روشنک آسترکی- غرق شدن در جوی کنار خیابان آن هم در شهرهای بزرگ مسئله‌ای است که امروزه کمتر باورکردنی است. اما هفته گذشته در پی بارش باران در ایران سه نفر در جوی آب شهرها غرق شدند.
در نخستین حادثه که در شهر خرم‌آباد مرکز استان لرستان اتفاق افتاد، دو دختر دانشجو در حالی که کنار خیابان ایستاده بودند و باران شدید منجر به جاری شدن آب در خیابان شده بود، پایشان لیز می‌خورد و داخل جوی آب می‌افتند. یکی از این دختران نجات پیدا کرده که به دلیل وخامت حال‌اش در بخش آی. سی. یو بستری شده اما دختر دیگر جان خود را از دست داد.
یکی از مسافران اتوبوس شرکت واحد خرم آباد که مشغول فیلمبرداری از آب گرفتگی خیابان بوده است، اتفاقی از صحنه افتادن این دو دختر به جوی آب فیلمبرداری کرده است. فیلمی که در آن نشان داده می‌شود چطور در کنار یکی از خیابان‌های اصلی شهر، دو دختر دانشجو با خطر مرگ روبرو می‌شوند.
در همان روز یعنی دوشنبه ۱۷ آبان ماه تهران نیز با بارش شدید باران روبرو بوده است. زن ۴۷ سالهای به همراه دختر و پسر خردسال‌اش در حال عبور از خیابان پاسداران بودند تا سوار ماشین شوند که کیف پسربچه داخل آب می‌افتد، مادر جوان به سمت جوی آب می‌رود، پایش لیز خورده، داخل جوی پر آب می‌افتد و جریان آب او را با خود می‌برد. همسر این زن که در خودرو منتظر همسر و فرزندان‌اش بوده با شنیدن صدای جیغ بچه پیاده شده و در حالی که کنار جوی آب می‌دویده تا دست همسرش را بگیرد، می‌بیند که در عرض چند ثانیه آب زن را می‌بلعد. در حالی که این جوی ۲۰۰ متر جلوتر به کانال آبی متصل بوده که هیچ حفاظی نداشته، مأموران آتش‌نشانی نمی‌توانند زن را پیدا کنند و جستجو برای یافتن او هنوز ادامه دارد. فرزندان این زن که شاهد ماجرا بوده‌اند در شوک به سر می برند و حال روحی مساعدی ندارند.
شهرداری مقصر هر دو حادثه
هوشنگ بازوند، استاندار لرستان علت حادثه‌ای که برای دختران دانشجو در خرم‌آباد رخ داد را نبود پل بر روی جوی آب دانسته و گفته است: شهردار خرم‌آباد به دلیل نبودن پل در کنار ایستگاه اتوبوس یعنی محلی که دختر دانشجو گرفتار سیل شده است، باید تقصیر خود را بپذیرد. دختران در حال رد شدن از روی جوی آب برای سوارشدن به اتوبوس دچار این حادثه شدند.
از سوی دیگر و در حالی که هنوز پیکر زن ۴۷ ساله تهرانی پیدا نشده است، همسرش در گفتگو با روزنامه ایران، شهرداری را مقصر این حادثه دل‌خراش عنوان و گفته است: متأسفانه این حادثه در این منطقه بارها اتفاق افتاده است و شهرداری هیچ‌گونه رسیدگی نکرده است، چرا که اینجا مسیر پرتردد است و باید حفاظ و نرده‌ای روی این جوی وجود داشته باشد. شب حادثه باران شدید سرعت و عمق آب را زیاد کرده بود. حتی من روز بعد از حادثه پایم را در جوی آب گذاشتم ولی کف آن به‌شدت لیز است و همین باعث شده زن جوان نتواند تعادلش را حفظ کند و خودش را نجات دهد. بارها این اتفاقات می‌افتد و آنها با بی‌توجهی از کنارش می‌گذرند و پس از مدتی هم موضوع به فراموشی سپرده می‌شود.
شهروندان و ایمنی پایین شهرها
تنها نبود پل یا حصار روی جوی‌های آب در خیابان نیست که از موارد خطرزا برای جان و ایمنی شهروندان به شمار می‌رود. نمونه‌های مختلفی تا کنون به‌عنوان ناامن برای سلامت شهروندان ایرانی در کلان‌شهرها گزارش شده است. اگر از بحث عوارض ناشی از آلودگی هوا و ترافیک شهرهای بزرگ در ایران بگذریم، برخی اقدامات شهرداری‌ها حادثه‌ساز شده‌اند. از جمله این اقدامات، سرعت‌گیرهایی است که در سطح خیابان‌ها با آسفالت درست می‌شود و به دلیل لغزنده بودن و همچنین نداشتن هیچ رنگ و نشانه‌ای باعث عدم تعادل به ویژه در موتورسیکلت‌ها شده و منجر به تصادف می‌شود.
یکی دیگر از مشکلاتی که شهرداری تهران برای شهروندان ایجاد کرده، استفاده از بلوک‌های بلند سیمانی در مقابل فروشگاه‌هایی است که به اصطلاح پلمپ می‌شوند. البته این بلوک‌ها در دیگر شهرها هم مورد استفاده قرار می‌گیرند و خطرات زیادی را برای شهروندان ایجاد می‌کنند. از جمله در سال ۹۳ یکی از بلوک‌ها در تبریز بر روی دختر عابری سقوط و منجر به مرگ این دختر جوان شد.
نبود علائم راهنمایی و رانندگی در برخی محله‌ها نیز از دیگر مشکلات شهروندان به شمار می‌رود که مسئولیت نصب این علائم و تابلوها نیز وظیفه شهرداری است. برای نمونه خبرگزاری دانا در گزارشی که اردیبهشت ۹۵ منتشر کرد به اعتراض شهروندان کرمانی در مورد نبود علائم و تابلوهای راهنمایی و رانندگی در این شهر پرداخته بود. گویا شهرداری خیابان منتهی به دانشگاه شهید باهنر و دانشگاه پیام نور کرمان را آسفالت کرده اما نصب علائم و تابلوهای راهنمایی رانندگی در این خیابان پر رفت و آمد انجام نشده و خطر بروز حوادث رانندگی را سبب شده است.
بی‌توجهی شهرداری‌ها به تعمیرات مورد نیاز در معابر عمومی نیز یکی دیگر از مشکلات شهروندان در برخی شهرهای ایران است. یک‌دست نبودن آسفالت خیابان‌ها، خرابی سنگفرش پیاده‌روها یا مشکلات پل‌های عابر پیاده از این جمله است.
در کنار چنین مشکلاتی، نبود زیرساخت‌های مناسب، مشکل‌آفرین‌ترین کمبود در شهرهای ایران است. نبود زیرساخت‌های موردنیاز در کلان‌شهرها یکی از عوامل آب‌گرفتگی معابر عمومی بر اثر باران شدید، ریزش تونل‌های متروها و حتی ایجاد ترافیک و مشکلاتی از این دست است.
شهرداری‌های ثروتمند اما فاسد
اگرچه این همه کاستی در شهرها وجود دارد که باعث بروز حوادث و خطرات مرگبار برای جان شهروندان می‌شوند، شهرداری‌ها اما از ثروتمندترین نهادهای دولتی در ایران هستند. بودجه شهرداری‌ها از درآمد ناشی از عوارض اختصاصی و عمومی، درآمدهای مؤسسات انتفاعی شهرداری، درآمد حاصل از اموال شهرداری و همچنین کمک‌های دولت و سازمان‌های دولتی تأمین می‌شود. اما این ثروت و امکانات در کنار اختیاراتی که شهرداری‌ها دارند به جای اینکه کامل در خدمت به شهروندان به کار گرفته شود، به بستری برای ایجاد رانت و فساد تبدیل شده است.
چندی پیش بود که از فساد و سوء استفاده مالی شهرداری تهران و اعضای شورای شهر تهران پرده برداشته شد و با عنوان «خانه‌های نجومی» شهرت پیدا کرد. البته این اولین بار نبود که اخباری مبنی بر فساد در شهرداری‌ها منتشر می‌شد. در سالهای گذشته محمدباقر قالیباف شهردار تهران به‌عنوان یکی از افراد رانت‌خوار و فاسد در سیستم شهرداری خبرساز شد.
در حال حاضر نیز شهرداری تهران و دیگر کلان‌شهرها به یکی از سفره‌های انقلاب تبدیل شده که هر چه تیغ‌اش بیشتر می‌بُرد، بیشتر از آن بهره می‌برد. در حالی که شهرهای ایران هر روز فرسوده‌تر و شهروندان با مشکلات بیشتری روبرو می‌شوند.
