگی داشته است.
بعضی از سنگ مزارها تا پنج متر ارتفاع دارند و دور آنها چند حلقه حک شده که در استوانه‌های مختلف تعداد آن متفاوت است و احتمال می‌رود به وضعیت تأهل یا تجرّد مردگان این گورها بستگی داشته است. اما عده‌ای از اهالی می‌گویند تعداد حلقه‌ها بیانگر تعداد زنانی است که صاحب گور در طول حیات خود گرفته است.
سنگ مزارهای دیگری هم در این گورستان وجود دارد که تقریباً صلیبی یا به شکل نیمکره و شبیه دو پِستان است که بعضی معتقدند که اینها احتمالاً گور زنان است. بیشتر سنگ مزارهای خالدنبی بدون کتیبه و نوشتار هستند و معدود سنگ مزارهایی که کتیبه دارند غیر ماهرانه تراش خورده‌اند.
بعضی محققین عنوان کرده‌اند این گورستان مربوط به مردمی با مذهبی شبیه گروهی از چینی‌های «آلت‌پرست» بوده و یا پیروان «آئین فالیک» بودند، اما در هیچ یک از کتاب‌های تاریخی در ایران به وجود پیروان چنین آئینی اشاره نشده است. گروهی دیگر هم معتقدند این قبرستان به داهه‌ها (ترکان- سکاها) تعلق داشته که اغلب «ترکمانان یموت» بوده‌اند.
این محققان بر این باورند، اگر پای تُرکان «باشقرد» شمال دریای مازندران به ناحیه قبرستان آلت‌ها رسیده باشد، مسئله‌ی منشأ و فلسفه «قبرستان توتم آلت‌ها» حل می‌شود. به قول سفرنامه «ابن فضلان» ترکان باشقرد، مار، ماهی، دورنا (پرنده ایزدخورشید جاودانی «خالد») و توتم آلت تناسلی را می‌پرستیدند تا جایی که چوبی به همان شکل همیشه بر گردن خود آویزان داشتند.
پراکندگی و پیشینه تاریخی دیگر پرستندگان توتم آلت در سرزمین پارس
در زمان ساسانیان قوم داهه (وحشی) را «چول» می‌گفتند. اعراب آنها را «یموت» صدا می‌کردند و خود تُرکان شاخه‌های پراکنده شده آنها را در ایران «کاراقوزلو» نامیده‌اند و اینها پرستندگان توتم آلت جنسی بوده‌اند. در منطقه ترکمن‌صحرا، قبرستانی با نمادهای سنگی از آنها به یادگار مانده است. به نظر می‌رسد طایفه بزرگ یموت (دارندگان گرز) در ترکمن صحرا و کاراچورلوها-کاراقوزلوهای پراکنده در نقاط مختلف ایران اغلب از همان اقوام بوده باشند.
تلاش حکومت برای تخریب قبرستان
با این حال دستیابی به اطلاعات مستند و بیشتر در این مورد مستلزم همکاری سازمان‌های دولتی و خصوصی است که این اتفاق تا کنون در ایران رخ نداده است ضمن اینکه بعضی اهالی منطقه به توریست‌های منطقه گفته‌اند که عوامل حکومتی طی چند سال گذشته همواره تمام سعی خود را در تخریب و از بین بردن گورستان به کار گرفته‌اند.
هر چند «مجموعه گورستان و زیارتگاه خالدنبی» در سال ۱۳۸۰ توسط اداره میراث فرهنگی و گردشگری استان گلستان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده ،اما تا کنون براى حفاظت از آن در برابر سرقت و تخریب اقدامی نشده و هر سال بیشتر از بین می‌رود. به عنوان مثال بسیاری از سنگ قبرها افتاده و یا شکسته‌اند. عده‌ای از بازدیدکنندگان نیز از آنها بالا می‌روند و روی آنها یادگاری می‌نویسند. در بعضی نقاط گودال‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد گروهی برای یافتن گنج در آن محل حفاری‌های غیرقانونی کرده‌اند.
شواهد نشان می‌دهد مسئولان جمهوری اسلامی با توجه به شکل و شمایل سنگ‌قبرها در مقابل تخریب آن سکوت کرده‌اند و بی‌میل نیستند که این مجموعه از بین برود، ضمن اینکه در طول مسیر این گورستان هیچ تابلوی راهنمایی هم نصب نشده است. این در حالیست که در سال‌های اخیر، گروه‌های حرفه‌ای کوهنوردی که به محیط زیست و میراث فرهنگی نیز اهمیت می‌دهند، در معرفی این گورستان دیدنی و نیز هشدار درباره حفظ آن چه از سوی حکومت و چه از سوی بازدیدکنندگان، نقش مهمی بازی کرده‌اند.
