تعدادی از برنامههای ایرانی از فروشگاه اینترنتی اپل (اپ‌استور) حذف شدند.
این اقدام در حالی صورت گرفته که سال گذشته و پس از نهایی شدن برجام این شرکت برخی از محدودیت‌های اعمال شده بر اپلیکیشن‌های ساخت داخل ایران را رفع کرده بود. دسترسی کاربران داخل ایران به صورت مستقیم به این شبکه اپلیکیشن‌های اپل آزاد شده بود و حالا مشخص نیست در ادامه این سیاست حذفی چه برنامههای دیگری برای کاربران ایرانی در نظر گرفته می‌شود.
در پیامی که شرکت اپل برای این اپلیکیشن‌ها ارسال کرده، آمده است: «اپلیکیشن‌های حذف شده امکان درآمدزایی از طریق این برند را نخواهند داشت». اپل در پیام خود تاکید کرده است که «متاسفانه هیچ خدماتی از اپ‌استور در قلمرو ایران وجود ندارد. علاوه بر این برنامههای تسهیل معاملات برای کسب و کار یا اشخاص در ایران که در اپ‌ستور قرار گرفته‌اند با قانون تحریم‌های معاملات (۳۱CFR Part 560) منطبق نیستند. بنابراین در حال حاضر نمی‌توانیم این اپلیکیشن‌ها را بپذیریم. ما پیشنهاد می‌دهیم که یک بار دیگر این اپلیکیشن‌ها را بر اساس قوانین تجارت‌های بین‌المللی در این فضا ارسال کنید».
البته شرکت اپل توضیح نداده است که با ارسال دوباره این اپلیکیشن‌ها آنها پذیرفته خواهند شد یا نه. در حال حاضر نزدیک به ۶ میلیون کاربر محصولات اپل در ایران حضور دارند که بیشتر آنها امکان خرید مستقیم محصولات اپل را ندارند و به شکل واسطه‌ای این برنامه‌ها را تهیه می‌کنند.
به گفته مسئولان دیجی‌کالا که یکی از محبوب‌ترین برنامههای ایرانی محسوب می‌شود، این ممنوعیت شامل کاربران جدید است و آنهایی که پیش از این اپلیکیشن دیجی‌کالا را دریافت کرده بودند همچنان می‌توانند از خدمات این شرکت استفاده کنند. دیجی‌کالا از طریق سیستم پرداخت «شاپرک» جابجایی‌های مالی را انجام می‌دهد که به طور کلی از سیستم جهانی جداست و مختص بانک‌های ایرانی‌ست. به گفته برخی کارشناسان یکی از دلایل حذف این اپلیکیشن‌ها می‌تواند همین عدم امکان نظارت بر جابجایی‌های مالی درون سیستمی توسط شرکت اپل و البته وزرات خزانه‌داری آمریکا به عنوان مرجع ناظر بر تحریم‌های بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی باشد. از سوی دیگر اپل نمی‌تواند به محصولات ارائه شده در این اپلیکیشن‌ها نظارت داشته و اصل حق تالیف را در آن تضمین کند.
بازار اپل در ایران
از میان نزدیک به ۴۰ میلیون موبایل هوشمند در ایران نزدیک به ۶ میلیون آیفون وجود دارد. بنابر گزارش‌های منتشر شده ماهانه ۱۰۰ هزار آیفون به صورت غیرقانونی وارد بازار ایران می‌شود؛ ورود سالانه ۱.۲ میلیون آیفون سود سرشاری را به جیب وارد کنندگان سرازیر می‌کند. باید توجه داشت از آنجا که اپل هیچ نمایندگی رسمی در ایران ندارد، خدمات پس از فروش، تعمیرات و تهیه لوازم جانبی نیز مسیر قانونی خود را طی نمی‌کند.
حتی مسئولان «اتحادیه دستگاه‌های مخابراتی» نیز به موضوع قاچاق آیفون به ایران اشاره داشته و در سال گذشته تاکید کردند که احتمال قطع ارائه خدمات به گوشی‌های آیفون که هنگام ورود «هویت بین‌المللی تجهیزات موبایلی» (IMEI) آنها به تایید گمرک نرسیده باشد قطع خواهد شد.
مشکل کجاست؟
در ایران هیچ کارت اعتباری جهانی در گردش نیست و سیستم‌های معمول پرداخت آنلاین وجود ندارد. با وجود رفع برخی از تحریم‌ها همچنان امکان پرداخت‌های بین‌المللی از درون خاک ایران وجود ندارد. تعدادی از استارت‌اپ‌های ایرانی برای عبور از این مشکل اقدام به ثبت یک شرکت در خارج از ایران کرده و به این شکل می‌توانند همچنان از خدمات جابجایی مالی درون اپلیکیشن خود استفاده کنند.
بنابراین مشکل، ایرانی بودن این برنامه‌ها یا عدم وجود دفتر رسمی اپل در ایران نیست بلکه وجود تحریم‌های بین‌المللی است که ایران را از چرخه‌ی اقتصاد جهانی خارج کرده و اپل نیز برای جلوگیری از جریمه‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا دست به این اقدام زده است. البته ناگفته نماند که این سخت‌گیری‌ها با روی کار آمدن دولت دونالد ترامپ و احتمال اجرای سیاست‌های نظارتی منسجم‌تر از گذشته، بی‌ارتباط نیست.
وبسایت خبری World News در تحلیل خود ارتباط این حذف‌ها با ورود ترامپ به کاخ سفید و سیاست‌های سختگیرانه مهاجرتی او علیه ۷ کشور از جمله ایران را رد نکرده است. این در حالیست که تیم کوک، مدیر عامل اپل بعد از اعلام این سیاست‌ها گفته بود: «من به روشنی اعلام کرده بودم که مهاجرت هم برای کمپانی ما و هم آینده ملت ما ضروری است. اپل بدون وجود مهاجران نمی‌توانست وجود داشته باشد چه برسد به اینکه بخواهد به رشد و نوآوری فکر کند».
* منبع: TechRasa
* متن کامل تحریم‌های وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا در مورد ایران (۳۱CFR Part 560)
* ترجمه و تنظیم: کامیار بهرنگ
