رضا صالحی امیری، وزیر جدید فرهنگ و ارشاد جمهوری اسلامی از توقف ارسال گنجینه موزه هنرهای معاصر به دو موزه برلین و رم خبر داد.
برخی شایعات حاکی از آن است که «دلیل اصلی توقف ارسال آثار هنری ایران به موزههای برلین و رم این است که شهبانو فرح در آلمان اقداماتی کرده است که این آثار به ایران برگردانده نشود.»
شهبانو فرح پهلوی اما دیشب ۲۴ نوامبر در مصاحبهای با کیهان لندن این اتهامات را رد کرده و با بیان اینکه «آثار هنری ایران متعلق به مردم ایران است»، از دولت آلمان درخواست کرد که «اجازه ندهد گنجینههای موزه هنرهای معاصر توسط شخص یا اشخاصی که علیه دولت جمهورى اسلامى اقدام قانونی کردهاند توقیف و ضبط شوند.»
در سال ۱۳۹۳، مجید ملانوروزی، مدیر کل هنرهای تجسمی وزارت ارشاد، زمزمه های گسترش همکاری موزه هنرهای معاصر تهران با سایر موزههای دنیا را آغاز کرد که امضای تفاهمنامه میان موزه هنرهای معاصر با موزههای برلین و رم برای نمایش بخش مهمی از گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران در این شهرها که در پاییز سال ۹۴ صورت گرفت، این ایده را تا حد زیادی به عمل نزدیک کرد.
در همین زمینه، ماه گذشته، در جریان امضای تفاهمنامه همکاری بین موزه هنرهای معاصر تهران و بنیاد فرهنگی پروس آلمان که با حضور وزیر امور خارجه آلمان و معاون هنری وزیر ارشاد ایران صورت گرفت، قرار شد ۶۰ اثر از آثار گنجینه موزه هنرهای معاصر در موزهی ایالتی برلین به نمایش گذاشته شود.
قرار بود در این نمایشگاه ۳۰ اثر از هنرمندان خارجی و ۳۰ اثر از هنرمندان ایرانی به مدت ۳ ماه در برلین و ۴ ماه در رم به نمایش در آید که مقامات جمهوری اسلامی ادعا دارند «آثار ایرانی مربوط به آثار خریداری شده قبل از انقلاب ۵۷ جمهوری اسلامی تا دهه ۹۰ است که در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران نگهداری میشود.»
به گزارش خبرگزاری فارس، مدیر کل هنرهای تجسمی وزارت ارشاد، تاریخ دقیق ارسال آثار گنجینه موزه هنرهای معاصر به موزه برلین را ۴ دسامبر سال جاری ذکر کرده و گفته بود که آثار یادشده در حال بستهبندی است.
وی در مورد شایعهای که توسط رسانههای داخلی ایران منتشر شده که «فرح دیبا در دورهای تابلوهای گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران را خریداری کرده است و ممکن است اسناد به نام وی باشد و بعد از انتقال به آلمان، توسط وی مصادره شود»، گفته بود: «هیچکدام از این آثار توسط فرحدیبا خریداری نشده است؛ فقط طبق ادعای خودش ۲ تابلو با پول موزه توسط وی خریداری شده است و سندش به نام موزه است.»
این در حالیست که پیشتر شهبانو فرح در گفتوگو با روزنامه دیولت گفته بود که: «در آن سالها، با بالا رفتن قیمت نفت بود که توانستیم به کمکهای دولتی برای اشاعهٔ هنر تخصیص دهیم. من یک کلکسیون جمع کردم و هنرمندان معاصری چون ماکس ارنست، کرونینگ، پیکاسو را وارد ایران کردم، البته آثار شگفتانگیز هنرمندان ایرانی را هم از خارج به ایران بازگرداندم؛ در آن زمان چیزی در حدود ۱۰۰ میلیون دلار بود. امروز ارزش این کلکسیون در حدود ۵ میلیارد دلار تخمین زده میشود که پس از انقلاب ۵۷ در زیرزمینها گم و گور شد. من ترس داشتم که نیست و نابود شوند.»
مجید ملا نوروزی جمع قیمت آثاری را که قرار بوده در برلین و رم به نمایش گذاشته شود تقریبا ۸۲۴ میلیون و ۳۷۵ هزار دلار ذکر کرد و گفت: «در برپایی این نمایشگاه، یک میلیون و ۵۰۰ هزار یورو به ایران میدهند.»
به گفته وی این اولین باربود که این تعداد اثر از موزه هنرهای معاصر قرار بود خارج شود. وی در این مورد یادآوری کرد که این تابلوها به جای اینکه در گنجینه بماند به موزههای آلمان و ایتالیا برده خواهد شد تا کار فرهنگی و اقتصادی بر روی آن انجام شود.
از سوی دیگر خبرگزاری فارس اشاره کرده که شایعه شده است که «این کارها را به نوعی میخواهند، بدزدند. راه آن را هم گفتهاند که حاملان میتوانند به نوعی ادعا کنند هواپیمایی که تابلوها را میبرد، سقوط کرده است.»
حال با نزدیک شدن به ماههای پایانی دوره چهار ساله ریاست جمهوری حسن روحانی و در زمان کوتاه باقیمانده به برگزاری نمایشگاهی از گنجینه موزه هنرهای معاصر در برلین و رم، که قرار بوده در ماه دسامبر آغاز شود و حتی بلیتهای این نمایشگاه نیز به صورت آنلاین به فروش میرسد، مسوولان جمهوری اسلامی بدون هیچ توضیحی یکی از مهمترین تفاهمنامهها در عرصه هنر را متوقف کردهاند.
در این میان، برخی دوستداران و کارشناسان هنری نیز نگران خروج این آثار هنری از ایران بودهاند و در تجمعاتی با حمل پلاکارد از مسوولان خواسته بودند که بگویند: «بر سر گنجینهی هنری موزهی هنرهای معاصر که با پول ملت جمعآوری شده، چه میآید؟»