نیروی هوایی ارتش رژیم سوریه بامداد جمعه ششم اسفند ماه برخلاف توافق آتشبس را نقض کرد و ۱۸ بار مواضع مخالفان در شهر درعا را بمباران کردند که در اثر آن ۱۰ نفر کشته شدند.
به گزارش آناتولی به نقل از یوسف حرستاوی، عضو کمیته محلی در شهر «حرستا» در حومهی دمشق جنگندههای رژیم اسد مناطق مسکونی این شهر را نیز هدف قرار داد و شما زیادی از غیرنظامیان مجروح و تعدادی ساختمان آسیب دید.
حملات هوایی ارتش اسد به مواضع مخالفان در حالی صورت گرفت که توافق آتشبس سراسری در سوریه با ضمانت ترکیه، ایران و روسیه در آستانه پایتخت قزاقستان دهم دی ماه (۳۰ دسامبر) امضا شده بود و دولت سوریه و مخالفان متعهد به انجام آن بودند.
همزمان با نقض آتشبس از سوی سوریه نمایندگان دولت بشار اسد و مخالفان او در ژنو چهارمین دور از گفتگوهای صلح را از پنجم اسفند (۲۳ فوریه) آغاز کردند و با تلاش رایزنها به ویژه استفان دمیستورا، فرستاده ویژه سازمان ملل در امور سوریه دو طرف پس از شش سال جنگ برای نخستین با رو در روی هم در یک جلسهی مشترک شرکت کردند.
گرچه دمیستورا، از طرفین درگیر در سوریه خواسته به خاطر مردم این کشور در جهان رسیدن به صلح قدم بردارند و عنوان کرده راهحل پایان درگیریها در سوریه نمیتواند درگیری نظامی باشد، اما موانع زیادی برای تحقق آن وجود دارد.
انگشت اتهام مخالفان اسد به سوی رژیم جمهوری اسلامی
نصر الحریری، عضو ائتلاف ملی سوریه که بخشی از مخالفان رژیم بشار اسد را نمایندگی میکند، در جمع خبرنگاران در ژنو از نقض مکرر آتشبسی که با میانجیگری روسیه، ترکیه و ایران اعلام شده به شدت انتقاد کرد.
نصر الحریری، عضو ائتلاف ملی سوریه [از مخالفان اسد] کشورهای تضمین کننده آتشبس در سوریه، به ویژه روسیه را متهم کرده قادر به کنترل نیروهای دولتی و حامیان آنها به ویژه شبهنظامیان شیعه مورد حمایت ایران نیستند.
او میگوید، ایران نه تنها در سوریه بلکه در منطقه نقش منفی دارد و از موانع بزرگ دستیابی به هر نوع توافقی به شمار میرود. الحریری از آمریکا خواسته نقش بیشتری بر عهده بگیرد و مانع دخالت ایران در امور دیگر کشورها شود. او همچنین جمهوری اسلامی را متهم به پشتیبانی از دهها هزار جنگجوی فرقهگرا در منطقه کرده است.
محورهای اصلی مذاکرات ژنو که پس از حدود یک سال از سرگرفته شد روشن شدن آیندهی حکومت سوریه، تعیین چارچوب قانون اساسی و شکل برگزاری انتخابات است و همهی طرفهایی که هر کدام دستی در جنگ سوریه دارند به خوبی میدانند وزن سنگینتر در میدان جنگ، قدرت چانهزنی و اعمال نظر آنها در مذاکرات سوریه را بالاتر خواهد برد.
اصلیترین اختلاف بین موافقان و مخالفان بشار اسد، نقش او در آیندهی سوریه است. ایران و روسیه تاکیدشان بر ماندن اسد در قدرت است، مخالفان مسلح، آمریکا و ائتلاف عربی به چیزی کمتر از رفتن او راضی نمیشوند، آن هم در شرایطی که تصرف حلب توسط نیروهای دولتی و نیروهای مورد حمایت ایران به قدرت بشار اسد افزود.
خبرگزاری فرانسه به نقل از یک دیپلمات فرانسوی مینویسد: «روسیه منافعاش این است که از این درگیری خود را بیرون بکشد، در حالی که ایران کورکورانه از بشار اسد دفاع میکند».
طرح ترامپ برای تغییر در وضعیت سوریه
اما به نظر میرسد ورود آمریکا به معادلات سوریه با توجه به سیاستهای دونالد ترامپ، با تغییرات عمدهای در این مسائل همراه شود، تغییراتی که هیچ کدام از طرفین را به اندازه جمهوری اسلامی نگران نمیکند.
پایگاه اسرائیلی دبکا گزارشی از اوضاع سوریه پس از آغاز ریاست جمهوری ترامپ در آمریکا منتشر کرده و در آن از برنامههای آمریکا، روسیه و ترکیه برای آیندهی سوریه گفته است. این پایگاه خبری تاکید کرده، «رفع خطر نیروهای ایران و حزبالله در مرز اسرادیل و اردن از مهمترین اهداف این توافق میباشد، خصوصاً که ترامپ و پوتین توافق کردند که نیروهای ایران از سوریه خارج شوند و حزبالله نیز مجبور به بازگشت به لبنان خواهد شد».
در همین حال دفتر نخست وزیر اسرائیل اعلام کرد که قرار است تا روزهای آینده، بنیامین نتانیاهو با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه دربارهی بحران سوریه، حضور تهدیدآمیز ایران در سوریه و همچنین هماهنگیهای نظامی میان مسکو و تلآویو گفتگو کنند.
روز جمعه ششم اسفند اولین فشارها به دولت سوریه آغاز شد و منابع مطلع اعلام کردند که شورای امنیت به دنبال ارائهی پیسنویس قطعنامهای تازه برای اعمال تحریمهای جدید علیه دولت سوریه است که طی آن ۱۱ نفر از فرماندهان نظامی و مسئولان سوری به اتهام دست داشتن در حملات شیمیایی در لیست سیاه تحریمها قرار میگیرند». همچنین فروش هلیکوپتر به دولت سوریه ممنوع میشود و ۱۰ نهاد دولتی و یا مرتبط با دولت در لیست سیاه مربوط به ساخت و استفاده از سلاحهای شیمیایی و موشکهای حامل این سلاحها، گنجانده میشوند.
ترامپ به دنبال ایجاد چند منطقهی امن در سوریه با کمک ترکیه است و پیشتر هم اعلام کرده بود که هزینههای ایجاد این مناطق را کشورهای عربی حوزهی خلیج فارس خواهند پرداخت، با این حال ترامپ هم هنوز جمعبندی کاملی برای چگونگی پایان دادن به جنگ سوریه ندارد.
همهی این معادلات یعنی کوتاه شدن دست ایران در سوریه؛ بنابراین تهران نگران آن است که با وجود میلیاردها دلار هزینهای که برای بقای اسد کرده در واپسین قدمها مجبور شود میدان را به رقبای منطقهای خود واگذار کند. بنابراین به نظر میرسد تنها راهکار رژیم جمهوری اسلامی افزایش نفوذ و قدرت در سوریه باشد و آنچه نصر الحریری به آن اشاره داشت، موید همین تلاشهای ایران برای ادامه سیاستهای خود به نفع بشار اسد است.