خانه ملک الشعرای بهار، متعلق به دوران پهلوی اول، این روزها بر اثر بیتوجهی در معرض تخریب قرار دارد.
خانه محمدتقی بهار شاعر، مورخ، محقق، روزنامهنگار و سیاستمدار، که در خیابانی با نام ملک الشعرای بهار، کوچه گوهر قرار دارد، مربوط به اواخر دوران پهلوی اول است و قدمتی نزدیک به ۷۰ سال دارد.
وبسایت معماری آرل ضمن اعلام این خبر نوشته است که مالکیت این بنای در اختیار مرکز اسناد ملی است و تاکنون هیچ اقدامی جهت ثبت آن در ردیف آثار ملی نشده است.
این وبسایت همچنین نوشته که هیچ اقدام مرمتی در دهه اخیر در این بنا صورت نگرفته و فقط یک بخش سرایداری در آن ساخته شده، که به بنا صدمه زده است.
معماری آرل اعلام کرده که از این بنا به عنوان انبار لوازم اداری فرسوده استفاده میشود که در شایسته نام یک شاعر نیست. مرکز اسناد ملی به عنوان متولی و بهرهبردار و با شخصیتی کاملا فرهنگی، کمترین توجه به اثر ننموده و با ادامه این روند یکی از اسناد ملی معتبر و تاریخی کشور به فراموشی سپرده میشود.
خانه بهار شخصیت فرهنگی و ساده مالک آن فاقد هر گونه تزئینات بوده و به نوعی نشان دهنده طرز فکر خاص ملک الشعرا است. تنها شکل تزئینی موجود در کل عرصه یک ردیف آجر چینی تیزهدار قطاری در پیشانی بام است که البته جلوه خاصی به نمای بیرونی داده است.
براساس این گزارش، بنای موجود در این ملک که به سبک بناهای دوران تجدد و نوگرایی در تهران و بعد از احداث خیابانهای مطابق با اصول شهرسازی و با شکل جدید ساخته شده است. در ساخت این بنا از مصالح مرسوم و محصول همان دوران مانند آجر قزاقی، چوب، موزاییک، شیشه، گچ، تیر چوبی و تیر آهن و … استفاده شده است.
خانه قدیمی بهار، از جمله خانههای سبک ایرانی با پلان مستطیل شکل در انتهای کوچهای بن بست است که یک در بزرگ با حیاط وسیعی در بخش شمالی دارد.
بنا شمالی جنوبی است و حیاط در بخش جنوبی با تقسیمبندیهای جزیی و محوطهسازی با چند درخت و درختچه است. کل فضای عرصه ملک بالغ بر ۶۰۰ مترمربع است، راه ورودی به طبقه اول توسط پلکانی از جنس موزاییک ریختگی و در حیاط جنوبی است.
سقف بنا شیروانی با خرپای چوبی است. زیر شیروانی لته کوبی شده و روی آن از ملات کاهگل و روی آن از ملات گچ استفاده شده که البته این بخش آسیبهای فراوانی دیده و نیاز به مرمت اضطراری دارد.
درها و پنجرههای این طبقه همگی چوبی بوده و البته آسیبهای جدی اغلب آنها را در معرض نابودی کامل قرار داده است.
محوطهسازی وضع موجود در عرصه اثر به دیل عدم رسیدگی و توجه کافی تقریبا از بین رفته و شکل اولیه آن تغییرات زیادی نموده، بزرگترین تغییر آن ایجاد دو طاق به عنوان بخش سرایداری در بخش جنوب غربی عرصه است که هیچ تناسب و توازنی با بنای قدیمی ندارد.
آرامگاه محمدتقی بهار در گورستان ظهیرالدوله تهران قرار دارد.