دسترسی آب آشامیدنی سالم یکی از دغدغه‌های مردم در سراسر جهان است.
وجود املاح گوناگون در آب و ناسالم بودن آن به دلایل مختلف باعث می‌شود که مصرف‌کننده با بیماری‌های گوناگون روبرو شود. از این رو بسیاری از افراد برای پیشگیری از ابتلا به برخی بیماری‌ها که از طریق مصرف آب آلوده سرایت می‌کند ترجیح می‌دهند از آب معدنی یا آب جوشیده استفاده کنند.
دکتر فرزاد شیدفر متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران به بعضی پرسش‌های ما در این زمینه پاسخ می‌دهد.
پرسش:
متخصصان تغذیه برای تامین آب مورد نیاز بدن نوزادان در صورت لزوم، آب جوشیده‌شده را توصیه میکنند. برای جلوگیری از ورود نیترات احتمالی بهتر است آب بستهبندیشده یا آب لوله‌کشی را جوشاند و سپس گذاشت تا خنک شود. آیا میتوان آب بسته‌بندی را مستقیم و بدون اینکه جوشانده شود به نوزاد داد؟
پاسخ:
برخی از انواع آب معدنی (آب کاملا طبیعی) از منابع طبیعی در کوهستانها یا چشمهها به دست میآیند. این بدان معناست که آب از فیلترهای طبیعی مانند خاک و صخره عبور می‌کند و فرآوری خاصی روی آن انجام نمی‌شود و ممکن است مقدار مواد معدنی آن بسیار کم یا بسیار زیاد باشد. به عبارت دیگر، مقدار دقیق مواد معدنی موجود در این آبها مشخص نیست. ضمن اینکه شرایط بسته‌بندی و نگهداری آبهای معدنی هم از اهمیت ویژهای برخوردار است. نگهداری آب معدنی زیر آفتاب و در هوای گرم باعث آزادشدن برخی از ترکیب‌های موجود در پلاستیک بطری به داخل آب می‌شود. بهتر است از آب جوشیده و خنک‌شده برای نوزاد استفاده کنید یعنی آب لوله‌کشی را برای مدت کوتاه (کمتر از ۵ دقیقه) بجوشانید و سپس بگذارید خنک شود. جالب است بدانید، ماندن آب بعد از جوشیدن، باعث کاهش مقدار کلر آن نیز می‌شود.
پرسش:
متخصصان میگویند آب هرچه بیشتر بجوشد، نیترات بیشتری در آن تولید می‌شود. آیا این موضوع در مورد آب سماور هم که ساعتها در حال جوشیدن است، صدق می‌کند؟ برای جلوگیری از این مشکل چه باید کرد؟ بهتر نیست از آب معدنی و بسته‌بندی شده در سماور استفاده کنیم؟
پاسخ:
نیترات یک ترکیب محلول در آب است که با جوشاندن تبخیر یا تهنشین نمی‌شود. به‌علاوه، وقتی حجم آب با جوشیدن کاهش مییابد، غلظت نیترات در آب افزایش مییابد. هر چقدر مدت زمان جوشیدن آب طولانیتر باشد، حجم آب کمتر و در نتیجه غلظت نیترات بیشتر می‌شود. بهترین راه، روشن نگذاشتن طولانیمدت سماور است. به عبارت دیگر، اجازه ندهید آب مدت زیادی بجوشد و وقتی به مرحله جوش رسید، سماور را خاموش یا شعلهاش را بسیار کم کنید. با این وجود در صورتی که تمایل دارید طولانیمدت از سماور استفاده کنید، میتوانید آبمعدنی استاندارد در سماور بریزید.
پرسش:
برخی افراد عادت دارند وقتی از چای کیسه‌ای برای تهیه یک فنجان چای استفاده میکنند، آن را نگه می‌دارند و چند ساعت بعد برای تهیه یک فنجان دیگر چای مورد استفاده قرار می‌دهند. آیا این کار زیان دارد؟
پاسخ:
در کل، مصرف چای کیسه‌ای به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود زیرا چای‌های کیسه‌ای، رنگ و مواد افزودنی بسیار زیادی دارند و برای سلامت خوب نیستند. اگر فردی مجبور به استفاده از چای کیسه‌ای شود، بهتر است ابتدا کیسه چای را در آب جوش بگذارد و کمی آن را تکان بدهد تا رنگ اولیه آن خارج شود. سپس آب رنگ‌گرفته را دور بریزد و کیسه را دوباره در آب جوش تازه قرار بدهد و بگذارد چند دقیقه‌ای بماند تا دم بکشد و بعد آن را بنوشد. البته چای طبیعی و خوب آن است که بلافاصله بعد از ریختن آب جوش رنگ ندهد بلکه باید حداقل ۱۵-۱۰ دقیقه بماند و دم بکشد تا رنگ بدهد. ضمن اینکه اگر بار دیگر روی چای مصرف‌شده آب جوش بریزید نباید رنگ داشته باشد.
