برزو فارسی- نخستین کنفرانس امنیتی تهران با عنوان «نظم امنیتی منطقه‌ای در غرب آسیا» روز یکشنبه ۲۱ آذرماه در سالن اجلاس سران در تهران برگزار و طی آن انگلستان مقصر اصلی بی‌ثباتی منطقه شناخته شد.
علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی سخنران اول این مراسم بود و علاوه بر چند دیپلمات پیشین جمهوری اسلامی از جمله علی‌اکبر ولایتی و کمال خرازی، افرادی چون محمدجواد ظریف، محمود علوی و عبدالرضا رحمانی فضلی وزرای خارجه، اطلاعات و کشور و تعدادی از سران نظامی از جمله حسین دهقان وزیر دفاع، علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی و محسن رضایی فرمانده پیشین سپاه و جمعی از استادان دانشگاه در این نشست حاضر بودند.
طبق آنچه روابط عمومی کنفرانس اعلام کرده بود «شناخت منطقه و ارائه تحلیل دقیق از آن»، «تولید و تقویت ادبیات فکر و ایده»، «مشارکت در تصمیم‌سازی، موجه‌سازی– اجماع‌سازی» و «آینده پژوهی نظم امنیتی خاورمیانه» سرفصل‌های پنل‌ها و مقالات این نشست بود که با شعار «گفتگو، اعتماد و همکاری متقابل بین کشورهای منطقه غرب آسیا جهت نیل به امنیت و پیشرفت جمعی» اولین سال برگزاری خود را تجربه کرد.
گرچه شعار این نشست، اعتماد و همکاری بین کشورهای آسیای غربی بود، اما به طور مطلق تمامی سخنرانان با ادبیاتی که چندان به گفتگوهای اعتمادساز نزدیک نبود، کشورهای عربی منطقه خاورمیانه را مقابل جمهوری اسلامی قرار دادند و «دخالت‌های بیگانگان» به ویژه انگلستان را عامل برهم ریختن نظم منطقه دانستند.
بر اساس تعاریف امروز در علم بین‌الملل «امنیت دسته جمعی» اگرچه نواقص و نقاط ضعف و قوت خاص خود را دارد، اما کاربردی‌ترین، تضمین‌شده‌ترین و پایدارترین نوع برقراری نظم و امنیت منطقه‌ای در خدمت نظم و امنیت جهانی است که تا کنون تجربه شده است. در این مدل نظم، امنیت پایدار در گرو افزایش منافع اقتصادی و اجتماعی مشترک است و دولت‌های یک منطقه مانند موزاییک‌هایی هستند که بر اساس پیوندهای مشترک اقتصادی و همکاری در توسعه و پیشرفت یکدیگر در امنیت به وحدت و پایداری می‌رسند که نمونه‌ی تا کنون موفق آن اتحادیه اروپا و اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا (ASEAN) هستند.
آنچه امروز در نشست تهران در خوش‌بینانه‌ترین حالت به وضوح می‌شد دید این بود که دولت‌مردان جمهوری اسلامی همچنان به مفهوم «امنیت» و «نظم منطقه‌ای» با دیدگاه‌های کلاسیک بر جای مانده از تعاریف دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی و برگرفته از جهان دو قطبی و «جنگ سرد» پس از جنگ دوم جهانی نگاه می‌کند که بر اساس آن «دنیای استعمار و امپریالیسم به دنبال بلعیدن کشورهای غیرهمسو است» و همچنان قرار است «میلیشیا و قدرت نظامی» امنیت این کشورها را تامین کند.
محسن رضایی: دخالت خارجی‌ها و انگلیس باعث بی‌ثباتی شده
در این میان، محسن رضایی فرمانده پیشین سپاه و دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام بر اساس تعاریف جدید ظاهرا متوجه شده «الگوها و رویکردهای گذشته برای نظم‌بخشی منطقه‌ای ناتوان شده‌اند» اما باز همان ساز قدیم را می‌زند و عنوان می‌کند «دخالت خارجی‌ها» و «نقش انگلستان» باعث بی‌ثباتی منطقه شده است. او گفت در حوزه خلیج فارس، انگلستان از مدت‌ها قبل به دنبال کنار زدن آمریکا بوده و می‌خواهد با تسلط بر کشورهای کوچک منطقه مثل کویت، بحرین، امارات و عمان از بحران اقتصادی و هویتی فرار کند و جبهه جدید علیه ایران راه اندازد. رضایی هشدار داد دیگر نه انگلیس، انگلیس قدیم است و نه ایران، ایران قدیم.
رحمانی‌فضلی: انگلیس به منطقه آمده تا به مرتجعین روحیه بدهد
رحمانی‌فضلی، وزیر کشور جمهوری اسلامی نیز دخالت‌های انگلستان را به عنوان تهدید معرفی کرده و گفته است پس از شکست‌هایی که در عراق و سوریه متوجه نیروهای تروریست شده، انگلستان برای روحیه دادن و حمایت از دولت‌های مرتجع حامی تروریسم به منطقه آمده است.
حسین دهقان: نظام سلطه در مقابل ایران ایستاده
در این نشست پاسدار حسین دهقان وزیر دفاع جمهوری اسلامی بیش از آنکه به مفاهیم علمی یا کاربردی نظم و امنیت بپردازد در خطابه‌ای تند آمریکا و اسرائیل و به طور کلی «نظام سلطه» را متهم کرد که در مقابل مقاومت و جمهوری اسلامی ایستاده‌اند تا بتوانند بر معادلات امنیتی منطقه حاکم شوند. او یکی دیگر از مشکلات خاورمیانه را رفتار عربستان دانست. همچنین گفت، غرب آسیا از آغاز تأسیس «رژیم صهیونیستی» در ذات خود یک بحران مستمر را پذیرفت که بر همین اساس منطقه تا به امروز روی آرامش به خود ندیده و همواره نظم متزلزل در آن حاکم بوده است. دهقان پیش‌بینی کرد که احتمال رویارویی مستقیم ایران با آمریکا در خلیج‌فارس وجود دارد و همچنین گفت: «سخنان نخست وزیر انگلیس علیه ایران به خاطر مستی از دلارهای نفتی است».
علی شمخانی: اسرائیل ذات بحران است
این باور که «اسرائیل ذات بحران منطقه» است توسط علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت رژیم نیز بیان شد. شمخانی فقدان استقلال و نفوذ خارجی را عامل اصلی بحران منطقه و فرقه‌گرایی و دعواهای قومی و مذهبی و افراط گرایی را بسترساز خشونت و ناامنی دانست و مدعی شد، «در جمهوری اسلامی مذاهب، اقوام و ادیان مختلف از حقوق و جایگاه شهروندی برابر برخوردار هستند و در تولید و حفاظت از امنیت و تمامیت ارضی کشور خود را متعهد و مسئول می‌دانند».
شمخانی در حالی از حضور اقلیت‌های دینی در برقراری تمامیت ارضی ایران سخن گفت که استخدام پیروان اقلیت‌های دینی در نیروهای نظامی جمهوری اسلامی اساسا ممکن نیست.
محمدجواد ظریف: منطقه نیازمند یک شبکه‌سازی امنیتی است
در میان تمام سخنرانی‌هایی که می‌بایست محتوای علمی و عملی داشته باشند ولی چیزی جز شنیده‌های گذرا و ادعاهای توخالی نبودند، تنها بخشی از سخنان محمدجواد ظریف بود که سعی کرد حرف‌هایش کمی با حفظ امنیت پایدار در دنیای مدرن نزدیک باشد.
او گفت: «امنیت در منطقه ما نیازمند همکاری کشورهای منطقه است. نیازمند یک شبکه‌سازی امنیتی است که گزینه‌های آتی آن، اعتمادسازی، همکاری و اقداماتی است که احتمالاً بعد از این اعتمادسازی می‌تواند در جهت ایجاد یک روابط مستحکم منطقه‌ای به خصوص در خلیج فارس ایجاد شود».
با این حال او نیز از فرصت استفاده کرد تا از قافله‌‌ی دیگر سخنرانان عقب نماند و گفت: «مشکلی که در منطقه ما وجود دارد تصور امکان خرید امنیت است، همین بازی که دیدید، در نهایتِ بی شخصیتی، یک خانمی [ترزا می] را در منطقه می‌آورند تا به آنها بگوید ما امنیت شما را تامین می‌کنیم تا حالا چه زمانی توانسته‌اند امنیت آنها را تامین کنند که حالا از این زیاده‌گویی‌ها می‌کنند».
با وجود اینکه جمعی از اساتید دانشگاهی از جمله برزگر، خرمشاد و متقی نیز در این نشست حاضر بودند اما خبری مبنی بر سخنرانی آنان منتشر نشد. سفیر فلسطین هم مهمان ویژه این نشست بود. علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی نیز در ابتدای مراسم تاکید کرد که عربستان دشمن ایران نیست و ایران نه تنها با نقش‌آفرینی مثبت آنان در منطقه مخالفتی ندارد بلکه از آن استقبال می‌کند.
