مهدی دهقان – در این گزارش قصد پرداختن به گرانی، مافیای اتومبیل، تعرفه بالا، سهم «رهبری» از فروش ماشین یا امضای طلایی واردات اتومبیل را نداریم بلکه به نتایج تست ایمنی پرفروش‌ترین اتومبیل‌ها از جمله پراید می‌پردازیم؛ اتومبیل‌هایی که بدون امکانات و ایمنی لازم به صورت کیلویی تولید می‌شوند.
در حال حاضر رتبه تصادفات جاده‌ای به عنوان نهمین عامل مرگ و میر در جهان است و همچنین طبق آمارهای منتشر شده به ازای تولید هر ۱۰ هزار اتومبیل، ۹نفر به دلیل تصادف کشته می‌شوند. اما این رقم در ایران بیش از ۴ برابر رقم جهانی یعنی ۳۷ نفر است، به عبارت دیگر اتومبیل‌سازان ایران با تولید هر ۱۰ هزار ماشین در مرگ ۳۷ شهروند ایرانی نقش دارند. این در حالیست که تولیدکنندگان اتومبیل در ایران تلاش می‌کنند تا تولیدات آنها به کمتر از یک میلیون دستگاه کاهش پیدا نکند.
متاسفانه کوچک‌ترین اشتباه در جاده‌های ایران، آخرین اشتباه است زیرا نه به جاده و نه به اتومبیل هیچ اطمینانی نیست اما نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت معتقد است که «خودروهای داخلی» آدم نمی‌کشند و راننده‌ها مقصرند.
چنین استدلال و باورهایی از سوی وزیران از جمله نعمت‌زاده باعث شده تا با وجود تولید میلیون‌ها اتومبیل در ایران، هیچ موسسه متخصص و مستقل برای تست و رتبه‌بندی ایمنی تولیدات اتومبیل وجود نداشته باشد و ۱۵ تا ۲۰ هزار راننده سالانه در تصادفات جاده‌ای قربانی شوند.
نتایج تست ایمنی اتومبیل‌های ایران
در رتبه‌بندی و نمره‌دهی ایمنی اتومبیل‌ها در تست مؤسسهEuro NCAP به عنوان معتبرترین موسسه جهان، چهار معیار مختلف محافظت از بزرگسالان، محافظت از کودکان، ایمنی عابران پیاده و تجهیزات ایمنی اتومبیل مورد بررسی قرار می‌گیرند و بر این اساس ماشین‌ها از لحاظ ایمنی در کلاس خود رتبه‌بندی می‌شوند.
حداقل امتیاز یک ستاره و حداکثر ۵ ستاره است. امتیاز کمتراز سه ستاره بیانگر این است که ایمنی اتومبیل در حد فقر و زیر خط فقر است. در این گزارش، ایمنی چند نمونه از اتومبیل‌های ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد.
پراید یا پیت حلبی؟
در حال حاضر پراید در بین مشتریان به «تابوت متحرک»، «ارابه مرگ» و «پیت حلبی» معروف است. اکنون این پرسش مطرح است که پیت حلبی ۹۰۰ کیلویی که بر روی آن موتور، فرمان و چهار عدد چرخ و صندلی نصب شده آیا کیلویی ۲۵ هزار تومان می‌ارزد؟ قسمت فاجعه‌آمیز ماجرا اینجاست که این اتومبیل جزو پرفروش‌ترین‌هاست و همچنان تولید می‌شود، ضمن اینکه صادارت این اتومبیل به کشورهای عراق و سوریه نیز متوقف شده و حتی سوری‌ها و عراقی‌ها با وجود ارزان بودن آن نسبت به ایران حاضر به خرید آن نمی‌شوند.
طبق گفته نمایندگان مجلس شورای اسلامی و سازمان استاندارد قرار است تولید پراید تا پایان سال ۹۶ متوقف شود اما سناریو توقف تولید پراید در سه سال گذشته بارها و بارها تکرار شده و به واقعیت نپیوسته است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد به طور میانگین روزانه بیش از ۷۰۰ دستگاه پراید روانه خیابان‌های ایران شده و محصولاتی مانند پژو ۴۰۵ و پراید ماشین‌هایی هستند که در کشور مبدا از دهه‌ها قبل دیگر تولید نمی‌شوند ضمن اینکه اصولا ماشینی که در ایران تولید می‌شود با ماشین مشابه فرانسوی و یا کره‌ای آن نیز تفاوت‌های کیفی بسیار دارد.
به اعتقاد محمد رضا نجفی‌منش عضو هیات مدیره «انجمن قطعه سازان خودرو» بیش از ۳۰ درصد از اتومبیل‌های داخلی ایران پراید هستند.
پراید جزو بدترین‌ها
بر اساس گزارش منتشر شده از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، در نتایج تست موسسه ایمنی بزرگراه‌های آمریکا، پراید بدترین ماشین سواری شناخته شده که می‌تواند جان سرنشینان خود را به طرز وحشتناکی به خطر بیاندازد. پراید در تست تصادف، دچار انحراف شدید در ستون، درها و سقف می‌شود. کابین سرنشینان تاب برمی‌دارد، در ماشین باز می‌شود و داشبورد هم صدمه شدید به پای راننده وارد می‌کند. جلوی ماشین به شکلی جمع می‌شود که بسیاری از قطعات کاپوت مانند موتور هم در تصادف شدید وارد کابین می‌شود. در تست تصادف، اتومبیل پراید به سختی امتیاز ۲ستاره از ۵ ستاره را به خود اختصاص می‌دهد.
زانتیا ناامن‌ترین
زانتیا هم یکی از همان ماشین‌های پرطرفدار در ایران است که با وجود اینکه ظاهرش کاملاً محکم به نظر می‌رسد اما در آزمایش تصادف، تنها یک و نیم ستاره توانسته دریافت کند که به نسبت قیمت و اندازه آن اصلا امتیاز خوبی محسوب نمی‌شود و وضعیتی بدتر از پراید دارد. با توجه به اینکه وجود کیسه هوا در این اتومبیل، میزان تلفات و خسارات را کاهش می‌دهد، اما با این حال شاسی اتومبیل خم می‌شود و حتی ستون آن تاب بر می‌دارد. یکی از مهم‌ترین نقاط ضعف زانتیا تصادف از بغل است که اگر چنین اتفاقی رخ دهد، بیشترین آسیب هم به ماشین و هم به سرنشینان وارد می‌شود و بالاتنه و پاهای راننده حین تصادف بیشتری احتمال آسیب را خواهد داشت. این اتومبیل زمانی وارد بازار ایران شد که تولیدش در اروپا به علت ضعف ایمنی آن، متوقف شده بود.
سطح ایمنی ماشین‌های چینی
طبق گفته کارشناسان اتومبیل، مسئولان جمهوری اسلامی اتومبیل‌هایی را از چین وارد ایران می‌کنند که نتایج تست ایمنی آنها از پراید هم بدتر است.
ام وی ام ۱۱۰ ( MVM 110 )
در تست‌های صورت گرفته، این اتومبیل نتوانسته هیچ ستاره‌ای را دریافت کند. در این تست‌ها مشخص شده علاوه بر اینکه سقف آن خم می‌شود، درهای آن نیز باز شده و احتمال اینکه سرنشینان به بیرون پرتاب شوند را را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، قطعات داخل جلوی ماشین، صدمه شدیدی به سرنشینان وارد می‌کند به طوری که آسیب وارد شده به آدمک تست راننده در ناحیه سر، گردن و بالاتنه در حد قرمز است که نمی‌تواند وضعیت خوبی باشد.
JAC J3
این اتومبیل بر اساس تست موسسه EuroNCAP یک ستاره برای حفاظت از بزرگسالان و ۲ ستاره برای حفاظت از کودکان کسب کرده.
در تست جلوی این اتومبیل، ضربات شدیدی به ران و مچ پاهای راننده و همچنین ضربات نسبتا شدیدی به سینه و سر راننده وارد می‌شود.
پژو۲۰۶
اتومبیل پژو ۲۰۶ از نظر ایمنی، سه ستاره از پنج ستاره مؤسسه EuroNCAP را کسب کرده است. از جمله ویژگی‌های ایمنی پژو ۲۰۶ این است که هنگام وقوع سانحه رانندگی و تخریب کاپوت، جابجایی موتور به سمت داخل کابین نبوده و به سمت زمین (پایین) جابجا می شود و در نتیجه راننده و سرنشینان آسیب کمتری می بینند.
سمند
تست تصادف اتومبیل داخلی سمند به دلیل بومی بودن آن، توسط مؤسسات معتبر اروپایی و آمریکایی انجام نگرفته است.
با توجه به اینکه پلاتفرم این ماشین شبیه پژو۴۰۵ است، احتمالاً در صورتی که مورد تست مؤسسه Euro NCAP قرار گیرد، به سختی ۲ ستاره به دست خواهد آورد.
تیبا
تیبا که ترکیبی از ریو و پراید است مورد تست تصادف قرار گرفته. فیلم تست تصادف این اتومبیل نشان می‌دهد که درِ ماشین هنگام تست، باز می‌شود و ستون‌های سقف هم تاب بر می‌دارد که نشان می دهد وضعیت ایمنی این ماشین نیز مناسب نیست.
