کامیار بهرنگ- به فاصله یک روز پس از اینکه دونالد ترامپ در یکی سخنرانی‌های خود به وضعیت نامساعد سوئد پس از اعمال سیاست‌های مهاجرتی اشاره کرد، در یکی از محله‌های مهاجرنشین استکهلم پلیس با تعدادی از جوانان درگیر شد.
نزدیک به دو سه هفته پس از انتشار این خبر، رادیو و تلویزیون سوئد به اطلاعاتی دست پیدا کرده که یک شبکه تلویزیونی روسی به بخشی از جوانان محله رینکبی در سوئد برای اقدامات خرابکارانه پول پرداخته کرده است.
بر اساس خبری که در روزنامه آفتون بلادت چاپ سوئد منتشر شده، رادیو سوئد به اطلاعاتی دست یافته که نشان می‌دهد «یک شبکه روسی در مقابل پرداخت ۴۰۰ کرون (۴۴ دلار) از برخی جوانان رینکبی خواسته تا در مقابل دوربین‌های این شبکه دست به اغتشاش بزنند.»
در این مورد با کاووس اختری، خبرنگار در بخش خبر رادیو سوئد مصاحبه‌ای انجام دادیم تا به زاویه‌های گوناگون این خبر بپردازیم.
– انتشار خبر این اغتشاش در رینکبی استکهلم بسیاری را شگفت‌زده کرد. خبری که اولین بار در دانمارک منتشر شد. ماجرا چه بود؟
– حقیقت این است ما پیش از این در رادیو سوئد هم به این خبر دست پیدا کرده بودیم. یعنی من و یکی دیگر از همکاران در رینکبی حضور داشتیم و با جوانان صحبت می‌کردیم؛ آنجا دو جوان به ما گفتند که یک شبکه روسی به آنها پیشنهاد پول داد تا با آنها در هنگام آتش زدن یک ماشین یا اغتشاش‌هایی از این دست همراه‌شان باشند و فیلم بگیرند. این جوانان گفتند که چنین پیشنهادی را قبول نکردند اما از اینکه بقیه هم چنین کاری را کرده‌اند بی‌خبر بودند. این در واقع سقوط ارزش‌های خبرنگاری‌ست که در مقابل پول بخواهی چنین گزارشی را تهیه کنید. در رادیو سوئد ما از آنجاکه به صورت یک‌طرفه به این خبر دسترسی داشتیم و تنها با تعدادی از جوانان صحبت کرده بودیم و هنوز برای ما ثابت نشده بود و در حال بررسی خبر و مدارک دیگری بودیم، آن را پخش نکردیم تا اینکه رادیو دانمارک زودتر این خبر را منتشر کرد.
– این موضوع همان زمان در بسیاری از رسانه‌ها بازتاب پیدا کرد اما کمتر به اصل ماجرا اشاره شده. آیا بهانه خوبی برای تخریب چهره امن سوئد شد؟
– واقعیت این است که این محله مهاجرنشین است و پلیس می‌خواست آن شب یکی از تبهکاران را دستگیر کند و دوستان این فرد با پلیس درگیر شدند و بعد هم شبانه چند ماشین را آتش زدند؛ این موضوع بعدا در برخی رسانه‌ها بزرگ شد که نگاه کنید دونالد ترامپ درست می‌گفت. اینکه تصویری از ۲۰ یا ۳۰ نفر در یک محله مشخص را به کل سوئد تعمیم بدهند عجیب بود.
– اما سوال اینجاست که به چه دلیل یک رسانه روسی آن هم یک روز پس از سخنان جنجالی رئیس جمهوری آمریکا باید به دنبال چنین موضوعی باشد؟
– این موضوع بسیار قابل توجه است مخصوصا بعد از اینکه سوئد در مرکز توجه رسانه‌های جهانی قرار گرفته است. رسانه‌های ملی‌گرای روسی و آمریکایی در هفته‌های اخیر برای آنکه از سوئد چهره نامساعدی نمایش دهند فعالیت‌های زیادی انجام داده‌اند. این رسانه‌ها در تلاش هستند تا سوئد را بهشتی نشان دهند که حالا به دلیل سیاست‌های مهاجرتی (عمدتا از کشورهای مسلمان) به یک جهنم تبدیل شده. برای ما که اینجا زندگی می‌کنیم و برای من که به طور مشخص در رسانه‌های سوئدی کار می‌کنم این تحلیل بسیار غریبی‌ست چرا که هیچ‌وقت سوئد را به آن شکل بهشتی ندیدم و الان هم آن را جهنم نمی‌بینم.
– با توجه به تاریخ و اقتصاد سوئد این تخریب و ارائه چهره جهنمی از این کشور چه سودی برای آنها دارد؟
– قبل از جنگ جهانی دوم مردم از این کشور به دلیل فقر و بیکاری مهاجرت می‌کردند. بعد از این زمان بود که سوئد پیشرفت اقتصادی خوبی را تجربه کرد و این کشور را به یک کشور مهاجرپذیر بدل کرد. در آن دوران و در دهه پنجاه میلادی البته بیشتر مهاجران از فنلاند آمدند و در دهه هشتاد هم ایرانیان وارد سوئد شدند. وقتی من خودم آن زمان وارد سوئد شدم اکثریت قابل توجه مهاجران تنها فنلاندی‌ها بودند و جالب اینجاست که ازدواج‌های زیادی میان ایرانی‌ها و فنلاندی‌ها انجام شده و فرزندانی ۳ ملیتی (ایرانی- فنلاندی- سوئدی) حاصل آن شد. در دهه ۹۰ از یوگسلاوی سابق گروه دیگری از مهاجران وارد سوئد شدند اما نکته مهم اینجاست که سوئد همیشه به نیروی کار نیاز داشت. توجه داشته باشید که سال گذشته سوئد برای اولین بار به جمعیت ۱۰ میلیونی رسید یعنی جمعیت شهر لندن یا تهران از کل سوئد با این وسعت بیشتر است. در این میان وجه و نمایی که سوئد از خود به دیگر کشورها نشان می‌دهد هم اهمیت دارد. سوئد یک کشور صادراتی است و نیازمند این است که نام سوئد به عنوان یک برند را همیشه به خوبی حفظ کند. آرامش موجود در این کشور یک پشتوانه مهم به حساب می‌آید؛ حالا با این ضدخبرها و موضوعاتی از این دست می‌تواند چهره سوئد تخریب شود.
– سیاست‌های مهاجرتی جدید سوئد اما بسیار سختگیرانه شده، آن هم پس از یک موج بزرگ مهاجرپذیری در سال گذشته.
– بله؛ درست روزهایی که کمتر کشور اروپایی حاضر به پذیرش پناهجویانی بودند که کیلومترها راه را پیاده طی کرده بودند، سوئد به تنهایی ۱۶۰ هزار پناهجو را پذیرفت. این عدد را در مقابل جمعیت کشور در نظر بگیرید مفهوم خاصی پیدا می‌کند.
اما بعد از این بود که سوئد قوانین مهاجرتی بسیار سخت‌گیرانه‌ای را اعمال کرد به صورتی‌که امروز می‌توان گفت افراد جدیدی که وارد می‌شوند مشکلات زیادی دارند. بحث اسکان، زندگی، هم‌پیوندی و البته تبدیل آنها به یک نیروی کار در بازار سوئد یک رویه طولانی و سخت است که دولت سوئد باید روی آن متمرکز باشد. می‌خواهم بگویم چنین چالش‌هایی وجود دارد و اتفاقا جدی هم هستند اما این تصویر جهنمی که برخی رسانه‌ها نشان می‌دهند با واقعیت کلی جامعه سوئد در تضاد است.
– یکی از آن چهره‌های جهنمی که رسانه‌های خاص در صدد نمایش آن هستند میزان بالارفتن جرایم در سوئد و ارتباط دادن آن با حضور مهاجران و پناهندگان است. در این مورد آمار مشخصی وجود دارد؟
– بر اساس آمارهای رسمی در سوئد میزان جرم تغییر محسوسی نکرده. برخی از جرایم مخصوصا در حوزه جرایم مربوط به آزار و اذیت جنسی، تغییراتی دیده می‌شود که به سخت‌تر شدن قانون مربوط بوده و هیچ ارتباط مستقیمی به حضور مهاجران ندارد. از سوی دیگر تحلیل‌گران بر این باورند بالا رفتن میزان شکایت‌ها الزاما به معنی بالا رفتن میزان جرایم نیست بلکه آگاهی مردم نسبت به حقوق خود بالا رفته و به همین جهت راحت‌تر از آن دفاع می‌کنند.
پلیس هم در مورد محله‌های گوناگون مطالعاتی را انجام داده است و ۵۰ محله را مشخص کرده. در این بخش‌ها به دلیل بیکاری و رشد حاشیه‌‌نشینی، میزان ارتکاب جرایم بالا رفته است. در واقع پلیس تاکید دارد در این محله‌ها باید سرمایه‌گذاری اقتصادی و اجتماعی بیشتری شود تا با بالا بردن سطح آموزش و ایجاد اشتغال موجب کاهش جرایم شد.
– واکنش رسانه‌ها و مردم به صحبت‌های ترامپ و اتفاقات پس از آن چه بود؟
– صحبت‌های عجیب دونالد ترامپ در مورد سوئد در اینجا مانند یک بمب خبری منفجر شد و همه از هم سوال می‌کردند که واقعا شب قبل در سوئد چه اتفاقی افتاده بود؟ چرا که واقعا هیچ اتفاقی نیافتاده بود و بعدها معلوم شد او از روی شبکه فاکس نیوز یک گزارش خبری را مطالعه کرده است. بعدها که ما این گزارش را مطالعه کردیم متوجه شدیم چه میران از واقعیت به دور و به صورت اغراق‌آمیز و یک جانبه در مورد شهر مالمو تهیه شده بود. بسیار عجیب بود که رئیس جمهوری قدرتمندترین کشور دنیا از روی چنین گزارشی چنین حرفی را مطرح کند. واکنش مردم بسیار گسترده بود؛ توجه داشته باشید در سوئد هم مانند بسیاری کشورهای دیگر یک دو دستگی شدیدی نسبت به سیاست‌های مهاجرتی به وجود آمده. اینجا هم راست‌های افراطی و نیروهای ضد اسلامی از ترامپ و این خبرها دفاع کردند اما اکثریت جامعه تلاش کرد تا مخالفت خود را به روشنی نشان دهد.
– شما در مورد آن رسانه روسی، به سقوط ارزش‌های خبرنگاری اشاره کردید. در ماه‌های گذشته ما بارها نام روسیه را در جریان‌های خبری و ضد خبری شیندیم، از دید شما به عنوان کسی که سال‌ها کار خبر کرده‌اید این جریان به دنبال چه هدفی‌ست؟
– روسیه چندین سال است که یک شبکه بزرگ ضد خبر به راه انداخته. بسیاری از این خبرهای جعلی که در سطح جهان منتشر می‌شوند از منابع روسی تامین شده‌اند. اینها نه تنها در سوئد نیست بلکه کافیست به آمریکا نگاه کنید و اینکه در دولت ترامپ چقدر نقش داشته و این رسانه‌ها تا چه حد در کابینه نفوذ دارند و به پیروزی ترامپ کمک کرده‌اند.
ملی‌گرایی، نژادپرستی و روحیه ضد اسلامی در روسیه بسیار گسترده شده است و بیشتر به دنبال بازگشت به دوران تزاری هستند. همین روحیه را شما در ترکیه می‌بینید که اردوغان هم به دنبال خلافت عثمانی است. اینها متوجه شدند که از طریق بازی‌های رسانه‌ای می‌توانند افکار داخلی و جهانی را تغییر دهند.
