لغو تحریمهای جمهوری اسلامی، سرازیر شدن نفت خام ایران به بازارهای بینالمللی را به دنبال داشت. بعضی از تحلیلگران گمان میکردند که ایران و روسیه برای تصاحب بازارهای اروپایی و آسیایی به احتمال زیاد مجبور به رقابت با یکدیگر خواهند شد. با این حال بعضی تحولات در روابط مسکو- تهران حاکی از استراتژی همکاری به جای رقابت مستقیم در صنعت نفت و گاز و انرژی بین این دو کشور است.
وبسایت «اویل پرایس» با اشاره به این همکاری نوشته پس از حذف تحریمها، ایران و روسیه سعی در تحکیم همکاری خود در پروژهها و سرمایهگذاریهای انرژی، صنعتی و زیربنایی دارند. در ژوئن ۲۰۱۶ این دو کشور طرح پنج ساله راهبردی امضا کردند که شامل ۱۳ توافق در زمینه انرژی، ساخت و ساز و تجارت متمرکز میشد. به نظر میرسد که از سوی ایران به روسیه نوعی اولویت در سرمایهگذاری داده شده است: قرار داد یک میلیارد دلاری یک دکل نفتی به شرکتی روسی داده شد، یک میلیارد یورو از مجموع طرح ۲٫۲ میلیارد یورویی برای ساخت نیروگاهی در ایران و ساخت سیستم حمل و نقلی ریلی جدیدی که هند و ایران را از مسیر آذربایجان به هم متصل میسازد، به روسیه اختصاص داده خواهد شد.
در این گزارش آمده روسیه همچنین اصلیترین شریک ایران برای کمک به گسترش ظرفیت تولید برق هستهای این کشور است. ایران برای اینکه تولید نفت خود را به طور قابل توجهی افزایش دهد، میبایست برای تجدید تجهیزات و زیرساختهای از رده خارج، میلیاردهای دلار سرمایهگذاری کند. انتظار میرود بخش بزرگی از این سرمایهگذاری در پنجاه پروژه نفتی و گازی ایران که ذیل توافقهای مشترک به مناقصهگران جهانی ارائه شده تامین گردد: نتیجه این مقایسه در ماه دسامبر اعلام خواهد شد.
دستِکم پنج شرکت نفتی و گازی روسی در این مناقصه شرکت دارند: لوک اویل، گازپروم نفت، گازپروم بینالمللی، زاروبنژنفت و تاتنفت. لوکاویل و گازپروم همین الان نیز در چند پروژه نفتی در ایران مشارکت دارند.
به نوشته اویل پرایس همچنین انتظار میرود که همکاریهای ایران و روسیه در تولید برق نیز در آیندهای نزدیک به شدت توسعه پیدا کند، چرا که هردو کشور به دنبال همسازی سیستمهای برق خود از طریق جمهوری آذربایجان هستند. به گزارش آژانس خبری روسیه، یک شرکت تابع تکنولوژیهای پیشرفته در روسیه و وزارت انرژی ایران بر سر ساخت نیروگاههای برقی با ظرفیت بیش از دوهزار مگاوات انرژی به ارزش بیش از سه میلیارد دلار به توافق رسیدهاند.
تامین مالی این پروژه نیز از محل وام ۱٫۲ میلیارد یورویی تامین خواهد شد که روسیه برای دورهای ۵ ساله با نرخ بهره سالانه ۲٫۷۷ درصد اعطا خواهد کرد. در مجموع در ماه اوت، روسیه متعهد به پرداخت۲٫۲ میلیارد یورو به ایران برای زیرساختهای انرژی و دیگر پروژه های صنعتی در این کشور شده است.
با وجود فرصتهای زیاد ایران در زمینه انرژی، همچنان تامین مالی لازم برای این فرصتهای با مشکلاتی از قبیل روش انطباق با تحریمهای تجاری آمریکا در مورد ممنوعیت معامله با نهادهای سپاه و مشکل دسترسی ایران به وامها بر سر جای خود باقی است.
ایران و روسیه با توجه به پیچیدگیهای ساز و کار معاملات تجاری دو جانبه با ایران، اعلام کردهاند در نظر دارند از طریق افتتاح بانکی مشترک بین روسیه و ایران مشکلات را برطرف کنند.