روز پنج‌شنبه ششم آبان‌ماه سردار پاسدار سالار آبنوش، معاون هماهنگ کننده قرارگاه خاتم‌الانبیاء سپاه طی سخنانی در مصلای نهاوند استان همدان با اشاره به اینکه حفاظت از ولایت فقیه برای سپاه مرزی ندارد گفت: «همه دنیا یقین بدانند سپاه پاسداران به زودی در آمریکا و اروپا هم شکل می‌گیرد».
او در سخنانی که بازتاب خارجی هم داشت با بیان اینکه فداییان ولایت همیشه تحت امر هستند، گفت که انقلاب اسلامی ایران مانند انقلاب‌های الجزایر و فرانسه نیست و سپاه پاسداران یک نهاد بی‌نظیر در دنیاست و نظیر گروه شرطه‌الخمیس در دوران حکومت حضرت علی که در یاری‌گری آن حضرت پیشتاز بودند، هستند.
گرچه فعالیت‌های برون مرزی سپاه موضوع جدیدی نیست، اما اینکه سرمنشاء این ایدئولوژی در سپاه از کجاست و با تکیه بر کدام نیاز قصد دارد فصل تازه‌ی عملیات برون‌مرزی خود را آغاز کند، پرسش‌هایی هستند که باید برای پاسخ به آنها به گذشته بازگشت.
«شُرْطَهُالخَمیسْ» گروهی از یاران مسلّح و فدایی امام اول شیعیان بودند که در امور حکومتی به وی کمک می‌کردند و به جز حضور ثابت در جنگ‌ها، اصلی‌ترین وظیفه آنان در دوران غیرجنگ اجرای حدود الهی، حفظ امنیت شهر کوفه و مناطق تحت اختیار و حفاظت از جان امام اول شیعیان بود. آنها ماموریت مهم دیگری هم داشتند که شناسایی و جمع‌آوری نیروی جنگجو در محدوده‌ی ولایات بیعت‌کرده و یا خارج از آن بود. در واقع یکی از ماموریت‌های این گروه ماموریت برون‌مرزی بود (بیشتر بخوانید).
همواره پس از تأسیس نظام جمهوری اسلامی، حکومت برای جمع‌آوری اطلاعات، شناسایی فعالیت‌های مخالفان رژیم و ترور آنها برنامه‌ریزی داشته است. با پایان جنگ ایران و عراق، بخش عمده نیروهای اطلاعات- عملیات سپاه پاسداران جذب سازمان اطلاعات این نیرو شدند. در سال‌های بعد، با ایجاد «سپاه قدس» به عنوان بازوی برون‌مرزی، بیشتر این ماموریت‌ها به این مجموعه واگذار شد.
کمیته یا «واحد ۴۰۰» عنوان تشکیلاتی است که برای ماموریت‌های ویژه در سپاه قدس تشکیل شده است. این یگان متشکل از نیروهای باتجربه و بااستعدادی است که از قبل سابقه فعالیت‌های اطلاعاتی و عملیاتی داشتند و همچنین نیروی‌های جوان‌تر که تحت آموزش آنها قرار می‌گیرند.
اولین بار که نام واحد ۴۰۰ به طور رسمی مطرح شد سال ۲۰۱۱ بود که گفته شد عوامل رژیم ایران در ترور دیپلمات عربستان در کراچی پاکستان نقش داشتند. کمتر از یک سال بعد پلیس کنیا دو ایرانی را به اتهام برنامه‌ریزی برای طراحی عملیات علیه عربستان، انگلیس، آمریکا و اسرائیل دستگیر کرد. تحقیقات نشان داد که آنها وابسته به واحد ۴۰۰ سپاه قدس هستند.
بخشی از این نیروها به طور مستقیم در عملیات ترور یا خرابکاری شرکت ندارند، بلکه در کشور مورد نظر، افراد مستعد و توانمند را شناسایی و با تطمیع یا پرداخت پول، نظر آنها را برای اجرای ماموریت جلب می‌کنند.
شاخص‌ترین چهره واحد ۴۰۰ سردار حامد عبداللهی، سرپرست این یگان است. او پیش از انتصاب، فرماندهی سپاه زاهدان را بر عهده داشت و زمانی که قاسم سلیمانی فرمانده لشکر ۴۱ ثارالله کرمان بود معاون این لشکر شد. سال ۱۳۷۶ که با حکم علی‌خامنه‌ای فرماندهی سپاه قدس به سلیمانی محول شد، اندکی بعد عبداللهی به عنوان رئیس اداره اطلاعات سپاه قدس منصوب گشت.
به گفته هم‌دوره‌های عبداللهی که از سپاه جدا شدند، او برای ارتقاء در چارت سازمانی سپاه علاوه بر سرکوب شدید گروه‌های مسلح مخالف نظام در استان سیستان و بلوچستان، چندین عملیات خرابکاری را نیز با موفقیت انجام داد (بیشتر بخوانید).
در زمان سرپرستی او در اطلاعات سپاه قدس، «اتاق آرشیو» که مخصوص نگهداری پرونده‌های ایرانیان فعال در خارج از کشور است سازمان‌دهی شد. یادآوری می‌شود که عبداللهی در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار دارد.
در کنار او مجید علوی، عضو دیگر سپاه قدس قرار داشت که سال ۸۸ با بحرانی شدن اوضاع حکومت در جریان اعتراضات پس از انتخابات ریاست جمهوری، با حکم احمدی‌نژاد به عنوان قائم مقام وزارت اطلاعات منصوب شد، تا از تجربیات او و تیم تحت امرش در سرکوب معترضین استفاده شود.
این تشکیلات در چند نقطه از تهران دفتر دارد، اما مقر اصلی آن در ساختمان «ایران‌زمین» در خیابان پاسداران تهران واقع است و تعدادی از دفاتر اداری و عملیاتی آن نیز در مجموعه «شهید عراقی» در محدوده بزرگراه شهید صیاد و پاسداران قرار دارند. هسته اصلی سپاه قدس را اعضای ارشد لشکر۴۱ کرمان تشکیل می‌دهند که با سلیمانی هم‌خدمت بودند و تجربه اصلی آنها پس از جنگ، علاوه بر مبارزه با گروه‌های مسلّح در شرق ایران، مبارزه با قاچاق موادمخدر و ترانزیت سازمانی آن است.
یکی از شاخصه‌های اصلی این واحد، امکانات و امتیازاتی است که در اختیار اعضای آن قرارمی‌گیرد. این امتیازات، از جمله حق ماموریت‌های خارج از کشور و همین‌طور منازل سازمانی که به آنها اهدا می‌شود، یک فضای رقابتی بین نیروهای سپاه برای پیوستن به این تشکیلات ایجاد کرده است.
فعالیت این کمیته همیشه به شکل «ماموریت نظامی» نیست، بلکه بسیاری مواقع در قالب اعضای یک تیم علمی، صنعتی یا سرمایه‌گذار از ایران، به کشورهای مورد نظر سفر می‌کنند. در این صورت لزوماً عملیات خرابکاری یا ترور در دستور کار آنها نیست، بلکه شناسایی و جمع‌آوری اطلاعات برای اجرای عملیات احتمالی در آینده، اصلی‌ترین ماموریتشان است.
سال ۲۰۱۱ در بندر لاگوس نیجریه یک انبار سلاح کشف شد که یک تاجر ایرانی عضو سپاه به نام عظیم آقاجان‌زاده پشت قاچاق آنها بود. دو سال بعد سرویس‌های اطلاعاتی نیجریه گروهی اسلام‌گرا را در همان شهر شناسایی کردند که رئیس آنان فردی به اسم «عبدالله مصطفی» که دو بار به ایران سفر کرده بود و برای اجرای عملیات علیه مراکز توریستی و تجاری وابسته به آمریکا و اسرائیل در این کشور برنامه می‌ریخت.
در سال‌های گذشته چندین عملیات در کشورهایی چون کنیا، تایلند، گرجستان، آذربایجان، هندوستان و شهرهای مختلف ترکیه صورت گرفته که متهمین آن اعضای سپاه قدس بودند. آنها در همان کشورها دادگاهی و به حبس محکوم شدند.
همان طور که گفته شد علاوه بر عملیات نظامی و تروریستی، قاچاق اسلحه، حمل پول، شناسایی گروه‌های مستعد تخریب، ارتباط‌گیری با مافیا و گروه‌های تبهکار که حاضر به اجرای عملیات در قبال دریافت پول هستند از جمله فعالیت‌های عملیاتی این یگان است. در کنار آن، جمعیت‌شناسی و فرهنگ‌شناسی، شناخت گسل‌ها و اختلافات قومی و مذهبی در این کشورها و جمع‌آوری و تطبیق اطلاعات آماری، بخشی از وظایف این تشکیلات به شمار می‌رود.
