ناصر چمنی، فعال صنفی کارگری، در گفتگو با ایلنا گفته است: «با وجود آنکه استقرار کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار در کارگاهها بالای ۲۵ کارگر میتواند از بروز حوادث در محیطهای کاری جلوگیری کند اما در عمل کارفرمایان با بیتوجهی نسبت به فعالیتهای این کمیته به استمرار این حوادث کمک کردهاند.»
این فعال کارگری همچنین گفته است همکاری در جهت رعایت الزامات تعیین شده توسط این کمیته در کارگاه و ارسال صورت جلسههای کمیته حفاظت فنی به ادارات بهداشت کار از جمله اقداماتی است که باید توسط کارفرمایان انجام شود.
ناصر چمنی با بیان اینکه برخی کارفرمایان خود را متعهد به اجرای قانون کار و آییننامههای آن نمیدانند، افزود: «در این میان به وجود اهرمهای نظارتی و اجرایی در بالای سر کارفرمایان احتیاج داریم چرا که بسیاری از آنها از اجرای قانون تخطی میورزند.»
ناصر چمنی در حالی نسبت به استقرار کمیته حفاظت فنی و بهداشت در کارگاههای بالای ۲۵ کارگر تاکید کرده است که هفته گذشته انفجار در معدن ذغالسنگ یورت باعث مجروح شدن دهها و کشته شدن دست کم ۴۲ کارگر معدنچی شد. هر چند تا کنون به طور رسمی علت بروز حادثه معدن یورت از سوی مسئولان اعلام نشده اما به طور مشخص پایین بودن استانداردهای ایمنی در این معدن از عوامل انفجار بوده است.
ناصر چمنی در این باره به ایلنا گفته است: «در صورتی که کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار در معدن زمستان یورت مستقر شده بود قطعا از وقوع این حادثه جلوگیری میشد اما حاکمیت رویکرد هزینه- فایده بر مناسبات بازار کار موجب شده است که کارفرمایان به این امر مهم توجه نکنند.»
انفجار معدن یورت در حالی اتفاق افتاد که چند روز پیش از این حادثه، برابر با هشتم اردیبهشت، روز جهانی ایمنی و بهداشت در محیط کار بود. بزرگداشت روز جهانی ایمنی و بهداشت در محیط کار یک میثاق بینالمللی سالانه برای ترویج کار امن، سالم و مناسب و معقول است و توسط سازمان بینالمللی کار (ILO) از سال ۲۰۰۳ آغاز شده است.
سازمان جهانی کار در بسیاری از قراردادهای ایمنی و سلامت کار، اعضا را ملزم میکند تا مکانیزمهایی برای جمعآوری و بهینهسازی اطلاعات ایمنی و سلامت شغلی جهت پیشگیری در نظر بگیرند.
برای آنکه یک حادثه ناشی از کار تلقی شود باید از سه شرط لازم برخوردار باشد: «حادثه به مناسبت کار پیش آید، حادثه در جریان کار اتفاق افتد و در اثر حادثه عضوی از بدن آسیب ببیند که کار اصلی را انجام میداده است.
به طور کلی در حوادث ناشی از کار پزشک قانونی یا متخصص طب کار با استفاده از نظریه بازرسی کار، نوع حادثه و نحوه وقوع آن، عوامل موثر در ایجاد حادثه، میزان آسیبدیدگی یا از کارافتادگی، مقصر بودن کارگر یا کارفرما و مسائلی از این دست را مشخص میکند.»
در همین رابطه و در آییننامه کمیتههای حفاظت فنی و بهداشت کار آمده است: «به منظور تامین مشارکت کارگران و کارفرمایان و نظارت بر حسن اجرای مقررات حفاظت فنی و بهداشت کار، صیانت نیروی انسانی و منابع مادی کشور در کارگاههای مشمول و همچنین پیشگیری از حوادث و بیماریهای ناشی از کار، حفظ و ارتقاء سلامتی کارگران و سالم سازی محیطهای کار، تشکیل کمیتههای حفاظت فنی و بهداشت کار با رعایت ضوابط و مقررات مندرج در این آئیننامه در کارگاههای کشور الزامی است.»
در قانون کار ایران نیز به لزوم وجود این کمیتهها اشاره شده است. ماده ۹۳ قانون کار میگوید: «به منظور جلب مشارکت کارگران و نظارت بر حسن اجرای مقررات حفاظت فنی و بهداشتی در محیط کار و پیشگیری از حوادث و بیماریها، در کارگاههایی که وزارت کار و امور اجتماعی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ضروری تشخیص دهند کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار تشکیل خواهد شد.»
از سوی دیگر بر اساس آییننامه کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار، یکی از اهدافی که این کمیتهها باید پیگیری کنند آموزش در راستای اهداف بهداشت حرفهای است که به اعتقاد کارشناسان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است؛ کارشناسان معتقدند آموزش صحیح سطح آگاهی افراد را بالاتر برده و فرهنگ ایمنی و بهداشت را در بین کارگران باز میکند. طبیعی است که کارگر هر چه قدر نسبت به ایمنی و مسائل مربوط به آن آگاهتر باشد کمتر ارتکاب به اعمال غیر ایمن میکند و همچنین افراد دیگر را نیز از انجام آن منصرف میکند.
بر اساس گزارشهای منتشر شده عدم آموزش به معدنچیان برای نحوه امدادرسانی به محبوسین در تونل و یا اقدامات لازم ایمنی پس از انفجار معدن باعث افزایش تلفات در این معدن شد.
کارشناسان امیدوارند در ایران نیز با تشکیل کمیتههای حفاظت فنی و بهداشت کار میزان حوادث در محیط کار کاهش یابد.
گفتنی است سالانه حدود یک هزار و ۴۰۰ حادثه کار در ایران رخ میدهد که ۴۳٫۸ درصد موارد مرگ و میر ناشی از حوادث کار در بخش صنعت ساختمان اتفاق می افتد.