اردشیر زاهدی – در ۱۸ آوریل سال ۲۰۱۷ رکس تیلرسون ، وزیر خارجه ایالات متحده در نامه‌ای خطاب به پل رایان رییس مجلس نوشت که دولت ترامپ پایبندی ایران به تعهدات هسته‌ای با ۱+۵ را تصدیق می‌کند.
با این حال دو روز بعد او ناگهان اعلام کرد که ایالات متحده قصد دارد کل سیاست‌های ایران را مورد ارزیابی قرار دهد. او به طور ناعادلانه‌ای ایران را با کره شمالی مقایسه کرد و گفت که ملت و دولت ایران برای صلح جهانی و امنیت منطقه یک تهدید به شمار می‌آیند.
عجیب بود که چرا تیلرسون از شکست سیاست استراتژیک و تمام شدن صبرشان در مقابل ایران حرف می‌زند.
آیا کسی می‌تواند نقش آل سعود و سرمایه‌هایشان را در اقدامات تروریستی اخیر و حمایت از داعش و بقیه گروه‌های تندرو نادیده بگیرد؟
اگر آقای وزیر بیشتر به تاریخ ایران و جامعه و شخصیت‌های بزرگی که در جامعه آمریکا هستند دقت می‌کرد قطعا به این نتیجه می‌رسید که ایرانیان تروریست نیستند.
آمریکا باید از ایجاد رابطه با ایران استقبال کند و در این راه ایجاد مشکل ننماید. ایرانیان کمک‌های زیادی در زمینه‌های علمی، آکادمیک و اقتصادی به آمریکا و سایر کشورهای جهان کرده‌اند. تیلرسون قطعا می‌داند که دهه‌ها تحریم و تعلیق روابط ایران با کشورهای دیگر باعث افتراق بیشتر، دامن زدن به سوء تفاهم و درد و رنج مضاعف مردم این کشور شده است. در طول سال‌ها خدمت من به عنوات وزیر امور خارجه و دیپلمات در سازمان ملل متحد و سایر نهادهای بین‌المللی مرتبا تکرار کرده‌ام که دوره جنگ‌افروزی و استعمار بسر آمده است. غرش توپ‌ها باید متوقف شود. منازعات بین‌المللی باید از طریق گفتگو فیصله یابد.
چهار دهه دیپلماسی بیهوده و بی ثمر و منازعات ویرانگر با ایران بر سر مسائل هسته‌ای به پایان رسید. اجلاس وین جاده رسیدن به صلح و آرامش را هموار کرد.
در تاریخ ۱ ژوئیه ۱۹۶۸ من افتخار این را داشتم که در مذاکرات و امضای پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، نماینده میهن عزیزمان ایران باشم . از آن زمان حدود ۵۰ سال می‌گذرد که ایران موظف به اجرای قوانین بین‌المللی و تعهدات آن معاهده شده است.
نیازی به تهدید و تحریم و اتلاف وقت و درگیری‌های طولانی نیست. من همه تحریم‌ها علیه ایران را در طول سال‌های اخیر بی اساس و تحمیل آن را برخلاف اصول حقوق بین‌الملل می‌دانم . این تهدیدها و تحریم‌ها علیه اهداف و ماموریت‌های سازمان ملل متحد، آژانس بین المللی انرژی اتمی و دیگر سازمان‌های جهانی است. متاسفانه به خاطر هیاهوی بسیار برای هیچ ، بیش از ۸۰ میلیون ایرانی بی گناه تحت فشار و رنج هستند.
سال‌ها پیش، در ۱۹۴۶ من به عنوان یک دانشجوی جوان که در یوتا درس می‌خواندم، به نمایندگی از دانشجویان در رژه «۴ جولای» شرکت کردم. روی بنر ما نوشته شده بود: « انسانیت مهم‌تر از ملیت است».
در آغاز کار جان فاستر دالاس از ۱۹۵۴ من افتخار همکاری نزدیک و ارتباط صمیمی با وزرای امور خارجه هر دو حزب را داشتم. بعد از تبعید من از ایران پس از انقلاب ۵۷ ،روابط دوستانه من با آنها و خانواده‌هاشان ادامه یافت. در تمام این سال‌ها، اولین بار است که چنین اظهارات تاسف برانگیز و ناپخته‌ای را از یک سیاستمدار درباره کشورم شنیده‌ام.
۲۶ ژانویه ۲۰۱۷، چند روز بعد از شروع دولت ترامپ، موقتا ایرانیان و چند کشور دیگر در ورود به آمریکا مشکل پیدا کردند. این رفتارهای تبعیض‌آمیز کاملا برخلاف قانون اساسی آمریکا بود.
ایران کشوری با بیش از ۲۵۰۰سال تاریخ پرافتخار و همزیستی مسالمت‌آمیز است. جهان را با فرهنگ و ادبیات و فلسفه‌اش غنا بخشیده است. مهاجرانی از ملت‌ها و آیین‌های مختلف آمریکای امروز را ساخته‌اند. صدها هزارایرانی- آمریکایی در آمریکا زندگی می‌کنند که مانند خواهران و برادران خود در سراسر جهان با استعداد و توانایی خود به پیشرفت کمک کرده‌اند. آنها دانشمندان، هنرمندان، پزشکان و صنعتگران و تاجران موفق هستند. آمریکایی‌ها کار آنها را تحسین کرده‌اند و من هم مفتخرم که با ایشان هموطن هستم. آنها نوید آینده و امید کشورهاشان هستند.
این طبیعی است که ما با همتایان امریکایی خود بر سرمسائلی اختلاف نظر داشته باشیم: درباره تولید اسلحه، قیمت نفت، تجارت، مناطق کردنشین، جنگ ویتنام، و مسئله فلسطین. با این حال می‌توانیم مسائل خود را با خوبی و خوشی، با حسن نیت، خوشرویی و روش‌ها و گفتگوهای سازنده حل کنیم؛ و در پایان دوست و متحد هم باقی بمانیم.
برای من سخت است آنچه در نیویورک تایمز خواندم را باور کنم. نمی‌توانم سخنان ناخوشایند وزیر امور خارجه درباره خواهران و برادران شریف و عزیز ایرانی‌ام را هضم کنم.
در دو جلد اول کتاب خاطرات من، نمونه‌هایی از موارد متعدد بحران جهانی آورده‌ام که با گفتگوی رودررو حل و فصل شد. با فروتنی و همدلی و گفتگو می‌توانیم بزرگترین درگیری‌ها را به درک متقابل و صلح تبدیل کنیم و جان انسان‌ها را نجات دهیم .تا زمانی که صداقت و حسن نیت وجود دارد حتی سرسخت‌ترین تروریست‌ها را می‌توان متقاعد کرد که سلاح‌شان را زمین بگذارند و روش گفتگو را پیش بگیرند. قلب همه انسان‌ها به روی محبت و سخاوت و درک باز است.
وقتی من به عنوان سفیر در دادگاه سنت جیمز خدمت می‌کردم ، بعد از شکست مذاکرات نفت تهران، با آقای ادیسون از «بریتیش پترولیوم» و هوارد پیج از «استاندارد اویل» ( اکسون فعلی) و جان لودان از «رویال داچ شل» صحبت می‌کردیم. پشت صحنه، وزیر خارجه جرج براون و لرد شاوکراس برای توافق فشار می‌آوردند.
تفاوت قیمت نفت و بعضی اظهارات نابجای شرکت‌کنندگان می‌توانست باعث شکست مذاکرات و منجر به بحران جهانی تازه‌ای شود. اما با رفتار گرم، صبر و حسن نیت، بعد از یک شب طولانی بی‌خوابی، بالاخره نزدیکی‌های صبح با دوستان‌مان به توافق رسیدیم. این نتیجه همه را خوشحال کرد، شرق و غرب به هم نزدیک‌تر شدند و بازارهای اقتصادی ثبات بهتری یافت. روز بعد، ما پیروزی دیپلماتیک خود را با یک ضیافت ناهار در سفارت جشن گرفتیم.
این روزها هنوز خاطرات غم‌انگیز تراژدی ۱۱ سپتامبر و بمب‌گذاری مرکز تجارت جهانی ۱۹۹۳ هنوز در ذهن ماست. پس از آن ما شاهد جنایات سازمان یافته و اقدامات تروریستی داعش در سراسر جهان بوده‌ایم. بیش از ۳۰۰۰ آمریکایی در خاک خود کشته شده‌اند. از حملات تروریستی ریاض تا برج خبار در سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ در عربستان گرفته تا کنون بسیاری دیگر در گوشه و کنار دنیا به خاک و خون کشیده شده‌اند. چه کسی از تروریست‌ها حمایت می‌کند؟ آنها از کجا آمده‌اند؟ در حادثه یازده سپتامبر هواپیماربایان پاسپورت عربستانی داشتند. آنها نه ایرانی بودند و نه از سوی ایران حمایت می‌شدند. پس چرا خواهران و برادران ایرانی مرا ناعادلانه مقصر می‌دانید؟
در سرمقاله نیویورک تایمز در تاریخ ۳ مه ۲۰۱۷، سردبیر از وزیر امور خارجه آمریکا، تیلرسون، طرفداری می‌کند. وقت آن است که به خواننده‌ها یادآوری کنیم برای پیدا کردن راه حل ناآرامی‌های موجود در جهان و آشوب خاورمیانه، آقای تیلرسون لازم است که سیاست گسترده‌تر و ارتباط بهتری با دیپلمات‌ها و مسئولان ارشد کشورها در پیش بگیرد. لازم است از تجربه خود استفاده کند تا بتواند طیف وسیع‌تری از راه حل‌های دیپلماتیک ارائه دهد.
تهدید به جنگ و به رخ کشیدن قدرت نظامی، استفاده از تسلیحات یا تحریم تنها می‌تواند تنش‌ها را بیشتر کند و فاجعه‌ای در دنیا به راه بیندازد. همه ما باید از تجربیات ویتنام، افغانستان، لیبی، عراق یاد بگیریم.
باید دوباره به آینه تاریخ نگاه کنیم. شاید این باعث شود که از تهدید‌های نظامی با پشتوانه مشروعیت‌های حقوقی دست برداریم.
وزیر امور خارجه آمریکا، تیلرسون، ایران را متهم کرده که جا پای کره شمالی می‌گذارد. من هر ملتی روی کره زمین، چه کوچک و چه بزرگ، محترم می‌شمارم. اما لازم است به سردبیر [نیویورک تایمز] یادآوری کنم که ایران کره شمالی نیست. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، رایان، بعد از شنیدن این مصاحبه در روزنامه ۱۸ آوریل ۲۰۱۷ گفت که از این سخنان متاسف است.
همه احزاب، و در واقع همه جهان پذیرفته‌اند که توافق هسته‌ای جهان را مکان امن‌تری کرده و با آن یک نمونه خوب از دیپلماسی و بلوغ سیاسی ارائه شده است. تغییر نظر تیلرسون ظرف چند ساعت باعث شگفتی همه، بخصوص متحدان آمریکا، و ایجاد سئوال درباره ثبات دیپلماسی شده است.
من به خوبی به یاد می‌آورم که در دهه ۵۰ و ۶۰ میلادی، آمریکا منادی صلح در جهان بود و از حقوق ملت‌ها دفاع می‌کرد و مستعمرات را آزاد می‌نمود. ایالات متحده آمریکا در تمام جهان مورد تحسین بود و در قلب همه جا داشت. راه صلح و برادری ملت‌ها نباید به راحتی فراموش شود. چرا باید قدرت‌مان را به رخ هم بکشیم و لاف بزنیم در حالی که می‌توانیم با وجود تفاوت‌هامان با گفتگو و صبر و شکیبایی، مشکلات را حل و فصل کنیم؟
پاپ فرانسیس در سفر خود به قاهره (آوریل ۲۰۱۷)، طی پیام روشن و مهرآمیزی اعلام کرد که امروزه همه رهبران جهان باید به انسانیت گوش بسپارند. پاپ با دعوت از مسیحیان و مسلمانان و یهودیان به آشتی، از سرزمین باستانی مصر دیدن کرد و از همه خواست تا به بدبینی‌ها و ظلم و ستم و قوم‌گرایی پایان دهند و ایمان و تواضع و صلح و مدارا و گفتگو و مهربانی را در پیش بگیرند (به نقل از نیویورک تایمز، پیام انسانی پاپ از مصر، ۲ مه ۲۰۱۷).
هیچ مشکلی، هر قدر هم بزرگ، وجود ندارد که نتوان از طریق دیپلماتیک آن را حل کرد.
*منبع: روزنامه نیویورک تایمز؛ ۲۴ مه ۲۰۱۷
*اردشیر زاهدی سیاستمدار و وزیر امروز خارجه ایران قبل از انقلاب ۵۷ بوده است. وی مدتی نیز به عنوان سفیر در ایالات متحده آمریکا و انگلستان خدمت کرده است.
همین اردشیر زاهدیهای بیسواد یکی از عوامل سرنگونی حکومت ایرانساز و شادی آفرین پهلوی بودند که هیچگونه سواد سیاسی نداشتند که بتوانند ایران را در آن دوران خطیر مدیریت بحران کنند و مانع سقوط حکمت پهلوی شوند
اما اخیرا ایشان اظهاراتی میفرمایند که اندک اندک آن احترام عمیق را به شک و تردید و خدای نکرده به نفرت و انزجار تبدیل مینمایند.
جناب زاهدی ، سخن شما درباره ملت ایران کاملا بجا و درست است. ولی چطور درباره حاکمیت رژیم سرکوب و اختناق جمهوری اسلامی عنوان “خواهران و برادران من در ایران” می دهید؟
زهی غیرت و زهی انصاف و جوانمردی .
پیر شدن اگر باعث زبونی و بی جربزه‌گی میشود خدایا به تو پناه می آورم از اینکه پیری را ببینم .
پیش از این احترام خاصی برای جناب زاهدی به خاطر دوستی صمیمی شان با شاه فقید و اینکه شنیده بودم ایشان انسانی لوطی منش و جوانمرد بوده اند و به هرکسی که نزد ایشان میرفته و درخواست کمک یا حمایت میکرده بلافاصله جواب مثبت میداده