دیوارکشی در مرز آمریکا و مکزیک و به اجرا گذاشتن فرامینِ منع ورود مهاجران و پناهجویانِ هفت کشور از جمله ایران به خاک ایالات متحده، واکنش‌های اعتراضی زیادی در پی داشت.
نه تنها شهروندان ایرانی، بلکه بسیاری از شهروندان آمریکا و چهره‌های سیاسی و اجتماعی این کشور و حتی بعضی رهبران دیگر کشورهای دنیا به این تصمیمات محدودیتساز واکنش منفی نشان دادند.
در این بین اما از حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی و علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی گرفته تا محمدجواد ظریف وزیر خارجه و بسیاری از دیگر مقامات سیاسی جمهوری اسلامی در صف منتقدین این قوانین قرار گرفتند و فارغ از ادبیات طلبکارانه، دولت آمریکا را به خاطر ایجاد محدودیت‌هایی مورد انتقاد قرار دادند که خود نظام ایران سال‌هاست در اجرا و برقراری همان قوانین سابقه طولانی دارد.
در واکنش به امضای قواین جدید توسط ترامپ، حسن روحانی در یک سخنرانی خطاب به او گفت: «زمان دیوار کشیدن بین ملت‌ها گذشته است».
او با اشاره به اینکه دیوار برلین هم فرو ریخت، مدعی شد: «اگر دیوارهایی هم بین ملت‌ها وجود دارد، باید برداشته شود، دنیای امروز دنیایی نیست که بین ملت‌ها و سرزمین‌ها فاصله ایجاد کند. امروز، روز همسایگی است چرا که از لحاظ علمی و فرهنگی دیگر همه همسایه هم شده‌ایم…».
آنچه به مصلحت فراموش شد
استان سیستان و بلوچستان دارای ۱۲۵۰ کیلومتر مرز خاکی و ۳۱۰ کیلومتر مرز آبی با پاکستان و افغانستان است و جمهوری اسلامی هزاران کیلومتر از مرزهای شرقی را در سال‌های گذشته با روش‌های مختلف مسدود کرده است.
طرح «انسداد مرزها در جنوب شرق» که از اوایل دهه‌ی ۸۰ خورشیدی آغاز شد یکی از چندین پروژه‌ی امنیتی برای حفاظت از مرزها بود که در نهایت آبان ۱۳۹۱ در شورای عالی امنیت ملی رژیم، تصمیم گرفته شد مشکل‌دارترین بخش‌های مرز دیوارکشی شود.
سرهنگ مهدی منصورزاده، که در سال ۱۳۹۱ معاون مرزبان پلیس سیستان و بلوچستان بود، انسداد مرزها را با استفاده از «دیوار بتنی» شیوه خوبی دانست و وعده داد برای شهروندان مرزنشین امنیت به ارمغان می‌آورد.
ایران در مرزهای شرقی از چهار نوع انسداد ایجاد کانال، برجک، دیوار بتنی و خاکریز استفاده کرده است.
اما با گذشت زمان به تدریج در بعضی مناطق مرزی دیوارکشی‌ها اقلیم منطقه را بر هم زد و آثار و تبعات منفی زیادی بر جای گذاشت، از کاهش عبور و مرور قاچاقچیان هم خبری نشد.
این دیوارها در استان سیستان و بلوچستان رودخانه‌های مرزی و فصلی را از دسترس کشاورزان منطقه خارج کرده. همچنین چندین هکتار زمین مرغوب و مستعد کشاورزی دیگر قابل استفاده نیست.
تخمین زده می‌شود حدود شش هزار هکتار از اراضی مرغوب و کنار آب در سیستان و بلوچستان با دیوارکشی از دسترس کشاورزان خارج شده است.
گرچه رژیم تاکید داشت که این دیوارکشی‌ها مانع عبور و مرور قاچاقچیان و تروریست‌ها می‌شود، اما همان زمان حمیدرضا پشنگ نماینده پیشین مردم خاش در مجلس شورای اسلامی (عضو کمیسیون عمران) گفته بود، دیوارکشی مشکلات قاچاق و دیگر مشکلات را حل نکرده است و بسیاری از کانال‌ها و خاکریزها در حالی احداث شد که هیچ توجهی به بادهای شدید استان نشد و با صرف هزینه بسیار این کانال‌ها دوباره با وقوع گرد و خاک پر شد».
اینکه ایران تا امروز دقیقاً چه میزان هزینه برای بستن و دیوارکشی در مرزهای شرقی به کار برده مشخص نیست، اما برخلاف اظهارات حسن روحانی، مقامات امنیتی بر این باورند که دیوارکشی و انسداد مرزها بهترین راه برای تامین امنیت کشور است.
آبان سال ۱۳۹۲ پنج ماه پس از آغاز به کار دولت روحانی، منصور حقیقتپور نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی که در تیم کمیتهی تحقیق و پیگیری علت حادثه تروریستی سراوان بود تاکید کرد که «مجلس و دولت در سال‌های اخیر به رغم محدودیت منابع اعتباری، بودجه مناسبی را برای انسداد مرزی اعم از دیوارکشی، سنگرسازی و سیم خاردار و ایجاد موانع الکترونیکی اختصاص داده که امیدواریم در سال های آینده این منابع بیشتر شود».
به گفته او از ۱۲۰۰ کیلومتر مرز مشترک در شرق ایران بیش از ۷۰۰ کیلومتر انسداد مرزی صورت گرفته است.
تا سال ۱۳۸۹ ایران ۱۶۰ میلیارد تومان بودجه برای احداث دیوار در مرزها هزینه کرده بود.
آسیب‌های مضاعف دیوارکشی و حفر کانال
در بعضی از مناطق که مرزها با استفاده از سیم خاردار و سدهای بتنی یا کانال و خاکریز مسدود شدند، عمق کانال‌ها به چهار متر و عرض آنان بیش از هشت متر می‌رسد که به گورستان حیوانات تبدیل شده است که در آنها گرفتار می‌شوند. با این حال قاچاقچیان با استفاده از نردبان از آنها عبور می‌کردند. بنابراین با میلیاردها تومان هزینه، احداث دیوارهای بتنی بسیار مرتفع شروع شد.
آذر ماه سال ۱۳۹۳ حسین مرعشی نماینده و مشاور ویژه هاشمی‌رفسنجانی در مجمع تشخیص مصلحت نظام در سفر به زابل طی سخنانی هشدار داد که «دیوارکشی در مرز سیستان اشتباه است».
جمهوری اسلامی برای انسداد مرزها نه تنها از تجهیزات دوربین مداربسته استفاده کرده بلکه طرح پوشش الکترونیک مرزها یعنی سیم‌های برق را نیز مورد استفاده قرار داده است.
اردیبهشت سال ۸۸ حسین ساجدی‌نیا رئیس پلیس تهران که آن زمان معاون عملیات نیروی انتظامی بود اعلام کرد، طرح انسداد مرزی در منطقه کردستان هم انجام شده است.
انسداد مرزهای غربی ایران به دستور شورای عالی امنیت ملی و تصویب بودجه تنها بخشی از اقدامات دولت در این زمینه است؛ سردار پاسدار جواد عظیمی‌فر، به طور مستقل مسئول انسداد مرزهای ایران است، یگانی که تحت معاونت مهندسی رزمی نیروی زمینی سپاه فعال است و صدها کیلومتر مرز را مین‌گذاری کرده‌اند.
طی سه سال گذشته در دولت حسن روحانی بودجه امنیتی برای مرزها چهار برابر افزایش پیدا کرده است که به گفته رحمانیفضلی وزیر کشور بخش عمده آن به سپاه و مرزبانی می‌رسد و همچنین صرف «کارهای عمرانی برای افزایش کنترل فیزیکی» مرزها می‌شود. آن وقت در چنین شرایطی رئیس جمهوری اسلامی ایران از ترامپ برای احداث دیوار در مرز مکزیک و آمریکا انتقاد می‌کند.
