جولیا ارشادی – در فضای دانشگاه کالیفرنیا در لُس‌آنجلس شب‌ها به ندرت جنب و جوشی دیده می‌شود. با این احوال در همان زمان میزبان پدیده‌ای کاملا فرهنگی است.
در طبقه‌ی اول سالن رویس، در کلاسی که در پشت ساختمان قرار دارد چند دانشجو سه روز در هفته وقت خود را به فرا گرفتن زبان نیاکان خود می‌گذرانند. این گروه کوچک از آمریکاییان ایرانی‌‌تبار و یا مهاجرانی تشکیل می‌شود که در کودکی همراه با خانواده‌ی خود به آمریکا آمده‌اند.
آموزگار آنان، خانم لطیفه حقیقی، خودش مهاجری است که در غربت زندگی میکند. برای وی و همچنین برای دانش‌آموزان، کلاس زبان فارسی یکی از نیرومندترین پیوندها به کشوری است آن را ترک کرده‌اند. در عین حال فرصتی برای این بانوی آموزگار است که نسل جوان‌تری از دانشجویان، از میراث فرهنگی ایران برخوردار شوند.
خانم حقیقی اظهار داشت که این گروه آموزش زبان فارسی را گاهی تنها به خاطر نیازهای شخصی انتخاب می‌کنند و گاهی نیز برای علاقه‌ای که به آموختن این زبان دارند. آنها معمولا پس از یک یا دو دوره‌ی سه‌ماهه چنان علاقمند می‌شوند که زبان فارسی را به عنوان رشته‌ی فرعی یا اصلی تحصیلات خود برمی‌گزینند.
در وبسایت «یو سی ال ای» آمده که این دانشگاه نخستین دانشگاهی است که از سال‌ها قبل، آموزش زبان و رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی را در برنامه‌های آموزشی خود گنجانیده است. در واقع شعبه‌ای از دانشکده‌های زبان و فرهنگ خاور نزدیک به زبان فارسی اختصاص دارد. در این شعبه می‌توان در زبان فارسی مدارک لیسانس، فوق لیسانس و دکترا گرفت.
خانم حقیقی که ۲۹ سال است در یو. سی. اِل. اِی فارسی تدریس میکند، می‌گوید بسیاری از برنامه‌هایی که دانشجویان انتخاب می‌کنند از طریق کلاس‌های زبان موروثی است که طی سالیان گذشته بیست تا چهل دانشجو داشته است. تأکید در این بخش بر تحصیل در رشته‌های کلاسیک است. این بخش در سال ۱۹۶۰ میلادی در رابطه با تحصیلات دکترا به وجود آمده و بخصوص توجه خود را به ایران قبل از اسلام معطوف داشته است. مرحله‌ی تحصیلات لیسانس در این رشته در سال ۱۹۸۹ تأسیس شد. این بخش همچنان در حال توسعه است. در ماه فوریه ۲۰۱۷، خانم آناهیتا نفیسی لاولیس، نوه‌‌ی دانشمند ایرانی ابراهیم پورداود هدیه‌ای به این بخش دانشگاه اعطا کرد؛ مرکز پورداود برای آموزش جهان ایرانیان و ریشه‌های گذشته‌ی دور آن، به دانشجویان کمک میکند و به این وسیله به برنامه‌های میان ایرانیان دانش‌پژوه مقیم آمریکا اهمیت و اعتبار بیشتری می‌دهد.
درباره‌ی برنامه‌های رشته‌ی یادشده باید یادآوری کرد که این برنامه از چند سال پیش دانش‌آموزان و دانشجویانی را که زبان مادری‌شان فارسی است، از گروهی که تازه به آموزش این زبان روی آورده‌اند از یکدیگر جدا میکند زیرا متوجه شدند که نیازمندی‌های دو گروه با یکدیگر فرق دارد.
از آنجا که این کلاس در لس‌آنجلس تشکیل می‌شود که تعداد ایرانیان مقیم در آن از سایر نقاط آمریکا بیشتر است و همچنین با توجه به برنامه‌های مطالعات ایرانی، با جامعه‌ی ایرانی‌ــ آمریکایی روابطی بسیار نزدیک داشته و در نتیجه در مقابل این جامعه مسؤولیتی منحصر به فرد نیز دارد.
از تعداد ایرانیان رشته‌ی مطالعات ایرانی آمار دقیقی در دست نیست ولی گفته می‌شود شمار زیای از ایرانیانِ آمریکایی در این رشته تحصیل می‌کنند. بسیاری از آنان پس از تماس با بخش تدریس زبان فارسی، آموزش این زبان را به‌عنوان رشته‌ی فرعی و یا اصلی خود انتخاب می‌کنند و این انتخاب غالباً از طریق ایرانیان آمریکایی به وسیله‌ی خانم حقیقی انجام می‌پذیرد.
خانم حقیقی در این باره می‌گوید: «هنگامی که این دانشجویان می‌آیند، آگاهی آنان نسبت به زبان فارسی بسیار کم است. به همین دلیل من همواره تلاش می‌کنم برای آنان بسیاری از مطالب فرهنگی، تاریخ و نکات دیگری به کلاس فارسی بیاورم و بیان کنم.» خانم حقیقی دارای مدرک دکترای تاریخ ایران از دانشگاه ایالت یوتا است.
برای شاگردانی که در رشته‌ی میراث فرهنگی تحصیل می‌کنند، کلاس خانم حقیقی با دیگر کلاس‌ها اختلاف زیادی دارد. خانم حقیقی می‌گوید: «شاگردان به من می‌گویند که من مانند خاله آنان هستم و وقتی به آنان می‌گویم که این کار را بکن یا آن کار را نکن، مادرشان را به یادشان می‌آورم. این برای من مایه‌ی خوشوقتی است. آموزش زبان مادری آنان، میراث فرهنگی‌شان، تاریخ و فرهنگ‌شان مایه‌ی خوشوقتی است و واقعاً برای من بهترین پاداش است.»
طاهره جدیدیان ۱۹ساله دانشجوی سال دوم بیولوژی دانشگاه لس‌آنجلس است که همزمان یکی از دانشجویان کلاس‌های چهارشنبه‌ی آموزش زبان فارسی نیز هست. او در کلاس میراث فرهنگی خانم حقیقی شرکت میکند تا پیوند های خود را با فرهنگ اصلی خویش حفظ کند. این دانشجو می‌گوید که با علاقه‌ی بسیار به این کلاس می‌آید و با آن که نیمه‌ایرانی است ولی با تمام وجود خود را ایرانی می‌داند. مادر او یک آمریکایی از تبار ایرلندی‌ها و ساکن میسوری است که فارسی یاد گرفته و با همسر و فرزندان‌اش به فارسی صحبت میکند. پدرش ایرانی و در اصل شیرازی است. وی قبل از انقلاب برای رفتن به دبیرستان به آمریکا آمد و پس از رویدادهای انقلاب تصمیم گرفت در آمریکا بماند.
خانم لطیفه حقیقی نیز که بهایی است پس از پایان تحصیلات خود به ایران باز نگشت. آخرین سفر او به ایران در سال ۱۹۷۸ بود. وی در آن زمان دانشجو بود. یک سال بعد، همه چیز تغییر کرد، برای او، برای ایران و برای پدران و مادران دانش‌آموزان کلاس‌های زبان فارسی که او آموزگارشان است.
سال‌هاست که خانم لطیفه حقیقی در این شهر جا افتاده. درواقع او تنها مدیر و آموزگار رسمی کلاس‌های زبان فارسی در دانشگاه لس‌آنجلس است. وی درباره‌ی موقعیت خود در آمریکا می‌گوید چون نمی‌توانیم به آسانی به کشورخود برویم در این سرزمین حکم تبعیدی‌ها را داریم.
حتی در تبعید نیز فعالیت‌های خانم لطیفه حقیقی بر جامعه‌ی ایرانیان مقیم لس‌آنجلس تأثیر می‌گذارد. رفتار مهربانانه‌ی وی با شاگردان‌اش سبب پیوند عمیق آنها با او و همچنین پیشینه‌ی ایرانی‌شان شده است. به عنوان آموزگار کلاس زبان موروثی، خانم حقیقی دروازه‌ای را به روی این شاگردان می‌گشاید که با عبور از آن وارد جهانی می‌شوند که بدون آن هرگز با آن آشنا نمی‌شدند: با خاستگاه و ریشه‌های خود.
*منبع: کیهان لندن به زبان انگلیسی
