علی اشتیاق، آزاده کریمی (+عکس) قطعهای با عنوان «فرش» که یک سانتیمتر از یک نقشه فرش ایرانی را به موسیقی بدل کرده و به روایت آن میپردازد، توسط گروه چندملیتی «پل موسیقی» در سالن رادیو و تلویزیون فرانکفورت اجرا شد.
قطعهی «فرش» ساختهی سینا صادقپور توسط گروه موسیقی چندملیتی «پل موسیقی» و ارکستر سمفونیک رادیو و تلویزیون فرانکفورت در سالن رادیو و تلویزیون این شهر اجرا شد.
در کنسرت ۱۸ آوریل «پل موسیقی» این قطعه با الهام از آواز قالیبافان در کارگاههای فرشبافی و اصواتی که هنگام بافتن فرش از ابزار کوبه و شانه پدید میآید، ساخته شده که توجه مخاطبان و روزنامههای این شهر را به خود جلب کرد.
سینا صادقپور رهبر ارکستر و همچنین رهبر تمرینهای این گروه درباره این قطعه به کیهان لندن میگوید: «ما باید فرش ایران را دوباره به دنیا بشناسانیم. بعد از سال ۱۳۵۸ دیگر اطلاعاتی از فرش ایرانی در جهان مخابره نشد، سال ۱۳۶۹ نیز برنامههای اقتصادی هاشمی رفسنجانی به فرش ایران صدمه شدیدی وارد کرد. ما باید دوباره روی هنر فرش ایران کار کنیم و به دنیا نشان دهیم که چه صنایع و سنتهایی داریم.»
صادقپور در توضیح قطعه «فرش» میگوید: «یک روز وقتی به فرش خانهام نگاه میکردم این ایده به ذهنام رسید که قالیبافهای ما هنگام بافتن فرش آواز میخوانند و این آواز و فضای کارگاه فرش به خودی خود موسیقیایی است.»
او اضافه کرد: «قدیمها یک نقشه جلوی یکی از بافندهها بود و با آواز، نقشه را برای دیگران میخواند، بقیه هم گره میزدند و آن نقشه را با آواز تکرار میکردند و دائم صدای کوبه و شانه شنیده میشد. در این قطعه از گوشهی بیداد نیز ایده گرفتم.»
«فرش» توسط مارن شیوویا و الا آیدین اجرا شد؛ قطعهای که یک سانتیمتر از یک نقشهی فرش ایرانی را روایت کرده است.
گروه موسیقی پناهجویان در آلمان یکساله شد
بیش از یک سال از عمر اولین گروه موسیقی پناهجویان آلمان با نام «پل موسیقی» میگذرد. در این مدت این گروه که پناهجویانی از کشورهای ایران، افغانستان، سوریه، اریتره و غزه در آن عضویت دارند، چندین کنسرت برگزار کردهاند.
این پناهجویان هر کدام به واسطهی نواختن یک ساز بومی یا ارکسترال کنار هم گردآمدهاند و در این مسیر به زبان مشترک دنیا یعنی موسیقی با یکدیگر و همچنین با مخاطبان ارتباط برقرار میکنند.
گروه ۱۰نفره «پل موسیقی» در شهر فرانکفورت بنیان گذاشته شده و ماتیس کروگر رهبری آن را به عهده دارد. آهنگساز و رهبری تمرینها به عهده سینا صادقپور است که قطعات «فصل» و «فرش» را با بهرهگیری از فرهنگ ایران برای این گروه ساخته است.
در این اجراها همچنین نوازندگان حرفهای از جمله اعضای ارکستر رادیو و تلویزیون فرانکفورت گروه «پل موسیقی» را همراهی میکنند.
سینا صادقپور درباره پیشرفت «پل موسیقی» به کیهان لندن میگوید: «در این مدت ۱۲ گروه شامل گروه سازهای ضربی، گروه موسیقی ترکیبی افغان و آواز با موسیقی اروپایی، گروه موسیقی ایرانی، گروه موسیقی فلامینگو و ترکیبی با موسیقی خاورمیانه داشتیم. ضمن اینکه نوجوانان زیر ۱۸ سال نیز گروه کوچکی برای خودشان درست کردهاند که افغان و ایرانی با هم میخوانند.»
وی اضافه کرد: «اجراها با استقبال خوبی جلو رفته، مثلا کنسرت نخست ما در ۱۹ آوریل ۲۰۱۶ چنان در سالن رادیو و تلویزیون فرانکفورت مورد استقبال قرار گرفت که رادیو اعلام کرد مردم دیگر نیایند چون بلیت تمام شده.»
این آهنگساز و رهبر ارکستر با اشاره به حمایت چهرههای شناخته شده آلمان از «پل موسیقی» میگوید: «امید نوریپور نماینده مجلس برلین، یکی از پشتیبانان این گروه است، ضمن اینکه آقای فلدمان شهردار فرانکفورت هم ما را پشتیبانی میکند. حزبهای سوسیال دمکرات (اسپد) و سبزهای آلمان نیز حامی ما هستند و کلیسایی به نام Kirche in Aktion که این گروه توسط آن حمایت میشود، همه کارهای اداری و مالیاتی را انجام میدهد.»
رهبر ارکستر تمرینی «پل موسیقی» با اشاره به ابعاد گسترده پیشرفت این گروه گفت: «پیشرفت گروههای کوچک به شکلی بود که در ماه اول، متقاضی از طرف ۵۰ گروه داشتیم و این گروهها در ۵۰ کنسرت شرکت کردند که پرداختیهایی که داشتند به عنوان دستمزد به نوازندگان پناهنده داده شد.»
نیاز به پشتیبانی مخاطبان
صادقپور با تاکید بر اینکه این کنسرتها درآمدی ندارند، میگوید درآمد حاصل از کنسرت برای بازگشایی انجمنها، تقدیرها، جشنهای فرهنگی و اجتماعی به عنوان دستمزد پناهجویان به آنها پرداخت میشود.
این گروه موسیقی منبع درآمدی ندارد و با کمکهای مردم و داوطلبان اداره میشود. صادقپور در این مورد به کیهان لندن میگوید: «عدهای از اعضای این سازمان استخدام هستند ولی عدهای داوطلبانه و بدون چشمداشت کار میکنند. از آنجا که این ارگان درآمدی ندارد و از سوی مردم مورد حمایت قرار میگیرد، خوشحال میشویم که خوانندگان شما هم به ما کمک کنند تا بتوانیم این کار را که به نوعی پیوند بین فرهنگهای موسیقیایی است ادامه دهیم.»
این موزیسین میگوید به طور مثال فردی ۱۰ هزار یورو به گروه کمک کرده؛ همین کمکهای مردم است که ادامه راه را میسر کرده: «کار ما مثل این است که یک درخت سیب را با یک درخت دیگر پیوند زدیم، این کار رسیدن به یک پرورش تازه است، چون اروپاییان فرهنگ ما را میآموزند و ما هم فرهنگ آنها را یاد میگیریم.»
چون فروش بلیت کنسرت مستلزم پرداخت مالیات و پروانه برای «کپی رایت» است، کنسرت گروه «پل موسیقی» به صورت رایگان برگزار میشود ولی مردم به صندوق این گروه کمک میکنند. صادقپور میگوید: «مثلا در یک کنسرت ۶ هزار یورو جمع شد ولی با توجه به هزینهها ما ۵ هزار یورو کم آوردیم که خوشبختانه از طرف شهردار و ارگانهای دیگر به ما کمک شد.»
به گفته صادقپور، تامین هزینه رفت و آمد پناهندگان با توجه به اینکه درآمدی ندارند و حقوق اندکی هم از دولت دریافت میکنند، بسیار سخت است. او میگوید، پناهندگان دستکم باید ۲۵درصد حقوق دولتی خودشان را برای رفت و آمد هزینه کنند تا خود را سر تمرینها برسانند و با کمک افراد حقیقی است که این هزینهها پرداخت میشود.
گروه «پل موسیقی» در سال ۲۰۱۶ موفق به دریافت جایزه ویژه اینتگراسیون شهر فرانکفورت شد. صادقپور میگوید: «این یک قدم بزرگ برای ما بود که بعد از یکسال تلاش توانستیم بدون کمک دولت و با حمایت مردم پیش برویم. ما توانستیم بین چندین فرهنگ اشتراکات را پیدا کنیم. در قالب اجرای موسیقی، دوستان به بچهها کمک میکنند، زبان آلمانی تمرین میکنند، اگر کار وکالت یا بیمه بدانند، به یکدیگر کمک میکنند و حامی هم هستند.»
«ما بدین در نه پی حشمت و جاه آمدهایم»
در نخستین کنسرت این گروه که ۳۶ قطعه بزرگ نواخته شد، هر گروه ۲ تا ۳ قطعه اجرا کردند؛ یکی از قطعات با نام «فصل» از ساختههای سینا صادقپور هم اجرا شد. این هنرمند در این باره میگوید: «کلمهی فصل در فارسی و عربی به کار میرود، به معنای پوست انداختن و گذر کردن. در این قطعه ۳ مرحله پناهندگی را روایت میکنیم، بخش اول زمانی که مهاجرت پیش میآید، بخش دوم رسیدن و بخش سوم پا گرفتن است.»
وی اضافه میکند که در این قطعه غزل «ما بدین در نه پی حشمت و جاه آمدهایم» از حافظ توسط تمام اعضایی که قادر به خواندن این غزل بودند، اجرا شد: «در این قطعه سعی کردم بین دو فرهنگ موسیقیایی پل بزنم، یعنی از علم هارمونی موسیقی اروپایی با استفاده سازهای غیراروپایی بهره بگیرم و ملودی که برای اروپا غریبه بود را با سازهایی اروپایی همراه کردم. در این قطعه با هارمونی صدا کار کردم؛ بخش دوم این قطعه در دستگاه نوا اجرا شد و جالب این است که وقتی به بچههایی که از خاورمیانه آمده بودند گفتم که این نواست، همه به راحتی نواختند؛ همین باعث تعجب دوستان آلمانی شده بود.»
وی اضافه کرد: «بخش دوم را خوانندگانی از ایران، افغانستان، کردستان، بخش آرامیزبان سوریه و یک خواننده آلمانی اجرا کردند. من از کار راضی هستم و رهبری اجرا هم بسیار خوب بود و اعضای ارکستر سمفونیک رادیو و تلویزیون فرانکفورت هم به خوبی همراهی کردند، با اینکه گروه ما حرفهای و نیمهحرفهای بود.»
صادقپور در این باره که چطور با گروه تمرین میکند، میگوید: «در ابتدا فقط اعضای ایرانی گروه با نتخوانی آشنا بودند ولی بقیه نمیدانستند، سعی کردم با روش سینه به سینه کار را آموزش بدهم، خیلی از اعضا یاد گرفتند ولی بعد از کنسرت نخست، کلاس آموزشی گذاشتم و اغلب اعضا الان نتخوانی را یاد گرفتهاند.»
جای خالی زنان ایرانی در گروه «پل موسیقی»
این موزیسین در پاسخ به این سوال که تاثیر موسیقی روی خود نوازندگان پناهنده چگونه است، میگوید: «انرژی که بچهها بعد از کنسرت دارند، فوقالعاده است. آنها از کاری که میکنند به شدت راضی هستند.»
به اعتقاد این هنرمند، فضای همکاری این گروه سرشار از صلح است، او میگوید: «در این گروه ما از همه دنیا کنار هم قرار گرفتهایم، سنی و شیعه، عرب و فارس، همه کنار هم روی صحنه قرار میگیریم و صلح روی صحنه است. کاش دنیا هم مثل این بود. ما به یک زبان مشترک یعنی موسیقی رسیدیم و به جز مهاجران پناهنده، اعضای ارکستری که ما را همراهی میکنند از استرالیا، آفریقا، فرانسه و آمریکا هستند. ما دور یک محور که همان موسیقی است کنار هم جمع میشویم، بدون فخر و احساس برتری کنار هم مینشینیم و ساز میزنیم.»
صادقپور آینده «پل موسیقی» را مثبت ارزیابی میکند و میگوید: «اگر گروه پشتیانی شود و جای تمرین داشته باشیم و مسائل مالی حل شود، آینده خوبی خواهیم داشت. چون دو جای مختلف تمرین داریم و این باعث مشکل در رفت و آمد و هماهنگی اعضای گروه میشود. اما با این حال تا آخر سال ۲۰۱۷ تمامی وقت بچهها برای کنسرت رزرو شده و تمرینها و کنسرتها در حال انجام است.»
این آهنگساز از زنان ایرانی خواست تا به گروه «پل موسیقی» بپیوندد؛ سینا صادقپور در این مورد به کیهان لندن گفت: «متاسفانه خانمهایی که از ایران آمدهاند، برای مشارکت پا جلو نمیگذارند. دلیلاش را نمیدانم، شاید خودسانسوری میکنند یا خجالت میکشند. ما در گروه خود زنانی اکثرا اروپایی یا از سوریه و اریتره داریم ولی جای زنان ایرانی در این گروه خالی است.»