سرود «ای ایران» مشهورترین سرود میهنی و ملی ایرانیان از ساخته‌های روح‌الله خالقی، از سوی سازمان میراث فرهنگی همزمان با روز ابوالقاسم فردوسی به عنوان میراث فرهنگی و ملی ناملموس ثبت شد.
ترانه این سرود در سال ۱۳۲۳ توسط حسین گل گلاب سروده شد و روح‌الله خالقی موسیقی آن را در آواز دشتی خلق کرده و غلامحسین بنان نیز آن را خوانده است.
از ویژگی‌های این سرود، آن است که تک‌تک واژه‌های به کار رفته در آن، فارسی است و در هیچ یک از ابیات آن، کلمه‌ای معرب یا غیر فارسی وجود ندارد.
پخش این سرود، در سال‌های نخست پس از انقلاب سال ۵۷ از صدا و سیما ممنوع شد و برخی هنرمندان به واسطه اجرای آن زندانی شدند ولی سپس به نیروی آن پی برده شد و برای تهییج سربازان در جنگ ایران و عراق در واقع مورد سوء استفاده قرار گرفت و خواندن آن آزاد شد و تاکنون هم به بهانه‌‌ی رویدادها و مناسبت‌های تاریخی و سیاسی دوباره پخش می‌شود.
«ای ایران» با اینکه نه پیش از انقلاب و نه پس از انقلاب، سرود ملی مردم ایران نبوده ولی همواره نمادی از همبستگی و آزادی‌خواهی ملت ایران به شمار می‌رفته و در اغلب گردهمایی‌های اعتراضی و انتقادی به صورت خودجوش خوانده می‌شده و می‌شود.
نخستین اجرای آن، در ۲۷ مهرماه ۱۳۲۳ در تالار دبستان نظامی دانشکده افسری در خیابان استانبول با صدای غلامحسین بنان بود که در دو شب متوالی اجرا شد. سرود «ای ایران» آنقدر اثر کرد که شنوندگان تکرار آن را خواستار شدند و سه بار تجدید شد. استقبال و تأثیر این سرود باعث شد که وزیر فرهنگ وقت، هیئت نوازندگان را به مرکز پخش صدا دعوت کرد تا صفحه‌ای از آن ضبط و همه روزه از رادیو تهران پخش شود.
اجرای اولیه این اثر ملی نایاب است. اجرای دیگر، مربوط به سال‌های ۱۳۳۷ تا ۱۳۴۲ در برنامه «گلها» است که غلامحسین بنان این سرود را خواند. در سال ۱۳۵۰ نیز اپرای رادیویی این سرود با همکاری ارکستر بزرگ رادیو تلویزیون ملی ایران با رهبری فرهاد فخرالدینی و خوانندگی اسفندیار قره‌باغی انجام گرفت.
دو اجرای دیگر از این اثر ملی و فرهنگی نیز یکی با صدای حسین سرشار و دیگری با صدای رشید وطن‌دوست موجود است.
