احمد رأفت (+عکس) امانوئل ماکرون با بیش از ۶۵ درصد آرایی که در دور دوم به دست آورد، به عنوان جوانترین رئیس جمهوری فرانسه، مستاجر جدید کاخ زیبای الیزه شد. ماکرون ۳۹ ساله ۲۵امین رئیس جمهوریِ پنجم فرانسه است.
پیروزی امانوئل ماکرون چندین پیام بسیار مهم برای فرانسه و غرب دارد.
پیام اول، حکایت از بحران احزاب سنتی دارد. در فرانسه همیشه یکی از دو حزب سنتی، حزب سوسیالیست و جمهوریخواهان، توانسته بودند به کاخ الیزه راه پیدا کنند. در این انتخابات دو نیروی غیر سنتی به دور دوم راه پیدا کردند.
«جبهه ملی» مارین لوپن، اگرچه سالهاست که در صحنه سیاست حضور دارد، ولی تا چندی پیش نه نفوذ چندانی داشت و نه دیگر احزاب آن را جدی میگرفتند.
امانوئل ماکرون نه سابقه حزبی دارد و نه حزبی را رهبری میکند. در سال ۲۰۱۶ جنبشی را با نام «به پیش» راه انداخت. جنبشی که خود را وارث هیچکدام از احزاب سنتی نمیداند. رئیس جمهوری جدید فرانسه خود را «بخشی از چپ» میداند که «راست را جدی میگیرد». بسیاری ماکرون را بیتجربه میدانند. ماکرون که هرگز در انتخابات پارلمانی شرکت نکرده، به مدت دو سال، از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶، مسئولیت وزارت اقتصاد را عهدهدار بود. قبل از آن نیز مدتی به عنوان مشاور اقتصادی با رئیس جمهوری کنونی، فرانسوا اولاند، همکاری داشته است.
پیام دوم پیروزی امانوئل ماکرون، اعتقاد بخش عمده شهروندان اروپا به اتحادیه اروپا است. امانوئل ماکرون بارها و بارها در طول کارزار انتخاباتی به صراحت گفته بود که به اتحادیه اروپا اعتقاد دارد، اگرچه باید «این اروپا را اصلاح کرد». اصلاحاتی که البته از حمایت چپ سنتی برخوردار نیست. دلیل عدم حمایت چپهایی که در دور اول به ژانلوک ملانشون رای داده بودند از امانوئل ماکرون را باید در اعتقاد او به اروپای متحد دانست. اتحادیه اروپایی که راست و چپ افراطی، آن را مسبب تمام مشکلات کشورهای این قاره میدانند.
پیام سوم، روی برگرداندن بخش بزرگی از جامعه از سیاستمداران حرفهای است. امانوئل ماکرون از دنیای بانکها میآید و چنانکه اشاره شد حضور بسیار کوتاهی در جهان سیاست داشته است. سیاستورزان حرفهای به دلایل بیشمار، در برخی از کشورها، دیگر قادر نیستند اعتماد رایدهندگان را به دست آورند.
پیام چهارم، عدم موفقیت نیروهای پوپولیست و راستگرا در اروپا است. انتخابات ریاست جمهوری در اتریش، انتخابات پارلمانی در هلند، و انتخابات محلی در آلمان و بریتانیا نشان دادهاند که پوپولیسم، اگرچه در سالهای اخیر رشد قابل توجهی در این کشورها داشته، ولی در آخرین انتخابات، توسط رأیدهندگان، عقب نشانده شده است. در انتخابات محلی بریتانیا، یوکیپ UKIP که با نظرسنجی موسوم به برکسیت یا خروج از اروپا رشد قابل توجهی کرده بود، کاملا حذف شد. بسیاری در بریتانیا معتقدند که اگر امروز نظرسنجی برای خروج از اروپا مجددا برگزار شود، نتیجه آن متفاوت خواهد بود و این کشور در اتحادیه اروپا باقی میماند.
پیروزی امانوئل ماکرون اما در گروِ انتخابات پارلمانیای قرار دارد که ۱۱ و ۱۸ ژوئن برگزار خواهد شد. با توجه به بحران احزاب سنتی، اگر «جبهه ملی» مارین لوپن بتواند در انتخابات پارلمانی پیش رو، نتایج انتخابات ۷ مه را تکرار کند، فرانسه با بحران سیاسی روبرو خواهد شد. با بیش از ۳۰ درصد آرا در انتخابات پارلمانی، «جبهه ملی» به یک حزب سیاسی قدرتمند تبدیل خواهد شد و زندگی را بر دولتی که امانوئل ماکرون تشکیل میدهد تلخ خواهد کرد. در حال حاضر «جبهه ملی» تنها دو نماینده در مجلس فرانسه دارد.
مارین لوپن بلافاصله پس از اعلام پیروزی امانوئل ماکرون گفت، «جبهه ملی» قبل از انتخابات پارلمانی ۱۱ و ۱۸ ژوئن تغییر نام خواهد داد. این تلاشی است برای جذب آرای راست سنتی و بخشی از جمهوریخواهان که با جبهه ملیای که ژانماری لوپن، پدر مارین، بنیانگذاری کرده مشکل داشتند. البته ژان ماری لوپن بلافاصله اعلام کرد که با این تصمیم دخترش مخالف است و این حزب راست افراطی را زنده نگاه خواهد داشت.
امانوئل ماکرون در سخنرانی کوتاهی که بلافاصله پس از اعلام نتایج انتخابات کرد، همه فرانسویها را مورد خطاب قرار داد و در میدان مقابل موزه لوور، که مرکز تجمع هواداران ماکرون است، تنها پرچمهای فرانسه و اروپا دیده میشدند و حتی یک پرچم جنبش «به پیش» نیز به اهتزار در نیامد. امانوئل ماکرون در این سخنرانی بسیار کوتاه تنها به مبارزه با تروریسم اشاره کرد و گفت: «ما در داخل کشور و در خارج از مرزهای فرانسه علیه تروریسم مبارزه خواهیم کرد و تا هر زمانی که لازم باشد به این مبارزه ادامه خواهیم داد».
تروریسم و مهاجرت، دو موضوع اصلی انتخابات ریاست جمهوری فرنسه در کنار آینده اروپا بودند. خارجیتباران فرانسوی، به ویژه آنهایی که از کشورهای مسلمان و عرب به فرانسه مهاجرت کردند، غیر از استثناهای ناچیزی، همگی در دور دوم از امانوئل ماکرون حمایت کردند. وعدههای مارین لوپن مبنی بر اخراج نه تنها افراد مظنون به حضور در گروههای تروریستی، بلکه هر اسلامگرای افراطی، و محدود ساختن مهاجرت به فرانسه، بدون شک نمیتوانست آرای خارجیتباران را جذب کند.
جمهوری اسلامی، به گفته برخی کارشناسان، فرانسوا فیون جمهوریخواه را که در دور اول حذف شد، ترجیح میداد. فرانسوا فیون زمانی که در دوران نیکولاس سرکوزی ریاست دولت را عهدهدار بود، تلاش داشت روابط بین تهران و پاریس را توسعه دهد و از تنشها بکاهد. در دور دوم، جمهوری اسلامی با وجود سیاستهای اسلامستیز مارین لوپن، رهبر «جبهه ملی» را به امانوئل ماکرون ترجیح میداد. روابط بسیار نزدیک مارین لوپن با روسیه، و شخص ولادیمیر پوتین، گویا دلیل این «علاقه» رهبران جمهوری اسلامی به رهبر حزب جبهه ملی است.