(+عکس، ویدیو) در نخستین ساعات بامداد روز پنجشنبه، ۱۴ اردیبهشتماه، خبر رسید که بسیاری از معدنچیان معدن ذغال سنگ زمستان یورت در آزادشهرِ استان گلستان که به دلیل انفجار در معدن دچار سانحه شده بودند، جان باختهاند.
به گفته مقامات و بر اساس گزارش رسانههای داخلی، انفجار حوالی ظهر چهارشنبه به وقت محلی روی داد که ظاهرا ناشی از نشت گاز بود. گفته میشود کارگران برای روشن کردن موتور کِشندهی واگنها تلاش میکردند که جرقه آن باعث انفجار گاز نشت کرده شد.
در حالی که در ساعات اولیه بروز این حادثه تعداد کارگران محبوس شده در معدن حداکثر ۵۵ نفر ارزیابی شده بود، ساعاتی پیش شاهین فتحی، معاون عملیات امداد و نجات هلال احمر کشور در ارتباط با آخرین جزییات حادثه معدن زمستان یورت غربی گفت: «تعداد حادثهدیدگان احتمالی ۷۱ نفر است که تاکنون ۲۱ نفر توسط اورژانس و هلال احمر به بیمارستانها منتقل شدهاند و بنا بر گفته کارگران، دست کم ۵ کارگر در زیر تونل محبوس شدهاند.»
شمار کشتهشدگان این حادثه تا نخستین ساعات بامداد امروز از سوی کولیوند، سرپرست اورژانس کشور، ۲۱ تن اعلام شد. در آخرین خبر به گفته مقامات استان گلستان، پیکر ۲۲ تن از کشتهشدگان این حادثه تا کنون از معدن خارج شده است.
معاون عملیات امداد و نجات هلال احمر کشور تاکید کرده است که هنوز آمار رسمی از میزان تلفات حادثه اعلام نشده است.
از سوی دیگر به گزارش ایسنا، تیمهای نجات شرکتهای بزرگ ذغالسنگ کشور برای امدادرسانی عازم معدن ذغالسنگ آذرشهر شدند. مدیر عامل شرکت ذغالسنگ البرز مرکزی (وابسته به ایمیدرو) با اعلام این خبر گفت: «ساعاتی پس از اطلاع از حادثه معدن ذغالسنگ زمستان یورت شمال غربی در استان گلستان، تیمهای آموزشدیده و متخصص شرکتهای بزرگ ذغالسنگ همچون البرز مرکزی، طبس و حتی کرمان عازم منطقه شدهاند.»
اما رییس کل دادگستری گلستان، در حالی که هنوز معدنچیان درون معدن محبوس بودند، علت این حادثه را با رسانهها در میان گذاشت و عامل انسانی را علت وقوع حادثه انفجار معدن آزادشهر عنوان کرد و گفت: «لکوموتیو داخل تونل خاموش شده بود که تعمیرکار باتری را به جای خارج تونل در داخل تونل نصب میکند و از آنجایی که حاوی گاز بوده منجر به جرقه و انفجار میشود.»
این در حالیست که به گفته یکی از معدنچیان حاضر در حادثه معدن آزادشهر «معدن زمستان یورت آزادشهر سنسور تشخیص نشت گاز ندارد و علت اصلی این حادثه هم انفجار گاز به دلیل نشت آن بود. زمانی که لکوموتیو معدن خاموش میشود، آن را برای روشن کردن به بیرون منتقل میکنند تا با باتری روشن شود. هنگام روشن کردن لکوموتیو با باتری، انفجار به دلیل نشت گاز رخ میدهد.»
در مقابل این اظهار نظر دادگستری، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت گلستان در واکنش به ورود دستگاه قضایی به پرونده انفجار معدن یورت آزادشهر گفته است: «ورود دستگاه قضایی به این پرونده جزو وظایف آنان است اما در حال حاضر برای ما اولویت اصلی، آوار برداری و رسیدن به اجساد جانباختگان است.»
او همچنین افزوده است: «ما هم از تشکیل کمیته حقیقتیاب، استقبال میکنیم و امیدواریم با اتمام آواربرداری این کمیته تشکیل شود و در نهایت مقصران این حادثه که ممکن است کارفرما، اداره کار، گروههای نظارت و ایمنی و حتی سازمان صنعت باشد، مشخص شوند.»
کارگران این معدن از چند سال پیش با مشکلات مالی روبرو بودهاند و در حالی که پایه حقوق آنها برای کار طاقتفرسای درون معدن تنها ۷۰۰ هزار تومان در ماه بوده، از چند ماه پیش همین حقوق را هم دریافت نمیکردند.
گفتنی است در دیماه ۹۴ معدنچیان معدن زمستان یورت آزادشهر به پرداخته نشدن حقوقهای عقبمانده خود اعتراض کردند.
این اعتراضها در بهمنماه ۹۴ نیز ادامه داشت و ۲۰۰ کارگر شاغل در این معدن به همراه خانوادههاشان به دلیل دریافت نکردن ۱۱ماه حقوق در مقابل استانداری آزاد شهر تجمع کردند و در نهایت با وعده کارفرما مبنی بر پرداخت حقوق معوقه این اعتراض پایان یافته بود.
اکنون با بروز چنین فاجعهی تأسفباری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی دولت یازدهم پس از سالها اعتراض کارگران، به مصداق زبانزد «نوشدارو پس از مرگ سهراب»، از برقراری مستمری خانواده جانباختگان حادثه ریزش معدن یورت و تشکیل کمیتهای برای پیگیری مسائل حقوقی، بیمهای و عقبماندگیهای پرداختی به کارگران این معدن خبر داده است.
در حال حاضر خانوادههای کارگران مفقودشده و محبوس درون معدن در محوطه معدن تجمع کرده و نگران سلامتی معدنچیان هستند. گفته میشود ۶ تا ۱۳ کارگر هنوز در معدن محبوس هستند.
مقامات اعداد و ارقام متفاوتی درباره کارگران مشغول به کار در معدن و همچنین زخمیشدگان پس از انفجار میدهند. برخی اعلام کردهاند که ۸۳ تن از کارگران زخمی به بیمارستان منتقل شدهاند و برخی از انتقال ۷۰ کارگر زخمی خبر دادهاند. ظاهرا بیش از ۱۰۰ کارگر به هنگام انفجار در معدن بودهاند.
پزشکی قانونی اعلام کرده هویت ۲۲ پیکر خارج شده از معدن تایید شده است. خبرگزاری رویترز از کشته شدن ۳۵ کارگر خبر داد.
در همین حال معدنچیانی که از این حادثه جان سالم به در بردهاند از روند عملیات نجات چندان راضی نیستند و یکی از معدنچیان گفته است: «فقط به فکر ذغال و پول خودشان هستند، کسی به فکر جان ما که نیست.»
معدن یورت در کمتر از صد کیلومتری آزادشهر قرار دارد و حدود ۵۰۰ کارگر در این معدن کار می کنند. تونل این معدن حدود دو کیلومتر است و انباشت گاز در طول روز، دسترسی به افراد حبس شده را مشکل کرده بود.
روزنامه ایران به نقل از یک مسئول محلی نوشته که به دلیل شدت زیاد انفجار به احتمال زیاد تعدادی از کارگران حبس شده در همان لحظه اولیه انفجار جان خود را از دست دادهاند.
عملیات امدادرسانی به کارگران ادامه دارد.