گفت‌وگوهایی درباره «سکس بی‌نظیر»: به بدن خود عشق بورزیم

[بخش سوم]

سارا دماوندان – در دو گفت‌وگوی گذشته با علم‌ناز حسن‌زاده روان‌شناس بالینی و نویسنده کتاب «سکس بی‌نظیر» به تفاوت‌های یک سکس خوب و برتر پرداختیم. راز و رمز نگاه کردن را جویا شدیم و اینکه گاهی تاثیر یک نگاه نافذ در هنگام خواسته جنسی می‌تواند از هر نوع کلامی تاثیرگذارتر باشد.

در این گفت‌وگو درباره‌ی لزوم شناخت بدن خود و دیگری صحبت کنیم.

-خانم حسن‌زاده، تعریف امروزی از بدن در هنگام برقراری رابطه جنسی با گذشته تفاوت دارد. در واقع معیارهای داشتن یک اندام ایده‌آل چه برای زن و چه برای مرد دستخوش تغییر شده. آیا این تغییر سلیقه در کیفیت رابطه جنسی هم تاثیرگذار است؟
-امروزه ایجاد و داشتن احساس خوب با بدن خود دشوار شده است. صحبت‌های مکرر و تصاویری که از اندام ایده‌آل و هنرپیشه‌ها در رسانه‌ها مطرح می‌شود، تا حدی اشخاص را به پای آزمایش می‌کشد. بعضی با استفاده از دارو و تکنولوژی جدید تلاش می‌کنند اندام خود را تغییر بدهند و انگار که این مسایل کافی نباشد، حتی با استفاده از دوربین‌های دیجیتال عکس خود را دستکاری می‌کنند. و چون تصاویر عرضه شده از این افراد غیرواقعی است، دنبال کردن آنها به عنوان یک الگو دشوارتر است.

این الگوهای غیرواقعی به صورت شک کردن به خود در مسایل جنسی زناشویی منعکس شده، و بر روحیه فرد تأثیر گذاشته و توجه را روی احساس فیزیکی فرد از بدن خود متمرکز می‌کند. بسیاری از انسان‌ها با وجود این‌که خوب و متعادل هستند، هنوز هم دید قابل قبولی از خود ندارند، شاید به این دلیل که اعتماد به نفس کافی ندارند.

-آیا خود شخص می‌تواند راه چاره‌ای برای غلبه بر این احساس پیدا کند؟
-در مرحله نخست باید واقع‌بین بود. این خیلی مهم است که شخص انتظارات معقولی را نسبت به خود و دیگری تنظیم کند وگرنه خطر آن هست که هم خود را نا امید کند و هم دیگری را، چون نمی‌تواند استاندارد مورد نیاز خویش را برآورده سازد. شخص نباید نسبت به خود یا شریک رابطه‌اش انتظار بی نقص بودن داشته باشد. این مسئله خصوصا در رابطه با زنان می‌تواند مشکل‌آفرین باشد.

مرحله بعدی، به زمین گذاشتن بار گذشته است. عقاید و احساسات منفی در رابطه با بدن خویش را باید به مرور زمان کنار گذاشت. این خود وقت‌گیر است ولی به تدریج فرد یاد می‌گیرد که بدن خود را دوست داشته باشد و قبول کند که به او شادی می‌بخشد. زمانی که اندام خود را لمس می‌کند، لذت و رضایت را در خود حس می‌کند. زمانی که فرد احساسات و افکار منفی دردناکی را از اطرافیان می‌گیرد، در رابطه با احساسات جنسی و خواسته و عملکرد خویش، احساس شرم و سرافکندگی می‌کند. بدن یک فرد خاطرات دردناکی را هم به دوش می‌کشد، درست مثل احساسات که این عمل را انجام می‌دهد. خیلی مهم است که فرد به طور کامل نیاز خود را بفهمد و درک کند، این درک فهم و نیاز از اهمیت ویژه ای برخوردار می‌شود زمانی که فرد نتواند احساسات منفی و بی‌عدالتی را درک کرده و از ابراز تجربیات احساسی و جنسی گذشته خود ناتوان باشد.

-آیا دوست داشتن بدن خود را می‌توان اعتماد به نفس کاذب دانست؟
-به‌هیچ عنوان؛ باید یاد بگیریم که ابتدا می‌بایست عاشق خودمان باشیم. دوست داشتن بدن خود و عشق ورزیدن به بدن‌مان از اهمیت زیادی برخوردار است. این مسئله تا درجه‌ی بالایی شانس فرد را برای یک زندگی جنسی خوب پرورش می‌دهد و تأثیر زیادی روی زندگی وی می‌گذارد. وقتی شخص یاد می‌گیرد که عاشق بدن خود باشد، یعنی به تغذیه درست و ورزش گرایش دارد و بی‌هیچ نگرانی مراقب سلامتی خود است. زمانی که افراد یاد می‌گیرند که عشق را بپذیرند، از بدن خود به عنوان یک معبد مقدس مراقبت می‌کنند تا خود را به چالش بکشند. گاهی اتفاقاتی که در خانواده رخ می‌دهد یا عوارض زندگی مدرن و ایده‌ها و توقعات بی نقصی که فرد درباره خود دارد، مانع این پذیرش می‌شود. وقتی که فرد در مورد خویش هشیار می‌شود و رفتارهای غیر دوستانه نسبت به بدن خود را کنار می‌گذارد، در حقیقت می‌آموزد که سفر به سوی عشق را در خود آغاز کند. او شروع به تغییر عقاید منفی خود کرده و می‌آموزد که بدن خود را در این لحظه و حال دوست داشته باشد. چنانچه فرد چنین کاری را انجام دهد یعنی کنار گذاشتن عقاید منفی و رفتن به سوی عشق‌ورزی به بدن خویش، یعنی پذیرش این امر که فرد خود را همان طوری که هست می پذیرد و دوست دارد. و از همین لحظه است که عشق ورزیدن به خود آغاز می‌شود.

-تا چه اندازه گفت‌وگو با همسر یا شریک جنسی درباره ظاهر و اندام می‌تواند در این زمینه تاثیر داشته باشد؟
-خوب است که زن و شوهر در مواردی از این قبیل که درباره اندام خود چه فکر می‌کنند و یا همسرشان درباره تناسب اندام آنها چه عقیده‌ای دارد با یکدیگر سر گفتگو را باز کنند. اگر زن باشد، از پستی و بلندی اندام خود بگوید و اگر مرد باشد درباره عضلات و ماهیچه‌های بدن‌اش صحبت کند. این یعنی ارزش قائل شدن برای تن خود و دیگری.

-آیا چنین گفت‌گوهایی نیاز به مقدمه‌چینی هم دارد؟
-یک‌سری تمرین‌های ساده است که شخص با انجام آن، می‌تواند از بسیاری جنبه‌های زندگی خویش همان طوری که هستند لذت ببرد.
مرحله اول:
باید در ذهن خودمان تصویری از خود در یک موقعیت یا زمان مشخص خلق کنیم، جایی که واقعا احساس خوبی با خود داریم. در این صورت احساس استقلال و ذکاوت کرده و قادر به انجام هر عملی خواهی بود. چشم‌هایمان را ببندیم و از درون شکم لحظاتی نفس عمیق بکشیم! باید این حس را همچنان در خود حفظ کنیم، احساس کنیم که مدام در حال کشیدن نفس عمیق هستیم. حال تصور کنیم که همین احساس را درباره اندام خود داریم: من قوی هستم، سالم و زیبا هستم. سپس چند دقیقه‌ای در این احساس می‌مانیم درست همانند شخصی که دارد آبتنی می‌کند.
مرحله دوم:
مراقبت کردن از خود مهم است. وقتی فرد بدن خود را مثل یک معبد مقدس مورد احترام قرار می‌دهد، با آن به خوبی و با احترام رفتار می‌کند. وقتی که فرد احساس تقدس و تشرف به خود دارد، یعنی که خود را دوست دارد. این مهم است که فرد نظر مثبتی نسبت به خود داشته باشد، بدین ترتیب قادر خواهد بود که از نزدیکی با همسر خویش لذت ببرد. تصور داشتن ظاهری زیبا و خوب از خود به مراتب مهمتر از داشتن ظاهر خوب است.
مرحله سوم:
باید لیستی را نوشت و اولویت‌ها را انتخاب کرد. همیشه برای انجام چیزهایی که واقعا برای فرد ارزش دارد، می‌توان طبق برنامه زمان لازم را کنار گذاشت. فرد برای قرار ملاقات، انجام کار، فعالیت‌های اجتماعی و مسایل دیگر مربوط به کارهای روزانه‌ی خویش حتی تماشای فلان برنامه‌ی تلویزیون وقت تعیین می‌کند، پس چرا نباید برای یک حمام خوب و احساسی وقت کنار بگذارد؟ آیا آنقدر خود را دوست ندارد که رسیدگی به خود را در اولویت قرار بدهد؟ اگر وقت خود را درست زمان‌بندی کنیم و برای هر کار خوبی زمان معینی را مشخص کنیم و در برنامه‌های روزانه خود بگنجانیم این عمل ما کم کم به صورت یک عادت خوب و خوش در خواهد آمد و زندگی ما را در مسیری درست و مثبت تغییر خواهد داد. همه این کارها می‌توانند کیفیت زندگی شما را تغییر داده، و باعث شوند تا ابتدا به خود عشق بورزید و به دنبال آن در دریای عشق مشترک با یار خود شنای عاشقانه کنید.

-بازده مثبت انجام حرکات ورزشی بر کسی پوشیده نیست، اما بنا به دلایلی ممکن است زمان کافی برای انجام ورزش نداشته باشیم یا به عبارت دیگر «تنبلی» کنیم، چگونه می‌شود با این رخوت کنار آمد؟
-باید دید و تصورمان را از ورزش تغییر بدهیم. به عنوان مثال یک ساعت در روز را باید به خود فرصت داد تا در آرامش و سکوت به سر ببریم. مدیتیشین گاهی عالی عمل می‌کند. باید یک حمام آب گرم خوب در وان گرفت. خود را با نوازش و نرمی شست‌وشو داد و پوست بدن دست‌ها، آرنج، صورت، گردن، شکم، پاها، ران پا، کف پا و انگشتان پا را به ملایمت صابون زد. باید سرانگشتان دست را آرام روی بدن حرکت داد تا لغزندگی پوست را حس کند. باید انگشتان تأثیر حرکت روی پوست را حس کند. در عین حال مراقب بود که از حوله‌ای نرم و لباس حوله نرم برای خشک کردن خود استفاده کرد. باید در اتاق خواب آینه بزرگی گذاشت و از آن این طور استفاده کرد:
در چشم‌های خود خیره شو و نرمی نگاه خود را برای لحظه‌ای لمس کن (شاید انجام این عمل به نظر مسخره بیاید ولی نباید در سعی کردن کوتاهی کنی). لباس حوله را به آرامی روی بدن خود بکش و روی تأثیر آن بر پوست بدن توجه کن. باید متوجه باشی که آیا از این احساس لذت می‌بری؟ لمس کدام قسمت از بدن خود را دوست داری؟ آیا همسرت به تو گفته که از کدام قسمت بدن تو بیشتر خوش‌اش می‌آید؟
قسمت‌های مختلف بدن خود را که دوست داری و از نگاه کردن به آن لذت می‌بری را در ذهن خود یادداشت کن. متوجه باش از کدام قسمت بدن و ظاهر خودت خوش‌ات نمی‌آید یا از آن ناراضی هستی. برای چه؟ چه چیزی راجع به این قسمت‌ها هست که تو از آن خوش‌ات نمی‌آید؟ آیا می‌توانی قسمت‌های ناراضی را مشخص کنی؟ آیا این نارضایتی از بدن خود واقعی و حقیقی است یا در حقیقت پیش‌داوری تو به خاطر تاثیر مسایل فرهنگی است که مثلا مرد یا زن باید هیکل و اندام خاصی داشته باشد؟ اگر واقعا نسبت به اندام خود ناراضی هستی، آن را با صدای بلند به زبان بیاور. دوباره آن را به زبان بیاور و به صورت‌های متفاوتی برای خود تشریح کن تا متوجه باشی که روی چه چیزی شِکوِه داری. شاید این تمرین برای شروع خنده‌دار باشد ولی وقتی چند بار این مسئله تکرار بشود، می‌توان ساعتی جلوی آینه ایستاد و از قد کوتاه یا دماغ بزرگ خود شکایت کرد. مسئله این است که تا چه حدی می‌توان خود را پذیرفت یا رد کرد. وقتی از این مسئله شِکوِه کردن فارغ شدی، می‌توانی از خود بپرسی که ابراز این احساسات تا چه اندازه‌ای در باز کردن خود و یا تغییر آنها به تو کمک می‌کند. می‌توان به اندام ناراضی خود خیره شد و شکایت کرد یا که با نظر مهربان‌تری خود را پذیرفت. بایستی در اوقاتی که به اندام خود در آینه خیره می‌شوی، لبخند بزنی و سعی کنی از وجود خود تشکر کنی. این تشکر حکایت از آن دارد که به درجه‌ای از خودشناسی رسیده‌ای که بتوانی خود را درک کنی.

-در گفت‌وگوی بعدی قرار است به چه موضوعی بپردازیم؟
-ترجیح می‌دهم جلسه بعدی را به لذت بردن از تن و چگونگی رفتار با نقاط تحریک‌آمیز بدن صحبت کنم. بدون شک رفتار صحیح با اندام جنسی می‌تواند برای ما رابطه جنسی لذت‌بخشی را رقم بزند. اما خواهشی که از خوانندگان دارم این است که هر هفته به نکاتی که در اینجا به آن می‌پردازیم تمرکز و با خود تمرین کنند.