رضا تقی‌زاده – دعوت رکس تیلرسن وزیر خارجه دولت ترامپ از سحر نوروززاده، چهره ایرانی خبرساز دولت اوباما، برای عضویت در تیم سیاست‌گذاری کشورهای خلیج فارس و اداره‌ی بخش ایران در آن وزارتخانه تصمیم قابل ملاحظه‌ای است که می‌تواند پیش‌بینی‌های گذشته پیرامون هدف‌ها و سمت و سوی سیاست خارجی دونالد ترامپ در رابطه با ایران را تغییر دهد.
سیاست خارجی دولت ترامپ در رابطه با ایران همچنان مبهم و ارزیابی هدف‌ها و راهبردهای آن تنها متکی بر اظهارات رییس جمهوری تازه طی مناظره‌های انتخاباتی، و اظهارات و تحریرهای همکاران او بخصوص مایکل فلین است که هفته‌ها پیش پست حساس و تاثیرگذار مشاور ارشد امنیت ملی کاخ سفید را تنها چند هفته بعد از تصدی، بر سر ارتباط با سفیر روسیه ترک کرد.
بارزترین وجه مناسبات جاری کاخ سفید با حکومت اسلامی ایران، فقدان مناسبات است، و قطع کامل ارتباطات رسمی بین دو کشور که از تاریخ ۲۱ ژانویه سال جاری و روی کار آمدن ترامپ به جای اوباما تا کنون ادامه یافته.
با توجه به اهمیت ایران به عنوان یک قدرت منطقه‌ای، حساسیت توافق اتمی آمریکا با ایران و ضرورت همکاری دوجانبه برای اجرای مفاد آن، افزایش تنش‌های ناشی از نزدیک شدن شناور‌های نظامی سپاه به واحد‌های نیروی دریایی آمریکا مستقر در آب‌های خلیج فارس و تنگه هرمز، موضوع جنگ با داعش در عراق، و همچنین یافتن راه حل سیاسی برای سوریه، نیاز به وجود یک کانال مستقیم ارتباط دیپلماتیک بین واشنگتن و تهران در هر دو کشور احساس می‌شود.
حضور فردی آشنا با مسائل منطقه خاورمیانه، مطلع از مفاد توافق اتمی با ایران، مسلط بر زبان فارسی، مرتبط با عوامل دولت ایران و مورد اطمینان کامل نهاد‌های امنیتی و اطلاعاتی آمریکا، اگر نه در کاخ سفید، دست کم در وزارت خارجه آمریکا، می تواند به عنوان سر پل برقراری ارتباط با تهران در زمان لازم تلقی شود.
اهمیت دیگر به کار گماردن چنین فردی در مراکز تصمیم‌گیری سیاسی آن کشور ارسال پیام غیرمستقیم به کشورهای منطقه است مبنی بر اینکه ایران همچنان مطرح و حکومت اسلامی به عنوان «یک تهدید امنیتی» برقرار است.
تقارن انتشار دو خبر
همزمان با حضور محمد سلمان نایب ولیعهد و وزیر دفاع عربستان در کاخ سفید و صرف ناهار دوستانه، بعد از مذاکرات سیاسی و اقتصادی با رییس جمهوری آمریکا در همان روز، که نشانه اهمیت و احترام خاص میهمان برای میزبان است، جردن شاختل گزارشگر امنیتی مرتبط با محافل محافظه‌کار و حزب جمهوری‌خواه آمریکا در سایت خبری تحلیلی «نشریه محافظه کار» گزارش داد، سحر نوروززاده از سوی رکس تیلرسن به عنوان مدیر ایران در تیم سیاست‌گذاری وزارت خارجه آن کشور برای منطقه خلیج فارس و خاورمیانه گمارده شده.
موضوع اصلی مذاکرات روز سه شنبه ۱۴ مارس محمد سلمان با دونالد ترامپ، مطابق با آنچه یکی از مشاوران ارشد سلمان به تلویزیون «ان بی سی» اظهار داشت، ایران بود، و بنا بر قول او، ترامپ و سلمان نسبت به اینکه «ایران تهدیدی است علیه امنیت منطقه» توافق داشتند.
عربستان سعودی در زمان دولت اوباما از سیاست‌های آمریکا در رابطه با منطقه ناراضی و مدعی بود در نگاه دولت اوباما، رسیدن به توافق اتمی با ایران اهمیت بیشتری از مناسبات واشنگتن با ریاض داشته.
پیش از سفر اخیر محمد سلمان به واشنگتن، نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل نیز ابتدا یک گفتگوی تلفنی مفصل با ترامپ داشت و بعد برای دیدار از کاخ سفید و گفتگو با ترامپ راهی پایتخت آمریکا شد. بخش اصلی گفتگوهای نتانیاهو و ترامپ به مسئله ایران و سیاست‌های دولت تازه آمریکا در رابطه با جمهوری اسلامی اختصاص داشت.
اسرائیل و عربستان به عنوان دو کشور قدرتمند منطقه تلاش می‌کنند پیش از تدوین خطوط سیاست خارجی ترامپ در رابطه با حکومت اسلامی ایران، در تعیین هدف‌ها و ترسیم خطوط و راهبردهای اجرای سیاست خارجی آن کشور به نفع خود تاثیر بگذارند.
اگرچه سیاست خارجی ترامپ در رابطه با ایران و حکومت مذهبی آن هنوز در درست تدوین و ارزیابی است و درک محتوای آن موکول به حدس و گمان ناظران، این سیاست‌ها بدون تردید بیش از پیش متاثر از دکترین «نخست آمریکا» خواهد بود و نه ایران، اسرائیل و یا عربستان!
نقش نوروززاده
سحر نوروززاده متولد آمریکا و بی تردید یک مهره آمریکایی است و در خدمت منافع دولت آمریکا قرار دارد و از اطمینان محافل امنیتی و جاسوسی آن کشور برخوردار است.
او کار خود را از وزارت دفاع آمریکا احتمالا در رابطه با نهاد‌های اطلاعاتی و امنیت آن وزارتخانه به عنوان تحلیلگر اخبار مرتبط با ایران آغاز کرده. نکته قابل ملاحظه این است که نوروززاده بعد از کسب نخستین مدرک تحصیلی به استخدام وزارت دفاع درآمده و بعد از استخدام رسمی، در سال ۲۰۰۵ به دانشگاه مریلند برای ادامه تحصیل در امور ایران رفته است.
دانشگاه مریلند تا کنون شماری از وابستگان حکومت اسلامی ایران را از داخل و خارج از آمریکا در خود جمع کرده و در طول زمان مذاکرات اتمی، به کمک یک مرکز مدعی نظر سنجی به نام «ایران پول» و همچنین «وکس ایران» در شهر تورنتو- کانادا که در تهران نیز دارای آدرس پستی و دفتر است، آماری حاکی از اینکه حکومت اسلامی مورد حمایت مردم ایران و توافق اتمی خواسته قطعی آنها، انتشار داده است.
علاوه بر استیون کال که پیشتر سفرهایی به ایران داشته و در دانشگاه مریلند (پنج کیلومتری واشنگتن) مشغول به کار است، فردی به نام ابراهیم محسنی چراغ نیز که در دانشگاه تهران نظرسنجی می‌کرده سه سال پیش از ایران به دانشگاه مریلند رفت و به عنوان محقق (در امور نظرسنجی) کنار استیون کال به کار گرفته شد.
عنوان تحصیلی خانم سحر نوروززاده در کالج پارک، دانشگاه مریلند، «آموزش‌های ایرانی» معرفی شده است.
وزارت دفاع آمریکا، مانند وزارت خارجه آن کشور، دارای اعتبارات پنهان برای انجام مطالعات سیاسی پیرامون کشورهای بحران‌زای جهان، و دارای واحد‌های اطلاعاتی خاص خود در امور تبلیغات، رسانه‌ها و داده‌پردازی تحلیلی در امور امنیتی، سیاسی و اقتصادی است.
اگرچه نخستین اشتغالِ سحر نوروززاده در وزارت دفاع در رابطه با «امنیت ملی آمریکا و اولویت‌های مختلف امنیتی» اعلام شده، نام واحد خاص محل استخدام او هرگز اعلام نشده و بسیار محتمل است که وی به عنوان کارمند در سرویس‌های اطلاعاتی وزارت دفاع به استخدام درآمده باشد. کارمندان وزارت دفاع، خارجه، سازمان‌های جاسوسی و اطلاعاتی تنها بعد از عبور از صافی‌های متعدد امنیتی به استخدام در می‌آیند.
در کارنامه اداری خانم نوروززاده دریافت تقدیرنامه از سازمان اف بی آی (سازمان امنیت داخلی) و مدیریت سازمان ملی جاسوسی آمریکا دیده می‌شود. او همچنین از وزارت دفاع به دلیل مشارکت در جنگ علیه تروریسم بین‌الملل مدال دریافت کرده است.
تحقیق در پیشینه تاریخی او حاکی است که سحر نوروززاده بعد از استخدام در وزارت دفاع به یک فعال سیاسی در امور مسلمانان تبدیل شده که در شرایط عادی ممکن به نظر نمی‌رسد، مگر در اجرای یک ماموریت خاص و اعلام نشده است.
خانم نوروززاده، برخلاف ابراز تمایل و همدردی با مسلمانان، پیشتر طی پرسش‌نامه‌ای، علت علاقمند شدن خود را برای آموزش علوم سیاسی ماجرای تروریستی یازده سپتامبر نیویورک اعلام کرده بود که مسلمانان افراطی (القاعده) علیه ارزش‌های غربی سازمان دادند.
به گفته خود سحر نوروززاده، وی در سومین سال خود در کالج که از سال ۲۰۰۳ شروع شده بود، هنگامی که تحصیلات خود را در دانشگاه جرج واشنگتن ادامه می‌داد، مدتی را نیز به عنوان کارآموز در نایاک گذراند.
ارتباط نوروززاده با تریتا پارسی، بعد از رفتن به کاخ سفید و پیوستن وی به تیم شورای امنیت ملی اوباما، ادامه یافته و بی‌شک شماری از ۳۰ دیدار تریتا پارسی از کاخ سفید در جریان مذاکرات اتمی، علاوه بر بن رودز، دستیار دیگر اوباما که مسئولیت توجیه مزایا و فروش توافق اتمی به رسانه‌های، کنگره و افکار عمومی را داشت، در هماهنگی با خانم سحر نوروززاده صورت گرفته. نوروززاده در تیم پشت پرده مذاکرات اتمی قرار داشته و حتی در پاره‌ای نشریات از او به عنوان معمار توافق اتمی یاد کرده‌اند.
پرسش بدون پاسخ اینجا است که آیا رکس تیلرسن، بدون داشتن سابقه کار در دوایر دولتی آمریکا، به عنوان وزیر خارجه ترامپ، که خود را مخالف با «بدترین توافق تاریخ» اعلام داشته، خانم سحر نوروززاده را با شناخت و تصمیم شخصی به مدیریت امور ایران گمارده، و یا با توصیه «نهاد‌های اطلاعاتی» آمریکا؟
یافتن پاسخ برای پرسش بالا، می‌تواند به روشن ساختن طبیعت همکاری قبلی خانم نوروززاده با نایاک و تریتا پارسی نیز کمک کند. نقش تریتا پارسی در تیم مذاکره‌کننده ظریف و حسن روحانی به مراتب از نقش نوروززاده در تیم مذاکره کنندگان اوباما و جان کری مهم‌تر و موثرتر بوده.
پرسش دیگر این است که تریتا پارسی، در رابطه با سحر نورروززاده، اطلاعات تیم مذاکره کننده ایرانی را با خود به کاخ سفید می‌برده و یا اطلاعات خاص از سحر نوروززاده برای تیم ظریف دریافت می‌کرده؟
جواد ظریف روز ۲۸ آذر ماه سال ۹۵ طی جلسه محرمانه کمیسیون امنیت ملی مجلس اسلامی، بنا بر اظهارات جواد کریمی قدوسی، گفت: «در مورد مذاکرات اتمی و اطمینان به آمریکا اشتباه کرده.»
پرسش دیگر این است که ظریف در جریان مذاکرات اتمی آیا به علت اطمینان کردن به پاره‌ای اعضای غیر قابل اطمینان تیم خود و درز کردن تاکتیک‌های مذاکره به خارج، و اطلاع یافتن طرف مقابل از نقاط ضعف و آسیب‌پذیری‌های طرف ایرانی رودست خورده و بازی را باخته، و یا آن‌طور که به ظاهر مدعی است، به علت اطمینان کردن به حرف‌های جان کری ؟
سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا، که سحر نوروززاده یک مهره ساده، جوان و باهوش آنها می‌تواند باشد، سالانه میلیارد‌ها دلار اعتبار برای رسیدن به اهداف غیر رسمی و اعلام نشده خود هزینه می‌کنند. مهره‌های باهوش و جوان بعد از انجام خدمت در ظرفیت‌های محرمانه سابق (نفوذ در سازمان‌های طرفدار مسلمین، رفتن به بهانه ادامه تحصیل به دانشگاه مریلند، عضویت در نایاک، بعد از استخدام شدن در وزارت دفاع)، می‌توانند ارتقا مقام یافته و ناگهان در جریان مذاکرات اتمی از کاخ سفید سر در آورند!
ترامپ، تیلرسن و سحر
دونالد ترامپ طی چند هفته اول رسیدن به دولت در کاخ سفید زیر فشار شدید «محافل قدرت» در واشنگتن قرار گرفت و با از دست دادن وزیر (مایکل فلین) در شطرنج قدرت واشنگتن، شخصا در خطر مات شدن و دچار شدن به سرنوشت نیکسون در ماجرای واترگیت بود.
با عقب‌نشینی ترامپ، فشارها علیه او تا حدودی کاهش یافت، موضوع برقراری روابط گرم با روسیه موقتا به تاریخ پیوست، و لابی‌ها و لابیگر‌ها که ترامپ علیه آنها اعلام جنگ داده بود، مانند گذشته به کار خود ادامه دادند.
آنچه تیلرسن در وزارت خارجه می‌توانست انجام دهد گوش فرا دادن به توصیه‌های «محافل قدرت» و «استفاده بهینه» از مهره‌های اطلاعاتی سابق و سوخته، در انجام ماموریت‌های غیرمحرمانه و رسمی بود.
در یک نگاه، گماردن سحر نوروززاده را می‌توان نخستین چراغ سبز دولت ترامپ به دولت روحانی و حکومت اسلامی در فاصله‌ای نه چندان زیاد با انتخابات ریاست جمهوری در ایران تلقی کرد؛ در صورت تجدید انتخاب روحانی، ارتباطات گذشته با ایران می‌تواند تجدید شده و درِ «برجام» همراه با امتیازات مالی و اقتصادی (مانند فروش هواپیمای مسافربری و خرید نفت) همچنان بر روی پاشنه زمان دولت اوباما بچرخد.
فراموش نکنیم که ارزش امروز سحر نوروززاده، که هشیار، جوان و خوشرو است برای وزارت خارجه دولت ترامپ « اطلاعات» او نیست، «ارتباطات» و آشنایی‌های او است با کارگزاران حکومت اسلامی!
حضور سحر نوروززاده در وزارت خارجه و استفاده از او به عنوان مسئول امور ایران، ضمن برقرار کردن یک سرپل ارتباطی با عوامل دولت و نظام سیاسی ایران، و پر کردن یک خلاء ارتباطی در وزارت خارجه آمریکا، شائبه‌ی آغاز همسویی ترامپ با سیاست خارجی اوباما در رابطه با ایران را تقویت، و طرف‌های نگران، مانند عربستان را وادار می‌سازد، علاوه بر تحمل هزینه‌های سابق، خرج‌های تازه‌ای را برای خنثی کردن خطر ایران تحمل کنند؛ در زمان اوباما عربستان ده‌ها میلیارد دلار برای مقابله با «تهدید‌های ایران» سلاح‌های آمریکایی می‌خرید، و امروز محمد سلمان به تاجرپیشه‌ی کاخ سفید تعهد می‌دهد علاوه بر ادامه خرید اسلحه به روال گذشته، در طرح‌های تولیدی آمریکا و ایجاد اشتغال آن کشور هم سرمایه‌گذاری کند.
