حاکم شرع: به هم ریختگی ترافیک که موجب ضایعات ساعات کار نیروی انسانی میشود[…] ترافیک ما عامل اصلیاش حاکمیت استعمار بر سیاست اقتصادی و اداری مملکت ما میباشد. چرا چنین وظیفهای را انجام ندادید؟
نیکپی: ترافیک تهران اصولا دست شهربانی بود. یک سال و سه ماه بود که شهرداری تحویل گرفت. به نظر من ترافیک از سه قسمت تشکیل میشود، یکی زیادی اتومبیل که به کرات من در این مورد گفتهام. مساله انطباق رانندگی است، ما اتومبیل را از خارج قرض کردیم و گرفتهایم؛ ولی حاضر نیستیم خودمان را مرتبط بکنیم با مقررات اتومبیلرانی، میخواهیم سبقت بگیریم، چپ و راست برویم، جلو بزنیم، عقب بزنیم و یک طوری هم تصدیق رانندگی بگیریم، این یکی. دوم خیابانهای ما به اندازه کافی کشش دارد؛ ولی به اندازه کافی پل هوایی یا راهروی زیرزمینی نداریم.
اینها بخشی از گفتگوهای غلامرضا نیکپی و حاکم شرع در دادگاه انقلاب اسلامی در اسفند ۱۳۵۸ است. بخش عمده سوالات حاکم شرع از او در مورد ترافیک تهران بود، عمدهترین دلیل آلودگی این روزهای هوای پایتخت ۳۷ سال پس از برگزاری این دادگاه.
در روزهایی که آلودگی هوای پایتخت جان میلیونها نفر از ساکنان آن را به خطر انداخته، در صفحات اجتماعی و گروههای تلگرامی تصاویر و اتهامات آخرین شهردار تهران پیش از انقلاب دست به دست میشود.
به حکم حاکم شرع، نیکپی به اتهام همکاری با استعمار غرب، همکاری با رژیم پهلوی، کمکاری فراوان در هنگام تصدی پست شهرداری از جمله حل نکردن معضل ترافیک و فساد مالی فراوان اعدام شد.
آخرین شهردار در دوران پهلوی در بخشی از دفاعیات خود گفته بود: «اصولا کار صحیحی بود که شهر تهران میبایستی اتوبوسرانی بسیار مجهزی داشته باشد و یک نفر لازم نداشته باشد که اتومبیل بخرد و سوار شود. من پیشنهاد به خرید سه هزار اتوبوس کرده بودم که بتوانیم با اتوبوسرانی صحیح مردم را تشویق کنیم که اتومبیل نخرند».
او به صراحت در دادگاه همان چیزهایی را میگفت که امروز به عنوان اصلیترین عوامل ترافیک تهران نادیده گرفته میشوند. تولید و واردات افسارگسیخته اتومبیل، نبود بودجه کافی برای حل زیربنایی ترافیک، کمبود پارکینگ و بافت شهری فرسوده.
بر اساس آمار ارائه شده در این پژوهش در سال ۲۰۰۴ میلادی خسارت ناشی از آلودگی هوا در کشور، حدود ۷ میلیارد دلار بوده است، این میزان در ۲۰۰۶ میلادی به ۸ میلیارد دلار و در ۲۰۱۰ میلادی به ۱۰ میلیارد در سال رسیده است که در ۲۰۱۰ حدود یک سوم از خسارت گفته شده متعلق به شهر تهران بوده است. طبق برآوردهای این بانک، خسارت سالانه آلودگی هوا در سال ۲۰۱۶ در ایران به ۱۶ میلیارد دلار میرسد. فعلا انگشت اتهام به سوی سازمان محیط زیست تهران دراز است: سوء مدیریت
۲۷ اردیبهشت سال ۱۳۵۰ نیکپی و جمعی از مسوولان وقت در کاخ مرمر جلسه داشتند. او دود غلیظ کارگاههای آسفالتپزی تهران را مثال زد و به موجب مقررات ماده بیست، گفت که باید موسسات دودزا را تعطیل کنند. گفت به حمامها اخطار داده شده و باید در کورههای خود دستگاه ضددود نصب کنند. با این حال تاکید کرد اتومبیلها عامل اصلی آلودگی هوای تهران هستند و مردم نیز از این بابت بینهایت ناراحت هستند. او گفت به مالکان اتومبیلهای دودزا یک ماه مهلت دادهایم که از موتورهای خود رفع دود کنند و اگر نکردند، پلاک اتومبیل آنها ضبط خواهد شد و در اینباره شرکت واحد را نیز گفتهایم اقدام کنند و از ۲۰۰۰ دستگاه اتوبوس، دودزدایی به عمل بیاید و موتورها و بارکشها نیز باید تا یک ماه دیگر تکلیف خودشان روشن کنند.
اصلیترین دلیل آلودگی امروز تهران پس از چهار دهه روشن است، ترافیکی که در ساعاتی از شبانهروز کاملاً قفل میشود.
همزمان محمدباقر قالیباف شهردار پایتخت خود را آماده پاسخگویی در مجلس میکند و هفته آینده اولین جلسه تفحص از شهرداری تهران برگزار میشود. واگذاری املاک نجومی به خودیها به ارزش دو هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان.