دولت جدید آمریکا به دنبال راهی است تا میان ایران و روسیه شکاف ایجاد کند.
این تحلیلی است که روزنامهی وال استریت ژورنال از مثلث واشنگتن، مسکو و تهران ارائه کرده و مینویسد: «ترامپ با هدف پایان دادن به جنگ سوریه و تقویت مبارزه با داعش، به دنبال راهکارهایی برای شکستن پیوندهای نظامی و دیپلماتیک روسیه با ایران است».
یک مقام ارشد دولت آمریکا میگوید، کاخ سفید دربارهی روسیه دچار توهم نشده است و پوتین را یک سیاستمدار جوان و بیتجربه نمیداند. با این حال در چند روز گذشته ترامپ حرفهای ضد و نقیض زیادی درباره پوتین زده است، اما به گفتهی این مقام مطلع، دولت ترامپ دیگر روسیه را مثل شوروی سابق یک تهدید بالقوه نمیداند.
این روزنامه به نقل از منبع آگاه خود با اشاره به اینکه آمریکا به دنبال مهار ایران است، مینویسد: «اگر اختلافی بین روسیه و ایران وجود داشته باشد، مایلیم آن را کشف کنیم».
چند روز پس از آنکه نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل گفت که افزایش خشونتها در شرق اوکراین محکومیت قاطع و روشن اقدامات روسیه را میطلبد، مایک پنس، معاون رئیس جمهوری آمریکا و سپس ترامپ، تاکید کردند که آمریکا ممکن است تحریمهای مسکو را در صورت همکاریاش با آمریکا در جنگ با داعش لغو کند.
اشاره والاستریت ژورنال به مصاحبه اخیر ترامپ با فاکسنیوز است که در پاسخ به این سوال که پوتین قاتل است، گفت: «شما فکر میکنید کشور خودمان بیگناه است؟»
با این حال خیلیها معتقدند سیاستگذاران دولت ترامپ بر روی ایجاد شکاف بین روسیه و ایران تمرکز دارند.
یک مقام ارشد اروپایی که در ملاقات هفتهی گذشته خود با مسئولان شورای امنیت ملی آمریکا با تاکید بر اینکه «قطعاً بین روسیه و ایران فاصله وجود دارد» این مسئله را طرح کرده که «معلوم نیست پوتین در ازای تضعیف کردن اتحادش با ایران چه طلب خواهد کرد».
از طرفی متقاعد کردن پوتین به فاصله گرفتن از تهران سخت است و هزینهی سنگینی دارد.
ترامپ اولین رئیس جمهوری آمریکا نیست که میخواهد این استراتژی را در پیش بگیرد، دولت اوباما هم چهار سال تلاش کرد روسیه را از ایران دور کند، به ویژه در سوریه، اما دیدیم که عملیات نظامی این دو کشور افزایش یافت و بشار اسد تقویت شد.
دیمیتری سیمس، کارشناس روس و رئیس مرکز منافع ملی در واشنگتن، میگوید: «اگر کرملین قرار باشد صادرات تسلیحات خود را به ایران کاهش دهد، در عوض توقع دارد که تحریمهایی که علیه این کشور شده به طور قابل ملاحظه کاهش یابد. روسها عادت به معاملهی یک طرفه ندارند».
مسکو برای بهبود رابطه با واشنگتن تمایل دارد، اما در عین حال در ماههای اخیر قصد خود را برای ادامه همکاری با تهران نیز نشان داده است.
در بخش دیگری از این گزارش وال استریت ژورنال آمده، روسیه، ایران و ترکیه در هفتههای اخیر در تلاش برای پایان دادن به جنگ شش ساله سوریه مذاکراتی داشتند. این نشستها بدون حضور رسمی آمریکا برگزار شد.
روسها درباره بحث «سوریه بدون اسد» نسبت به ایرانیها بازتر به نظر میرسند. با حمایت روسیه در مذاکرات قزاقستان، ایده تدوین قانون اساسی جدید سوریه و انتقال تدریجی قدرت از اسد مطرح شد.
دولت اوباما نیز راهبرد فاصله انداختن بین روسیه و ایران را دنبال میکرد. او در دوره نخست ریاست جمهوریاش توانست دیمیتری مدودف، رئیس جمهوری وقت روسیه، را به حمایت از تحریمهای سخت علیه ایران در سازمان ملل وادارد. مسکو همچنین تحویل سامانه دفاع موشکی به تهران را به تعویق انداخت.
اوباما نیز در مقابل، استقرار سیستم موشکی در اروپا را که روسیه تهدیدی برای خود میدانست، متوقف کرد. تنش بین روسیه و آمریکا بعد از به قدرت رسیدن مجدد پوتین در سال ۲۰۱۲ و اشغال جزیره کریمه در سال ۲۰۱۴ تشدید شد. آمریکا و اتحادیه اروپا با تحریمهای مالی، علیه روسیه واکنش نشان دادند.
وال استریت ژورنال در پایان نوشت: «موسسه مطالعات جنگ در واشنگتن در گزارشی که روز جمعه منتشر کرد، هشدار داد که حتی اگر مسکو از تهران فاصله بگیرد، این به مهار نفوذ گسترده ایران در نهادهای اقتصادی، نظامی و سیاسی سوریه منجر نمیشود. به نوشتهی گزارش وال استریت ژورنال، هر گونه تلاش آمریکا برای محدود کردن ایران در سوریه از طریق روسیه بیتردید به شکست منتهی میشود.