علی شریفیان (+عکس) حمیرا مرتضوی، نقاش و طراح جواهر، هنرمند نام‌آشنای جامعه ایرانیان کاناداست که هم در میان ایرانیان و هم در جامعه بزرگ‌تر چهره هنرمند قابل توجهی محسوب می‌شود. وی در هفته سوم آوریل گزیده معدودی از آثار خود را در دو نمایشگاه به نمایش گذاشته است.
سه تابلوی این هنرمند به مناسبت بیست و پنج سالگی گالری ۱۰۴۰ مونترال با عنوان «زن میان آسمان‌ها و زمین»، «Femme enter ciels et terre»، در یک نمایش گروهی به نمایش در آمد.
همچنین در نخستین نمایشگاه نقاشی بنیاد نوروز که به همت فرهنگ‌دوستان راه‌اندازی شده، ده اثر دیگر حمیرا مرتضوی با عنوان «خوشا روحی که به برهنگی رود تا زیبایی بماند»، «De L’Ame nue»، به نمایش گذاشته است.
حمیرا مرتضوی پیش از این دو نمایشگاه که در روزهای ۱۸ و ۱۹ آوریل گشایش یافت، نمایشگاه‌های دیگری هم برگزار کرده. از جمله دو نمایشگاه مشترک با زنده‌یاد استاد علی‌اصغر معصومی نقاش نوگرا، مبتکر و پیشگام در نقاشی مدرن ایران برگزار کرد. نخستین نمایشگاه مشترک حمیرا مرتضوی و علی‌اصغر معصومی در سال ۲۰۱۳ در مونترال کانادا بود و دومی در سال ۲۰۱۵ در لس‌آنجلس. این دو هنرمند که از دو نسل مختلف بودند، به دلیل اینکه موضوع بیشتر آثارشان زن و گل بود، نمایشگاه مشترک آنها نیز دارای جذابیت ویژه‌ای بود.
از سوی دیگر با توجه به اینکه زنده‌یاد معصومی بیش از پنج دهه سابقه در کار خلق آثار هنری بود، برگزاری دو نمایشگاه مشترک باعث شد ارزش آثار حمیرا مرتضوی در کنار کارهای استاد معصومی نشان داده و شناخته شوند.
نمایشگاه «زن میان آسمان‌ها و زمین» به ابتکار پروفسور نورمن کورنت (Norman Cornett)، استاد پیشین دانشگاه مک گیل مونترال، برگزار شده. این استاد هفت هنرمند نقاش و مولتی مدیا را از هفت سرزمین مختلف دعوت کرده و آثارشان را با هم به نمایش گذاشته است. این نمایشگاه از نظرهای مختلف تنوع جالبی دارد.
هفت هنرمند با تکنیک‌ها، سبک‌های مختلف و از فرهنگ‌های گوناگون و کشورهای متفاوت، آثارشان را به صورت مشترک به تماشا گذاشته‌اند. به همین دلیل نمایشگاهی ویژه به شمار می‌رود و قرار است امکاناتی فراهم شود تا این گروه فعالیت مشترک‌شان را در آینده هم ادامه دهند.
سه اثری که از حمیرا مرتضوی در این نمایشگاه به نمایش در آمده با موضوع زن‌های برهنه و گل هستند. در بنیاد نوروز هم عمده آثار به نمایش گذاشته از این هنرمند با همین سوژه است.
حمیرا مرتضوی پیش از اینکه در سن ۲۳ سالگی و در سال ۱۹۸۷ به کانادا مهاجرت کند، یاد گرفتن نقاشی را در ایران آغاز کرد. مدتی به طور خصوصی طراحی آموخت و حدود شش ماه هم زیر نظر آیدین آغداشلو، نقاش، نویسنده و منتقد هنری، کار با رنگ روغن و آبرنگ، مبانی آناتومی و نقاشی مینیاتور ایرانی را آموخت.
او پس از مهاجرت مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته نقاشی و هنرهای تجسمی از دانشگاه کنکوردیا مونترال دریافت کرد. حمیرا مرتضوی همزمان با تحصیل در دانشگاه به طور جدی نقاشی را دنبال می‌کرد. وی علاوه بر نقاشی بیش از یک سال هم معماری خوانده و این رشته کمک کرده تا او با پرسپکتیو، حجم و طرح‌های هندسی آشنایی عمیقی پیدا کند.
حمیرا در مورد تحصیل نقاشی در کنکوردیا به کیهان لندن می‌گوید: «در این دانشگاه به هنرجویان تکنیک نقاشی را نمی‌آموزند بلکه به علاقمندان این هنر کمک می‌کنند که خود را و سبک کارشان را پیدا کنند. آنجا فضایی وجود دارد که هنرجویان می‌توانند به کشف و شهود بپردازد و مفاهیم، برداشت و ادراک متنوعی از هنر نقاشی به دست آورند و این موضوع به پیدا کردن راه‌شان در زندگی هنری کمک فراوانی می‌کند. در کنکوردیا عمدتاً به هنرجو می‌آموزند که به بیان خود بپردازد.»
این هنرمند جوان در دوران تحصیل در کنکوردیا با آثار آگوست رنوار، نقاش مشهور فرانسه که از چهره‌های بارز مکتب امپرسیونیسم است، آشنا و به کارهای او علاقمند شد. جالب اینکه سوژه‌ی بیشتر آثار رنوار نیز زنان هستند.
او همچنین با کارهای رامبراند و دالی آشنا می‌شود و به آنها هم علاقه‌ی خاصی پیدا می‌کند. مدتی به طبع‌آزمایی و اتود در سبک کوبیسم پیکاسو پرداخته و کارهای جالبی هم خلق کرده اما می‌گوید: «با همه زیبایی سبک کوبیسم، پس از مدتی از آن عبور کردم.»
ولی نقاشی که بیش از هر هنرمند دیگری بر حمیرا اثر گذاشته ویلیام دوکوونی، نقاش آمریکایی است که سبک ترکیبی ویژه‌ای از آبستره و اکسپرسیونیسم دارد.
حمیرا مرتضوی علاوه بر این نقاشان، به مطالعه کار هنرمندان دیگر نیز پرداخته تا سبک خود را پیدا کرده است.
وی درباره اینکه چرا بیشتر به زن و گل پرداخته می‌گوید: «همیشه مردان، زنان را از دیدگاهی مردانه به تصویر کشیده‌اند اکنون من به عنوان یک زن به این کار می‌پردازم. با شناختی که من به عنوان زن از زن، بدن و روح او دارم مسلماً تصاویری که از زنان و به‌ویژه برهنگی آنان ارائه می‌دهم می‌بایست تفاوت‌هایی داشته باشد که چنین هم هست.»
تماشاگران ظرافت‌های تازه‌ای در زیبایی و برهنگی زنانِ حمیرا مرتضوی می‌توانند ببینند به همراه نوعی مهربانی که می‌تواند نشان‌دهنده‌ی روح زنان باشد.
حمیرا در ادامه‌ی گفتگو با کیهان لندن، درباره پیامی که می‌خواهد با پرداختن به زیبایی زنان بدهد می‌گوید: «همه می‌دانیم دنیا پر از سیاهی، ادبار، بی‌عدالتی، جنگ و آشوب است. من بر این باورم هنر سیاسی به مفهوم رایج‌اش تاریخ مصرف دارد در حالی که نمایش زیبایی‌ها ماندگار است و به علاوه جنبه‌های زیبای زندگی را پیش چشم ما می‌گشاید و به ما می‌آموزد که در این دنیای بحران‌زده و تیره و تار، همچنان امید، خوشبختی و زیبایی هم وجود دارد و اتفاقاً اینها اگر به وسیله هنرمندان عرضه شود انسان را به زندگیِ همراه با صلح و زیبایی و مهربانی امیدوار و تشویق می‌کند و می‌دانیم لطافت و زیبایی زنانه نقطه مقابل خشونت و ویرانگری است.»
این هنرمند جوان در پاسخ به این پرسش که چرا از مردان نقاشی نمی‌کند، می‌گوید: «در هر زنی مردانگی و در هر مردی زنانگی وجود دارد و وقتی من برهنگی زنان را تصویر می‌کنم در واقع به نوعی مردان را هم نقاشی کرده‌ام.»
او می‌گوید جالب‌ترین واکنش بازدیدکنندگان از آثارش این است که تعجب می‌کنند که این نقاش تنها به تصویر کردن زنان با صورت و بدنی زیبا و شکیل نمی‌پردازد: «در میان زنان تابلوهای من همه گونه زن با هر نوع شکل و ترکیب بدنی وجود دارد، چرا که من بر این باورم که در هر انسانی زیبایی وجود دارد. هنرمند باید آنها را کشف کند و به تصویر بکشد.»
حمیرا مرتضوی علاوه بر نقاشی از مدت‌ها پیش آتلیه آموزش نقاشی «حمیرا» را در مونترال بنیاد نهاده و در آتلیه‌اش تا کنون هنرجویان زیادی داشته و نقاشان جوان زیادی تربیت کرده است.
نمایشگاه ده تابلوی برگزیده او در بنیاد نوروز تا سوم ماه مه ۲۰۱۷ ادامه دارد.
