کامیار بهرنگ- سفر هیات اقتصادی- سیاسی سوئد به ایران با حاشیه‌های فراوانی همراه بود. یکی از این موضوعات طرح مباحث حقوق بشر در دیدارهای دوجانبه بود که پیش از این مورد تاکید استفان لوون نخست وزیر سوئد قرار گرفته بود.
پیش از این سفر، اندش استبری نماینده پارلمان سوئد از حزب سوسیال دموکرات در سخنرانی خود در پارلمان این کشور به موضوع حقوق بشر و نقض حقوق بهائیان در ایران اشاره کرده بود.
به گزارش «بهائی نیوز» او در سخنان خود خطاب به نخست وزیر این کشور گفته بود: «من از این تریبون استفاده میکنم و در مورد بحث حقوق بشر و آزادی‌های مذهبی از شما می‌پرسم که آیا در مورد وضعیت بهائیان در ایران چیزی می‌دانید؟»
او در ادامه به وضعیت دیگر مذاهب در ایران اشاره کرده که با وجود رسمیت داشتن اما مورد اذیت و آزار نیروهای حکومتی و نیمه حکومتی قرار می‌گیرند.
اندش استبری همچنین به موضوع افزایش فشار بر بهائیان در سال‌های گذشته اشاره کرد و گفته است: «کسانی که به دیانت بهائی معتقد هستند، در معرض بحران اقتصادی قرار دارند و این وضعیت در زمان ریاست جمهوری حسن روحانی بدتر شده است. بهائیان اجازه ندارند در بخش دولتی کار کنند و همچنین پیروان دیانت بهائی که در بخش خصوصی به کار گرفته شده بودند نیز عمدتا اخراج شدند. آخرین گزارش‌ها نیز حاکیست که در نوامبر ۲۰۱۶ بیش از ۱۲۴ مغازه متعلق به بهائیان در استان های مازندران، البرز، هرمزگان و کرمان بسته شده است». او همچنین به مشکلات تحصیلات عالیه بهائیان ایران، فشارها و تبلیغات رسانه‌ای که در مدت ۳ سال گذشته سه برابر شده، قتل و سوزانده شدن فرهنگ امیری شهروند بهائی ساکن یزد نیز اشاره کرده است.
با اینکه گفته می‌شود در جریان سفر هیات بلندپایه سوئدی و اولین سفر نخست وزیر سوئد به ایران در مورد مسائل حقوق بشری صحبت‌هایی مطرح شده اما هیچ واکنش مستقیمی از سوی استفان لوون در مورد سوال مشخص اندش استبری در مورد بهائیان ایران منتشر نشده است.
این نماینده پارلمان سوئد که عضو جانشین در کمیته سیاست خارجی مجلس نیز هست در یک گفتگوی اختصاصی با کیهان لندن گفت: «من در مناظره‌ای که ماه ژانویه به موضوع کلی وضعیت حقوق بشر در ایران اختصاص داشت پرسش‌هایی را با وزیر امور خارجه مطرح کردم. بعد از آن اما به طور مشخص در مورد بهائیان ایران هم صحبت کردم.
توجه باید داشت که بسیاری از وضعیت آنها خبر ندارند و اطلاعات زیادی حتی در دسترس آنها قرار ندارد. من در این مورد مطالعات بیشتری را انجام دادم و کسانی‌که در این زمینه اطلاعات بیشتری داشتند تماس گرفتم. وقتی به مجلس بازگشتم و با دیگران صحبت کردم کمتر کسی از وضعیت وخیم نقض حقوق بهائیان در ایران مطلع بود به همین دلیل در سخنرانی خودم در پارلمان به روشنی در این مورد صحبت کردم.»
از او در مورد زیر سایه رفتن بحث حقوق بشر در مذاکرات اقتصادی سوال کردم و او در پاسخ گفت: «ما نمی‌توانیم خود را بخشی از یک جامعه جهانی بدانیم و نمی‌توانیم از حقوق بشر صحبت بکنیم ولی این تصور از ما وجود داشته باشد که در عمل به این موضوعات اهمیتی نمی‌دهیم. در مورد مشخص بهائیان هم باید بگویم با اینکه از آنها اطلاع زیادی نداشتیم اما حالا که می‌دانیم آنها در چه وضعیتی هستند باید برای حقوق انسانی آنها تلاش کنیم. اکنون سفر نخست وزیر سوئد بهترین فرصت برای طرح چنین موضوعاتی است.»
اندش استبری در بخشی دیگر از توضیحات خود به کیهان لندن گفت: «نخست وزیر سوئد این قول را داده بود که در مورد وضعیت کلی حقوق بشر و آنچه ما به آن ارزش‌های سوئدی می‌گوییم صحبت کند. در خبرها نیز این موضوع مطرح شد اما از جزئیات این مذاکرات خبر دقیقی در دست نیست و امیدوارم پس از بازگشت هیات سوئدی به کشور در این مورد بیشتر بدانیم. یکی از ارزش‌هایی که به آن اشاره کردم تعداد زیاد زنان در هیات همراه نخست وزیر کشور ما بود. به این موضوع باید توجه داشت که این یک انتخاب هوشمندانه و یک نوع اعتراض به وضعیت زنان در ایران بود.»
اما موضوعی که در مورد این هیات سوئدی به شدت مورد انتقاد قرار گرفته این است که این زنان حتی یک بار به حجاب اجباری در جمهوری اسلامی اعتراض نکرده‌اند و این نمی‌تواند ارزش‌های حقوق بشری و حقوق زنان را که از سوی آنان ادعا می‌شود توجیه کند. این اعتراض‌ها در حالی مطرح شد که یک هفته پیش برخی از آنها با انتشار عکسی به صورت نمادین به سیاست‌های به اصطلاح «ضد زن» دونالد ترامپ در ایالات متحده آمریکا اعتراض کرده بودند.
مریم فقیه ایمانی بنیانگذار موسسه «دیپلماسی فرهنگی و توسعه» در اسلو یکی از این منتقدان است که در این مورد نوشته است: «به گرفتن عکس با ژست‌های مردانه ادامه دهید، زیرا شما هم دارای همان افکار زن‌ستیز هستید که در سرزمین مردان قدرت‌نشین یافت می‌شود. شما سیاستمداران زن فرصتی بهتر از همکاران مرد خود داشتید، تا از این فرصت برای برجسته کردن حقوق پایمال شده زنان ایرانی استفاده کنید ولی چنین نکردید. اما برای دختران جوان سوئدی دوستدار دمکراسی که به دنبال الگو هستند، پیشنهاد من زنان ایرانی شجاعی است که با وجود خطر تازیانه، شکنجه و زندان، باز هم اعتراض خود به حجاب اجباری را بی‌باکانه نشان می‌دهند.»
اما اندش استبری در این مورد به کیهان لندن گفت: «من باز هم تاکید میکنم که این هیات در مورد حقوق بشر و ارزش‌های سوئدی مذاکراتی با مقامات ایران داشته است. یکی از این ارزش‌ها این است که هر شهروندی باید حق آزادانه انتخاب نوع پوشش خود را داشته باشد و باید بتواند تا زمانی که به فرد دیگری صدمه نمی‌زند آزادانه به هر نحوی که می‌خواهد زندگی کند. اما باید توجه داشته باشیم وقتی ما به کشوری سفر می‌کنیم می‌بایست به قوانین داخلی آنجا احترام گذاشته و آنها را رعایت کنیم. برای مثال هیات‌های سوئدی در پادشاهی سعودی الزاما حجاب به سر نمی‌کنند.»
گفتنی است که این هیات در ملاقات با بخش خصوصی و همچنین مراسمی که در منزل سفیر سوئد در ایران برگزار شد، زنان عضو هیات سوئدی بدون حجاب حضور دارند که البته به شدت مورد انتقاد رسانه‌های تندرو از جمله کیهان تهران قرار گرفتند.
اندش استبری در پایان مصاحبه خود با کیهان لندن تاکید کرد: «من همچنان به موضوع حقوق بشر و بخصوص وضعیت بهائیان در ایران توجه خواهم کرد. این بسیار مهم است که ما امروز ارتباط مستقیمی با ایران داریم و باید از این فرصت استفاده کنیم تا موضوعات حقوق بشری را بیشتر از گذشته مطرح کنیم.»
