شامگاه چهارشنبه ۲ فوریه (چهارم اسفند) رسانههای ترکیه به نقل از دادستانی کل استانبول خبر دادند که تحقیقات در مورد پروندهی کودتای نافرجام ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۶ به پایان رسیده و کیفرخواست فتحالله گولن (رهبر گولنیستها)، شش ژنرال و ۱۷ افسر نظامی که ۹ تن از آنها متواری هستند با تایید دادستانی به دادگاه کیفری شعبه ۱۴ استانبول ارسال شده است.
خبرگزاری آناتولی گزارش داد ادعانامهی اصلی این کودتای نافرجام صادر شده و طبق آن دادستان برای ۱۰ متهم از جمله ژنرال فتحی آلپای، سرتیپ محمد نائل یغیت، سرتیپ اوزکان آیدوغدو و ژنرال ایوب گورلر درخواست ۹۲ بار حبس ابد و ۱۷۴ سال حبس و برای ۱۳ مظنون دیگر نیز درخواست سه بار به حبس ابد و ۳۰ سال حبس کرده است.
همزمان طبق اصلاح آئیننامه ستاد کل ارتش ترکیه ممنوعیت حجاب برای بانوان درجهدار و افسران ارتش و سازمانهای وابسته به آن لغو شد و بدین ترتیب کلیه زنان نظامی، دانشجویان نظامی و داوطلبان شرکت در دورههای نظامی که خواهان داشتن حجاب هستند میتوانند به همراه یونیفورم نظامی، از پوششی بدون طرح و نقش همرنگ لباس رسمی زیر کلاه و کلاه کج خود استفاده کنند.
دولت رجب طیب اردوغان، پس از کودتا پاکسازی بزرگ آغاز کرد که از آموزش و پرورش و دانشگاهها تا دستگاه قضایی، پلیس و ارتش را شامل میشد.
پاکسازی در واحدهای نظامی پادگانها را با کمبود نیروی انسانی و متخخصص مواجه کرد. انتشار فیلمها و تصاویر مربوط به ضرب و شتم سربازانی که به دستور فرماندهان در کودتا حاضر بودند تصویر تاریکی از شرایط ارتش در ذهن داوطلبان خدمت سربازی گذاشت و خانوادهها دیگر موافق پیوستن فرزندانشان به ارتش نیستند.
از طرفی ماموریتهای نظامی در ترکیه علیه کُردها و داعش افزایش یافت و خلاء نیروی انسانی بیش از پیش احساس میشود. ماه اوت (حدود دو ماه بعد از کودتا) رسانههای ترکیه برای جذب ۱۰ هزار نیروی ویژه پلیس [واحد عملیات ویژه برای مقابله با شبه نظامیان پکک] آگهی دادند.
این برای اولین بار بود که شهروندان ترکیه، مستقیم برای جذب در نیروهای ویژه تشویق میشدند، چرا که طبق روال معمول، استخدام در ادارات پلیس به طور سیستماتیک صورت میگرفت. در همین دوران همچنین برای جذب ۲۲ هزار سرباز از جمله چهار هزار افسر تبلیغ شد.
بر اساس گزارشهای نه چندان دقیق ستاد فرماندهی ارتش ترکیه ۱۴۹ نفر از مجموع ۳۵۸ ژنرال و دریاسالار ارتش این کشور بعد از کودتا پاکسازی شدند.
پاکسازیهای گسترده در نیروی هوایی به عنوان یکی از نیروهایی که گفته شده عوامل گولن بیش از هر نیروی دیگر در آن نفوذ کرده بود و محور کودتا بود، ارتش را با کمبود شدید خلبان روبرو کرده است.
۲۴۱ خلبان نظامی از (۲۵ تیرماه) گذشته اخراج شدهاند و یگانهای هلیکوپتری و اف-۱۶ با بحران روبرو هستند.
در مجموع حدود ۳۵ هزار افسر، درجهدار و سرباز از ارتش و پلیس این کشور اخراج شدند که رقمی حدود پنج درصد از کل نیروهای مسلح ترکیه است.
در چنین شرایطی که ارتش مقبولیت گذشتهی خود را از دست داده و مخالفان عمدتاً سکولار اردوغان حاضر به همکاری با آن نیستند، تنها گزینهی پیش روی ترکیه برای جبران خلاء کمبود نیروی انسانی باز کردن راهی برای پیوستن اسلامگرایان به ارتش و قوای دیگر نظامی است.
یکی از موانع، ساختار سکولار ارتش ترکیه بود، که در آن طبق ضوابط برجای مانده از دوران مصطفی کمال آتاتورک حجاب ممنوع بود و این محدودیت باعث میشد اسلامگرایان به خصوص زنان رغبتی به خدمت در واحدهای نظامی ترکیه نداشته باشند.
حالا با برداشته شدن این قانون، اردوغان هم یک قدم به سیاستهای خود برای اسلامیزه کردن تشکیلات سکولار ترکیه پیش رفته و هم فرصت را در اختیار آنهایی گذاشته که طرفدار او هستند و قوانین گذشته مانع آن میشد که در نیروهای نظامی خدمت کنند.
اردوغان با لغو فرمان «ممنوعیت حجاب در ارتش» توجه اسلامگرایان ترکیه را به این مسئله جلب کرد که ارتش دیگر فقط جای سکولارها نیست و از نظر دینی و مکتبی اسلامگراها نیز میتوانند جذب نیروهای نظامی شوند.
جذب اسلامگرایان در ارتش به اردوغان فرصت میدهد که با کاهش شمار پرسنل نظامی سکولارها، هم پایگاه خود و هوادارانش را در ارتش تقویت کند و هم احتمال وقوع کودتای مشابه در آینده را کاهش دهد.