از وقتی که ترامپ نامزدی خود را برای ریاست جمهوری اعلام کرد، بارها گفته است که سیاست خارجی آمریکا را بسیار متفاوت از همتای پیشین خود باراک اوباما پیش خواهد برد.
تغییر رویکرد و سیاستهای دولت جدید در قبال ایران شاهدی بر این مدعاست. گفته میشود که کاخ سفید بر روی مجموعهای کار میکند که تعیینکننده رویکرد کلی آمریکا در برابر ایران است و از روابط تجاری دو کشور گرفته تا توافق هستهای و پیشرفت موشکی ایران، همه را در بر میگیرد. رویکرد ترامپ فاصله گرفتن شدید از سیاستهای دولت اوباما است که با روی گشاده با مسائل برخورد میکرد ولی ترامپ از اینکه توافق را به عنوان یک «معامله بزرگ» قلمداد کند اجتناب میورزد.
در حالی که پارامترهای سیاست ترامپ در مقابل خاورمیانه، به ویژه ایران هنوز مشخص نیست، اتفاقاتی هرچند موقت، با دستگیری چند جوان ایرانی- آمریکایی، دادن گرین کارت به ایرانیان، و مشکلاتی در سفر آمریکاییهایی که هیچ رابطهی خانوادگی با ایران ندارند، این تغییر سیاست را نشان میدهد.
تعداد بازداشتشدگان در ایران به طور رسمیمشخص نیست . گزارشهایی وجود دارد که مقامات تهران هم چندین نفر از تبعههای ایرانی- آمریکایی دارای گرین کارت را دستگیر کردهاند، اما خانوادههای بازداشتشدگان ترجیح دادهاند قضیه را رسانهای نکنند.
چنانکه در اخبار آمده ایران تعدادی از اتباع با ملیت دوگانه فرانسوی، انگلیسی و کانادایی را دستگیر کرده. همچنین افسر بازنشسته FBI از سال ۸۶ در جزیره کیش ناپدید شده است. ایران چهار تبعه ایرانی- آمریکایی، جیسون رضاییان خبرنگار واشنگتن پست، افسر سابق نیروی دریایی آمریکا امیر حکمتی، کشیش سعید عابدینی، و نصرتالله (فرد) خسروی پور رودسری را در دی ماه ۹۴ آزاد کرد. در همان مقطع تاجر ایرانی- آمریکایی سیامک نمازی که به همراه پدرش باقر نمازی دستگیر شده بود آزاد نشده و به ۱۰ سال حبس محکوم شدند.
در حالی که دولت اوباما طرح تعویض و تبادل افراد را انکار میکرد، چهار گروگان ایرانی اندکی بعد از امضای برجام با ایالات متحده، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا و آلمان (گروه۱+۵) آزاد شدند.
به علاوه واشنگتن مبلغی نقد به ارزش ۱٫۷ میلیارد دلار از پروندههای اموال ایران در زمان شاه را به تهران فرستاد. دولت آمریکا البته انکار کرد که انتقال پولها ربطی به توافق هستهای یا آزادی گروگانها داشته است. جارد جانسر وکیل تسخیری خانواده نمازی گفته بود دولت اوباما تلاش میکند تا قبل از تحلیف ترامپ همه گروگانها را آزاد کند. بنا به گفتهی وی، این گروه از گروگانها شامل غلامرضا شاهینی شهروند سن دیه گو، و سه نفر تبعه دارای گرین کارت دیگر میشدند: نزار زکا و کارن وفاداری و آفرین نیساری.
جارد جانسر در این زمینه به کیهان لندن گفت: «ما (تیم نمازی) نمایندگان دولت آمریکا را ملاقات کردیم که برای مذاکره مستقیما به ایران رفته بودند. چیزی از جزییات مذاکره نمیدانستیم. در دسامبر ۲۰۱۶ به ما گفته شد که مذاکرات مهم و پنهانی بوده وآنها به طور خاص آمده بودند تا پیشنهادات ایالات متحده را ارائه دهند و پاسخ ایران را دریافت کنند. این مذاکرات شکست خورد چون دولت ایران خواستههایی فراتر از ظرفیت و آمادگی دولت آمریکا مطرح کرده بود.»
بنا به گفتههای جانسر، مقامات ارشد وزارت امور خارجه نتیجه گرفته بودند «با توجه به پاسخ نهایی آنها، دولت ایران برای مذاکرات جدی بعدی آماده نبود. برای اینکه اگر چنین تصمیمی میداشتند، شرایطشان را با در نظر گرفتن ظرفیتهای دولت اوباما میپذیرفتند.» جانسر همچنین گفت که در جریان جزییات مطالبات ایران نبوده و نمیداند که آیا مستقیما به مسائل مالی ربطی داشته یا خیر؛ «من نمیدانم چه پیشنهاداتی ارائه شد. تنها میدانم درباره چیزهایی بحث کردند. نمیدانم آیا پای پول در میان بود یا نه. فقط میدانم چیزهایی خواستند که دولت اوباما قادر به ارائه آن نبود.»
با روی کار آمدن دولت جدید آمریکا سرنوشت گروگانهای در بند در ایران وارد یک دوره طولانی از ابهام و سردرگمی شده است. جانسر در این زمینه به کیهان لندن گفت: «تنها چیزی که میتوانم بگویم این است که وزارت امور خارجه ایران علنا اعلام کرده که در ۴۸ ساعت گذشته از هیچ طریقی گفتگوی مستقیمی با آمریکا نداشته است. ما مطلع شدیم آمریکا دارد به سرعت سیاست خارجیاش را تغییر میدهد و به ما اطمینان داده شد که آزادی آنها از اولویتهای دولت ترامپ خواهد بود. آنچه میتوان قطعا اعلام کرد این است که رییس جمهوری شخصا سرنوشت این زندانیان را پیگیری خواهد کرد.»
در ۲۶ اکتبر ۲۰۱۶ ترامپ که نامزد انتخابات بود این کلمات را با حروف درشت توییت کرد: «خب! ایران باز دوباره دو نفر آمریکایی را گرفته و برای آزادی آنها درخواست پول کرده است. در زمان ریاست جمهوری من هرگز چنین اتفاقی نخواهد افتاد!» او دقیقا مشخص نکرد درباره چه کسی حرف میزند.
حالا سرنوشت اتباع کشور ترامپ، نمازی پدر و پسر با سایر گروگانها پیونده خورده و آن طور که جانسر میگوید خانوادهشان منتظر بازگشت آنان هستند. با وجود گزارشهایی که نشان میدهد خانوادهی آن دو از کانالهای دیگری هم برای بازگرداندن آنان استفاده کردهاند، و مایل نیستند آنها را با سایر گروگانها آزاد کنند، اما جانسر میگوید که چنین نیست؛ او میافزاید: «بعضی از گزارشهایی که توسط مقامات وزارت امور خارجه بدون ذکر منبع منتشر شده حاکیست که خانواده سیامک از کانالهای دیگری نیز آزادی او را پیگیری کردهاند ولی این اصلا و ابدا و به هیچ وجه صحت ندارد. ما فعلا در حال ضبط و تکمیل مدارک هستیم چون دولت قبلی عوض شده و آنها کاملا درگیر کار ما بودند. در کل هیچ انتقادی در این زمینه به دولت قبلی وارد نیست.»
صرف نظر از درستی یا نادرستی گزارشهای خبری درباره مقاصد خانواده نمازی، جانسر گفت: «ما از هیچ مذاکرهای اطلاع نداریم؛ چه مستقیم چه غیر مستقیم. فقط حرفهای نگرانکننده؛ مطلقا هیچ مذاکرهای در کار نیست.»
*منبع: کیهان لندن به زبان انگلیسی