ما در دوران نوزایی عصر رسانه‌های دیجیتال و تکنولوژی که زندگی در سراسر جهان را شکلی نو داده است زندگی می‌کنیم.
در سراسر دنیا، انسان‌ها با یک رابطه‌ی عظیم دیجیتال روبرو هستند و نحوه ارتباط گرفتن و مناسبات آنها با یکدیگر به شدت تغییر کرده است. در عین حال اما این نگرانی وجود دارد که با رشد این تکنولوژی، ما استقلال و کنترل بر زندگی خود را از دست بدهیم.
موضوع اصلی در این میان جمع‌آوری، تولید و تجزیه و تحلیل کردن اطلاعات شخصی آنلاین کاربران است آن هم در حالی که آنها نسبت به آن کنترل یا آگاهی ندارند.
بر اساس یک نظرسنجی که از نزدیک به ۶ هزار نفر در سراسر جهان انجام شده بین ۵۲ تا ۷۱ درصد پاسخ‌های کاربران نشان می‌دهد آنها بر این باورند که شرکت‌های ارائه دهنده خدمات ارتباطی فعالیت‌های لازم برای اطمینان بخشیدن به کاربران در مورد داشتن ارتباطات امن را انجام نداده‌اند. رسوایی‌های متعددی در بروز اطلاعات شخصی کاربران گزارش شده و دولت‌ها در تلاش برای تنظیم قوانین سختگیرانه به منظور حفاظت از حریم خصوصی و اطلاعات شخصی کاربران در فضای آنلاین هستند.
اما هرچه هست نتیجه این روند به سلب اعتماد مردم از دولت‌ها و شرکت‌های رسانه‌ای ارائه دهنده‌ی خدمات آنلاین منجر شده است. در حال حاضر حل این مشکل یک اولویت بسیار مهم برای تضمین رشد پایدار و توسعه‌ی اقتصاد دیجیتال در بلندمدت است. اما چگونه می‌توان این شکاف اعتماد را پر کرد؟
هوش دیجیتال و پرورش اعتماد عمومی
اعتماد از فهم و دانستن حاصل می‌شود. هوش دیجیتال یا DQ یک مجموعه جمع‌آوری شده از توانایی‌ها برای روبرو شدن با خواسته‌ها و مشکلات زندگی دیجیتال است. اولین قدم برای بالابردن آگاهی شهروندان نسبت به جمع‌آوری و استفاده اطلاعات شخصی آنها و البته میزان تاثیر آن بر زندگی شهروندان، آشنایی با همین هوش دیجیتال است. متاسفانه هنوز موضوع هوش دیجیتال در میان مردم به صورت عام شناخته شده نیست. بر اساس نظرسنجی انجام شده ۳۲ تا ۴۷ درصد از پاسخ‌دهندگان مفهومی به عنوان «حضور آنلاین» یا «اطلاعات به دست آمده» را حتی پس از اینکه مفهوم این واژه‌ها برای آنها توضیح داده می‌شود درک نمی‌کنند. بسیار مهم است که فاصله میان فهم عمومی و مجهز کردن مردم به مهارت‌های استفاده از رسانه‌های دیجیتال به صورت مسئولانه مورد توجه قرار گیرد.
آموزش دیجیتال از کودکی باید آغاز شود
در این میان کودکان بیشتر از همه در معرض خطر و آسیب مسائل مربوط به دنیای دیجیتال قرار دارند. بسیاری از آنها حتی پیش از آنکه زندگی دیجیتال خود را آغاز کنند، حریم خصوصی‌شان نادیده گرفته می‌شود؛ درست از روزی که به دنیا می‌آیند و این در حالیست که آنها به درستی در مورد مدیریت حریم خصوصی خود مجهز نشده‌اند. اطلاعات شخصی همچون عکس‌ها یا اطلاعات آموزشی و پزشکی آنها از سوی پدرمادرشان منتشر می‌شود که عموما از پیامدهای اقدام خود هیچ اطلاعی ندارند. در حالی که بیشتر خانواده‌ها به روی عواقب چنین کاری چشم‌های خود را بسته‌اند، این اطلاعات در بانک‌های اطلاعاتی سیستم‌ها (و رسانه‌های) اجتماعی ذخیره می‌شوند.
بر اساس آمارها امروزه ۹۰ درصد جوانان بین ۶ تا ۱۷ سال در اروپا به اینترنت دسترسی دارند و نیمی از آنها در ۱۰ سالگی به یکی از رسانه‌های اجتماعی وارد شده‌اند. می‌توان گفت تمام این کودکان بدون آنکه درک دقیقی از موضوع حریم خصوصی داشتنه باشند در دنیای دیجیتال حاضر شده و به پخش اطلاعات خود مشغول هستند.
در همین حال باید به رشد خطراتی همچون اعتیاد در فضای مجازی، رفتارهای جنسی آنلاین و البته دیگر جرایم اینترنتی نیز اشاره کرد.
یک جوان پیش از اینکه در جاده‌ای رانندگی کند باید تمام قوانین رانندگی را بداند، کودکان هم به همین شکل باید نسبت به جستجوی مطمئن در فضای آنلاین آگاهی و آموزش‌های لازم را داشته باشند. بر اساس تحقیقی که توسط دانشگاه صنعتی نانیانگ (سنگاپور) انجام شده، داشتن سطح بالاتری از آگاهی و سواد دیجیتال موجب کاهش خطرات بالقوه در فضای مجازی می‌شود. در این میان درک مفاهیمی همچون شهروند جهانی، همدلی و داشتن تفکر انتقادی نیز می‌تواند موجب کاهش خطرات موجود شود.
کمبود آموزش دیجیتال یک خطر جهانی‌ست
با توجه به ماهیت این مشکل، امروز دولت‌ها و بخش صنعت باید در کنار افرادی همچون استادان دانشگاه‌ها و فعالین مدنی با سرعت به این موضوع توجه و برای حل آن اقدام کنند. دولت‌ها باید با همکاری بخش آموزشی و فعالان جامعه مدنی، آموزش دیجیتال را به عنوان یک موضوع کلیدی در دستور کار قرار دهند. بخش صنعت نیز نیازمند شفافیت و پاسخگویی نسبت به امنیت و حریم خصوصی کاربران است و باید در کنار دولت‌ها برای اجرای آموزش دیجیتال حرکت کنند. آنها می‌توانند این آموزش‌ها را به صورت بسته‌های جانبی در کنار محصولات و سرویس‌های خود نیز ارائه دهند.
جمعیت آگاه و مسئول در کنار یک دولت و بخش صنعتی شفاف می‌تواند ساختن و گسترش فرهنگ اعتماد را به همراه داشته باشد. این اعتماد نقشی محوری در توسعه پایدار برآمده از اقتصاد دیجیتال و نوآورانه ایفا می‌کند.
*منبع: مجمع جهانی اقتصاد
*مترجم: کامیار بهرنگ
