احمد رأفت – در لندنی بارانی و سرد، در یکی از قدیمی‌ترین کتاب‌فروشی‌های پایتخت بریتانیا، دادگاه مردمی «ایران تریبونال» نشستی را برای رونمایی از دو کتاب که در این روزها منتشر شده‌اند برگزار کرد.
در این نشست کتاب بابک عماد، که روزنگار تشکیل و فعالیت‌های ایران تریبونال است، در کنار یافته‌های کمیسیون حقیقت‌یاب که شهادت زندانیان سیاسی دهه‌ی ۶۰ و خانواده‌های جانباختگان آن دهه را در بر می‌گیرد رونمایی شد.
بابک عماد در راه کتابخانه مصدوم شد و نتوانست در این نشست حضور پیدا کند. مرسده قائدی، یکی از زندانیان سیاسی آن دوران که چند نفر از اعضای خانواده‌اش نیز اعدام شدند، عهده‌دار معرفی کتاب بابک عماد شد.
مرسده قائدی در معرفی ایران تریبونال گفت: «این جنبش دادخواهی توانست همراه با کسانی که به نوعی شاهد آن اعدام‌ها بودند، و در همکاری با وکلای بین‌المللی، رژیم جمهوری اسلامی را به پای میز محاکمه بکشاند».
این بازمانده کشتارهای دهه ۶۰ در ادامه افزود: «کتاب بابک عماد داستان یک کارزار برای دادخواهی است که ۶ سال به طول انجامید ولی با سخت‌کوشی و مبارزه روزانه و لحظه به لحظه توانست تمامی مشکلات را که اندک هم نبودند پشت سر بگذارد و بالاخره با موفقیت دادگاهی را که در آن حقوقدانان بین‌المللی حضور داشتند، جمهوری اسلامی را به خاطر جنایاتی که در دهه ۶۰ مرتکب شده بود گناهکار شناخته و محکوم سازد».
مرسده قائمی یادآوری کرد که «فکر راه‌اندازی جنبشی گسترده برای دادخواهی برای اولین با در تابستان سال ۲۰۰۷ میلادی در اردویی که در یکی از جزایر استکهلم با شرکت خانواده‌های جانباختگان آن سال‌ها و گروهی از زندانیان سیاسی سابق برگزار شده بود، مطرح شد». مرسده قائدی در صحبت‌هایش به دو ویژگی مهم ایران تریبونال اشاره کرد: « اولا هرگونه مرز گروهی به کلی کنار گذاشته شد و همه توافق کردند که هدف مشترک، کشاندن جمهوری اسلامی به پای میز محاکمه است». اصل مهم دیگری که همه بر آن توافق کردند، به گفته مرسده قائدی، «عدالت‌خواهی و رد هرگونه تئوری انتقام‌جویی» بود. این زندانی سیاسی سابق تاکید کرد که «همه معتقد به جامعه مبتنی بر عدالت هستیم که در آن انتقام جایی ندارد».
در خاتمه صحبت‌های خود، مرسده قائدی به نقل از مقدمه‌ای که بابک عماد بر کتاب «ایران تریبونال» نوشته است گفت: «این حرکت، یعنی دادگاه مردمی ایران تریبونال توانست دهه خونین ۶۰ را از پستوی تاریخ بیرون آورد و جهانی کند».
سخنران بعدی حمید صبی، حقوقدان ایرانی ساکن لندن و یکی از دست اندرکاران ایران تریبونال بود که معرفی کتاب «یافته‌های کمیسیون حقیقت‌یاب» را بر عهده داشت. حمید صبی نیز صحبت‌هایش را با تاکید بر عدم حزبی و گروهی بودن این حرکت آغاز کرد. این حقوقدان گفت: «۷۵ نفری که در مقابل کمیسیون حقیقت‌یاب در لندن شهادت دادند، به ۱۵ سازمان سیاسی مختلف، از گروه اسلامی فرقان تا حزب کمونیست کارگری، تعلق داشتند».
کمیسیون حقیقت‌یاب از ۱۸ تا ۲۲ ژوئن سال ۲۰۱۲ در شهر لندن برگزار شد و طی آن بسیاری از زندانیان سیاسی دهه ۶۰ و خانواده‌های جانباختگان آن سال‌ها در حضور تیمی از وکلای بین‌المللی شهادت دادند. حمید صبی در این زمینه گفت: «ما می‌بایستی این شهادت‌ها را ترجمه و در اسرع وقت در اختیار جمهوری اسلامی قرار دهیم. بالاخره توانستیم روز ۲۷ ژوئیه این مدارک را به سفارت جمهوری اسلامی در لاهه تحویل بدهیم و از آنها برای حضور در دادگاه که در ماه اکتبر تشکیل می‌شد دعوت کنیم».
شهادت‌ها البته در همان زمان در ۴۰۰ صفحه به زبان انگلیسی منتشر شدند، و بالاخره در این روزها نسخه فارسی آن نیز در دسترس علاقمندان قرار گرفت. حمید صبی در اهمیت این کتاب گفت: «آنهایی که شهادت دادند بالاخره این فرصت را به وجود آوردند که این حقایق در تاریخ به ثبت برسد». این حقوقدان معتقد است که «رژیم جمهوری اسلامی در تمام طول عمرش از افشای این فجایع واهمه داشته و هنوز هم دارد. نمونه این واهمه را می‌توان در واکنش رژیم به نوار صوتی دیدار برخی از این جنایتکاران با آیت‌الله منتظری دید، که اخیر توسط فرزند او منتشر شد».
در جریان این نشست، نامدار بقائی یزدی (که پدرش دکتر محمد بقائی یزدی در دوم اردیبهشت ۱۳۵۸ اعدام شد) پیشنهادی را در رابطه با ادامه فعالیت‌های دادگاه مردمی ایران تریبونال مطرح ساخت. بقائی یزدی بر لزوم ادامه کار این تریبونال و دادخواهی برای اعدام‌های روزها و سال‌های اول تشکیل جمهوری اسلامی تاکید کرد. حمید صبی ضمن استقبال از این پیشنهاد گفت: «ایران تریبونال باید به دادگاهی دائمی تبدیل شود زیرا جنایات رژیم همچنان ادامه دارند و هرگز متوقف نشده‌اند». البته این حقوقدان اضافه کرد که «ادامه کار دادگاه مردمی ایران تریبونال و دادخواهی برای قربانیان سال‌های قبل و بعد از دهه ۶۰ پیش از هرچیز احتیاج به یافتن شهود دارد زیرا بدون شاهدان عینی نمی‌توان این چنین طرحی را پیش برد».
در حاشیه این نشست، حمید صبی در پاسخ به پرسش کیهان لندن در رابطه با اهمیت انتشار این دو کتاب و به ویژه یافته‌های کمیسیون حقیقت‌یاب، گفت: «اهمیت این دو کتاب تنها ثبت جنایات دهه ۶۰ در تاریخ نیست. رساندن این اطلاعات به ایرانیان، به ویژه هموطنان داخل کشور، از اهمیت بسیاری برخوردار است. شخصا در نظر دارم خلاصه‌ای از این دو کتاب را نه تنها برای کسانی که در آن دوران در این جنایات شریک بودند، بلکه برای خانواده و فرزندان‌شان نیز بفرستم تا بدانند پدران‌شان چه جنایاتی را مرتکب شدند».
صبی در پایان گفتگو با کیهان لندن افزود: «به زودی این دو کتاب روی سایت ایران تریبونال قرار خواهند گرفت، تا هموطنان در داخل کشور بتوانند بدون مشکل و رایگان به آنها دسترسی داشته باشند».
