سایه‌ی سنگین مهاجرت و تروریسم بر انتخابات فرانسه

احمد رأفت – نزیدیک به ۴۷ میلیون فرانسوی پای صندوق‌های رای فرا خوانده شده‌اند  تا رئیس جمهوری آینده‌شان را از میان ۱۱ کاندیدا انتخاب کنند.

البته این بار نیز مانند تمام انتخابات ریاست جمهوری‌ فرانسه در دوران معاصر، کار به دور دوم خواهد کشید، و نام مستاجر جدید کاخ الیزه روز ۷ مه از صندوق رای بیرون خواهد آمد.

جانشین فرانسوا اولاند، رئیس جمهوری کنونی، باید حداقل ۵۰ درصد آرا بعلاوه یک رای به دست آورد. اتفاقی که در فرانسه بی‌سابقه است. رکورد بالاترین آرا در دور اول متعلق به ژنرال شارل دوگل است که در سال ۱۹۶۵ با ۴۴ درصد آرا به دور دوم راه یافت. دو کاندیدایی که در دور اول بالاترین آرا را کسب کنند، در دور دوم به مصاف یکدیگر خواهند رفت. تا کنون در سه انتخابات، کاندیدایی که در دور اول آرای بیشتری را داشته، در دور دوم شکست خورده است.

انتخابات در «وضعیت فوق‌العاده»

این انتخابات یک ویژگی نسبت به انتخابات ریاست جمهوری گذشته دارد. برای اولین بار رئیس جمهور مستعفی برای دور دوم کاندید نشده است. فرانسوا اولاند که واقف به کاهش چشمگیر محبوبیت‌اش بود، در ماه دسامبر اعلام کرد که در پایان دور اول کنار خواهد رفت. ویژگی دیگر انتخابات ۲۳ آوریل، برگزاری آن در زمانی است که «وضعیت فوق‌العاده» هنوز برقرار است. دولت فرانسه پس از حملات تروریستی نوامبر ۲۰۱۵ «وضعیت فوق‌العاده» اعلام کرد و تا کنون این «وضعیت فوق العاده» چندین بار از سوی پارلمان تمدید شده است.

 حمله‌ی اخیر در ۲۰ آوریل به دو مامور پلیس در خیابان معروف شانزه‌لیزه، وضعیت را فوق‌العاده‌تر کرده است. بیش از ۵۰ هزار مامور پلیس و چند ده هزار سرباز برای حفاظت از ۶۹ هزار حوزه رای‌گیری در سراسر فرانسه بسیج شده‌اند. روز قبل از باز شدن حوزه‌های رای‌گیری، روزنامه «پاریزین» به نقل از نهاد‌های امنیتی فرانسه نوشت که خطر تروریسم اسلام‌گرا به طور جدی انتخابات را تهدید می‌کند. در گزارش این رسانه فرانسوی، علاوه بر خطر تروریسم، به امکان درگیری بین طرفداران مارین لوپن، نامزد‌ راست‌گرا، و ژان‌لوک ملاشون، نامز چپ‌گرا، نیز اشاره شده است.

مهاجرت و تروریسم بر انتخابات سنگینی می‌کنند

از ۱۱ کاندیدایی که در این انتخابات حضور دارند، تنها ۵ نفر شانس راه‌یابی به دور دوم را دارند. مارین لوپن، ۴۸ ساله، رهبر حزب «جبهه ملی» که تا چند هفته پیش گفته می‌شد بالاترین آرا را در دور اول به دست خواهد آورد، برپایه آخرین نظر‌سنجی‌ها امروز در رتبه دوم قرار دارد. رقیب اصلی او امانوئل ماکرون ۳۹ ساله، عضو سابق حزب سوسیالیست است، که در آخرین نظر‌سنجی‌ها در مقام اول قرار گرفته است. فرانسوا فیون، نخست وزیر سابق، نامزد حزب میانه است، که به دلیل استفاده فراقانونی همسر و دو فرزندش از امکانات دولتی، بخش مهمی از محبوبیت خود را  در هفته‌های اخیر از دست داده است. کاندیدای اصلی حزب سوسیالیست، حزب رئیس جمهور کنونی، بنوا آمون، وزیر پیشین آموزش و پرورش است. نظر‌سنجی‌ها از کاهش قابل ملاحظه بخت او خبر می‌دهند. آخرین کاندیدا با شانس راه یافتن به دور دوم، ژان‌لوک ملاشون چپ‌گرا است، که در انتخابات ۵ سال پیش مقام چهارم را کسب کرده بود و امسال در نظر‌سنجی‌ها در رتبه سوم قرار دارد.

اتحادیه اروپا، مهاجرین و تروریسم، سه مقوله‌ای هستند که در این انتخابات بیش از اقتصاد و بیکاری مطرح شده‌اند. مارین لوپن و ژان‌لوک ملاشون، هر دو وعده خروج فرانسه از اتحادیه اروپا را می‌دهند. البته هر دو در پارلمان اروپا حضور دارند و از امکاناتی که این نهاد در اختیار اعضای‌اش قرار می‌دهد نه تنها استفاده بلکه سوء استفاده نیز کرده‌اند. سه نامزد دیگر را می توان عضو باشگاه هواداران اتحادیه اروپا به حساب آورد.

در‌های باز یا مرز‌های بسته؟

آنچه وجه تمایز عمده نامزد‌های ریاست جمهوری است، مساله مهاجرت است. مارین لوپن خواهان کاهش رقم سالانه مهاجران قانونی از ۱۴۰ هزار کنونی به ۱۰ هزار است. در برنامه انتخاباتی «جبهه ملی» همچنین اشاره شده است که در صورت پیروزی مارین لوپن، در آینده تولد در خاک فرانسه برای کسب شهروندی این کشور کافی نیست. اردواج با یک شهروند فرانسوی نیز خودبخود برای همسر خارجی تابعیت این کشور اروپایی را به ارمغان نخواهد آورد. پناهندگان غیر قانونی دیگر تحت پوشش درمانی قرار نخواهند گرفت، و اگر کسی بدون ویزای مهاجرت به فرانسه آمده باشد در هیچ صورتی نخواهد توانست اجازه اقامت دریافت کند، بلکه بر عکس بدون محاکمه اخراج خواهد شد.

بر خلاف مارین لوپن، امانوئل ماکرون نه تنها با هیچ‌کدام از پیشنهاد‌های رقیب اصلی‌اش موافق نیست، بلکه هوادار سیاست واحد اروپا در رابطه با سیل پناهجویان و مهاجران است.  بنوا آمون، نامزد حزب سوسیالیست نیز صحبت از سیاست درهای باز می‌کند و مخالف هرگونه سقفی برای مهاجرین و پناهجویان است. فرانسوا فیون که تلاش دارد بخشی از آرای راست‌گرایان را به دست آورد، در روز‌های آخر کارزار انتخاباتی صحبت از محدود ساختن مهاجرت کرده است. ژان‌لوک ملاشون اگرچه معتقد است همه باید در کشور‌های خود بمانند و زندگی کنند، ولی می‌افزاید اگر آمدند باید آنها را بپذیریم.

البته در فرانسه آرای مهاجران می‌تواند سرنوشت انتخابات را رقم بزند. در انتخابات قبلی ۹۳ درصد از مهاجران مسلمان و مسلمان‌زاده به رئیس جمهور کنونی رای دادند و آرای آنها در اسباب‌کشی فرانسوا اولاند به کاخ الیزه بی تاثیر نبود. بیش از ۱۱ درصد از جمعیت ۶۶ میلیونی فرانسوی‌ها مهاجرند و دو سوم آنها در کشورهای غیر اروپایی متولد شده‌اند. جلب توجه و آرای ۱۱ درصد ازکسانی که حق رای دارند، در هر انتخاباتی یکی از اهداف هر نامزدی است. روشن نیست در این انتخابات مهاجرینی که از کشور‌های مسلمان به فرانسه کوچ کرده‌اند، رای خود را به نام کی به صندوق خواهند انداخت. اما بعید است آرای خود را خرج مارین لوپن و فرانسوا فیون کنند.

سایه تروریسم بر صندوق رای

مارین لوپن و فرانسوا فیون، نامزد‌های راست افراطی و راست معتدل، هر دو تلاش کردند که از حمله تروریستی ۲۰ آوریل در خیابان شانزه‌لیزه استفاده تبلیغاتی کنند. رهبر «جبهه ملی» خواهان اخراج فوری و بدون محاکمه هر مسلمانی شد که تحت نظر نیروهای امنیتی قرار دارد. فرانسوا فیون وعده افزایش ۱۲ میلیارد یورویی بودجه پلیس، ارتش و نهاد‌های امنیتی را می‌دهد. فیون همچنین می‌گوید باید اجازه اقامت هر کسی که به هر نحوی از گروه‌های جهادی حمایت می‌کند باطل شود و بلافاصله اخراج گردد.

سه کاندیدای دیگر، بر خلاف فرانسوا فیون و مارین لوپن، تلاش دارند بین تروریسم و اسلام‌گرایی تفاوت قائل شوند و معتقدند که با پدیده اول باید با قاطعیت و استفاده از نهاد‌های امنیتی و پلیس برخورد کرد، در حالی که دیگری ابعاد فرهنگی دارد و هرگونه برخورد خشنی می تواند نتیجه معکوس داشته و آنها را به آغوش تروریست‌ها بیاندازد.

گذشته از نظرات این یا آن نامزد ریاست‌ جمهوری، نمی‌توان منکر شد که این بار رای‌دهنده فرانسوی زمانی که در خلوت کابین حوزه انتخاباتی قلم به دست می‌گیرد، نگاهش تنها به آمار کار و بیکاری  و یا حساب پس‌اندازش نیست بلکه حواس‌اش به امنیت جانی خود و خانواده‌اش هنگامی که در بلوار نیس و یا خیابان شانزه‌لیزه قدم می‌زند نیز خواهد بود.