کامیار بهرنگ- بر اساس آخرین دادههای منتشر شده از نظام پایش شاخصهای فنآوری اطلاعات و ارتباطات ایران (زیر نظر وزارت ارتباطات و فنآوری اطلاعات و سازمان فنآوری اطلاعات) ۵۹ درصد کاربران اینترنت در ایران به دنبال تفریح و سرگرمی در این فضا هستند و ۶۵ درصد آنها دست کم در یک رسانه و شبکه اجتماعی عضویت دارند.
این دادهها که بر اساس جامعه آماری انجام شده تا پایان سال ۹۴ است نشان میدهد میزان حضور کاربران ایرانی در مدت ۲ سال منتهی به انتشار این گزارش از ۲۰ درصد به ۶۵ درصد افزایش یافته است.
بر اساس همین آمار از مجموع کل خانوارهای کشور ۹۷/۶ درصد به تلفن ثابت یا همراه دسترسی دارند. این سهم در خانوادههای شهری ۹۸/۹ و در خانوادههای روستایی ۹۳/۹ را شامل میشود. از سوی دیگر ۴۵/۹ درصد خانوارهای ایرانی در محل سکونت خود به کامپیوتر دسترسی دارند، همچنین ۳۷/۸ درصد این خانوارها در محل سکونت خود به اینترنت دسترسی دارند. نکته جالب در این گزارش میزان نحوه دسترسی خانوارهای ایرانی به اینترنت است؛ بر اساس این گزارش ۴۴/۱ درصد با پهنای باند ثابت و ۳۰/۲ درصد با پهنای باند بیسیم به اینترنت متصل میشوند.
با احتساب آمار منتشر شده جمیعتی در این گزارش میزان ضریب نفوذ تلفن همراه در ایران برای افراد ۶ ساله و بیشتر ۶۷/۲ درصد است که این میزان در نقاط شهری شامل ۷۲/۱ درصد جمعیت و ۵۴/۲ برای نقاط روستایی است. بر همین اساس بیشترین گستره سنی کاربران اینترنت در ایران دایره سنی ۲۵ تا ۴۹ سال است که ۴۸/۶ درصد را شامل میشود. به همین ترتیب ۳۶/۱ درصد بین ۱۵ تا ۲۴ سال، ۸/۷ کمتر از ۸ سال و ۶/۷ بین ۵۰ تا ۷۴ سال هستند.
بر اساس گزارش جداگانه مرکز آمار ایران، بالاترین میزان نفوذ اینترنت بر اساس تقسیمبندی استانی را به ترتیب استانهای تهران، سمنان و اصفهان دارند. به همین ترتیب کمترین میزان نیز به استانهای سیستان و بلوچستان، آذربایجان غربی و کردستان اختصاص دارد.
بر اساس دادههای منتشر شده از سوی نظام پایش شاخصهای فنآوری اطلاعات و ارتباطات ایران، از میان خانوارهایی که به اینترنت دسترسی ندارند دلایلی همچون عدم نیاز، فقدان دانش و مهارتهای لازم برای استفاده و هزینه بالای خدمات و تجهیزات به ترتیب دلایل عدم استفاده از اینترنت عنوان شده است. نکته جالب توجه در همین بخش، آمار پایین «دلایل فرهنگی (قرار گفتن در معرض محتوای اینترنتی مضر) و ملاحظات مرتبط با حریم خصوصی» است. این در حالیست که در گزارش منتشر شده از سوی نظام پایش شاخصهای فنآوری اطلاعات و ارتباطات ایران با اینکه میزان خانوارهایی که تنها به دلیل عدم امکانات ارائه خدمات اینترنتی از استفاده شبکه محروم هستند رقم قابل توجهی را شامل میشود اما این مرکز «ملاحظات فرهنگی» را در گزارش خود عمده کرده است.
بیشترین فعالیتهای اینترنتی در ایران شامل بازی، دانلود بازی، عکس، فیلم یا موسیقی میشود که نزدیک به ۶ درصد جامعه آماری است. یک درصد از این جامعه به تولید محتوا در قالب وبلاگنویسی و ۳ درصد مشغول فعالیت در شبکهها و رسانههای اجتماعی هستند. نکته جالب در این آمار میزان حضور در رسانههای اجتماعی (سوشیال مدیا) است. در فاصله انجام این طرح (سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۲) میزان حضور ایرانیان در رسانههای اجتماعی نزدیک به ۳ برابر افزایش یافته است.
با اینکه شبکهها و رسانههای اجتماعی محبوبیت بسیاری دارند اما همچنان ایمیل یا پست الکترونیک یکی از مهمترین ابزار ارتباطی محسوب میشود و بخش بزرگی از ایرانیان نیز به همین دلیل به اینترنت دسترسی دارند.
۱۳ درصد فعالیت ایرانیان مرتبط با بانکداری الکترونیک است و ۳۷/۵ درصد نیز از خدمات الکترونیکِ دولت استفاده میکنند. این در حالیست که کمترین میزان استفاده اینترنت در ایران مربوط به کارِ آنلاین یا «هوم آفیس» است.
بر اساس گزارش منتشر شده از سوی نظام پایش شاخصهای فنآوری اطلاعات و ارتباطات ایران به روشنی میتوان دید که روند استفاده از اینترنت به واسطه گسترش شبکه موبایل کشور و استفاده از موبایلهای هوشمند گسترش چمشگیری داشته است. در گزارش جداگانهای که از سوی وزارت ارتباطات و فنآوری و شرکتهای ارائه خدمات موبایل در سالهای گذشته (بعد از ارائه این آمار) ارائه شده میزان این گسترش رشدی با فراز بسیار تندتر هم داشته است.
نکته قابل توجه دیگر در این گزارش، فاصله بسیار پایین شکاف جنسیتی در میزان استفاده از خدمات اینترنتی در ایران است. از جمعیت آماری منظور شده در این گزارش میزان اختلاف میان کاربران زن و مرد تنها ۲ میلیون در مجموعه نزدیک به ۷۷ میلیون است.