(+عکس) شنبه ۲۵ ژوئن به ابتکار انتشارات مهری برنامه‌ی سخنرانی و رونمایی از آخرین کتابِ نجمه موسوی با عنوان «از سکوت تا غوغا، نگاهی دیگر به سکسوالیته‌ی زن ایرانی» در سالن خلیلی دانشکده مطالعات شرقی و آفریقایی دانشگاه لندن برگزار شد.
در ابتدای جلسه، شیوا شکوری خلاصه‌ای از زندگی حرفه‌ای نویسنده ارایه داد. نجمه موسوی متولد تهران است و از ۱۹۸۴ در فرانسه زندگی می‌کند. تحصیلات عالی خود را از دانشگاه شیراز در رشته‌ی جامعه شناسی آغاز کرده و دکترای خود را در رشته‌ی مهندسی پروژه‌های توسعه‌ی اروپایی از دانشگاه سوربن پاریس دریافت کرده است. سال‌ها در این رشته کار کرده و هم اکنون مشاور ارشد در این رشته است. در کنار این حرفه، نجمه موسوی در باره‌ی تاریخچه مبارزه با تبعیض جنسیتی و تاریخ سکولاریسم در فرانسه تدریس می‌کند. تالیفات او عبارتند از مجموعه‌ی داستان‌های کوتاه «فراموشی»، دو مجموعه شعر با اشعاری که دو بار در فرانسه مورد توجه قرار گرفته و جوایزی دریافت کرده‌اند؛ و همچنین دو کتاب به زبان فرانسوی به نام «بریدگی‌های زندگی» و «شبنم‌های تبعید».
نجمه موسوی با نشریاتِ فارسی مانند «پَر»، «باران»، «آفتاب» و «فرهنگ و توسعه» و نیز نشریات فرانسوی همکاری داشته است. از سال ۱۹۹۶ در نشریه «آرش» فعالیت مستمر روزنامه‌نگاری داشته است. وی با توجه به اهمیتی که به ترجمه می‌دهد ۸ اثر از فرانسه به فارسی برگردانده است از جمله «فرزند پوشالی» که در مورد نخواستن فرزند دختر در کشورهای مسلمان است و دیگری «مرواریدهای پشیمانی» که درباره زنا با محارم است. این اثر در ایران توسط نشر نگاه انتشار یافته است. موسوی در ضمن یکی از آثار ویرجینیا ولف، نویسنده نام‌آور فمینیست انگلیسی به نام «اتاقی از آن خود» را به فارسی ترجمه کرده است.
به دنبال این معرفی، نجمه موسوی صحبت خود را از انگیزه‌هایش برای نگارش کتاب «از سکوت تا غوغا، نگاهی دیگر به سکسوالیته‌ی زن ایرانی» آغاز کرد. او گفت: «می‌خواستم کاری در مورد بدن زن انجام دهم زیرا که تن زن قلمرو و گستره‌ای است که هر نیرویی که به قدرت سیاسی می‌رسد، در آنجا تمرین قدرت می‌کند و قدرتش را بر جامعه بست می‌دهد. به دنبال انقلاب و سر کار آمدن رژیم جمهوری اسلامی، برای نشان دادن و تثبیت قدرت خود ابتدا مسئله‌ی حجاب اسلامی و سپس جداسازی جنسیتی را شروع کردند. قدرتمندان در ایران حد و چارچوب تعیین کردند که زن نباید از آنها خارج شود.» سخنران ادامه داد و گفت، جالب بود که رونماییِ کتابش در آمریکا همزمان بود با به قدرت رسیدن ترامپ که او هم نخستین قدرت‌نمایی‌اش در مورد تن زن بوده که البته با واکنش زنان و مردان پیشرو روبرو شده و تظاهراتِ عظیم در مخالفت با دیدگاه‌های او برگزار شده است.
سخنران پس از اشاره به اینکه با نشریات و گروه‌هایِ فمینیستی مانند «آوای زن» و «بنیاد پژوهش زنان» همکاری داشته است گفت که عمده‌ی فعالیتِ او در نشریه آرش متمرکز بوده است. این نشریه هر دو جنس زن و مرد را مخاطب قرار می‌داد. همین تجربه به او کمک کرد به این باور برسد که اگر قرار است تغییری در روابط جنسیتی جامعه به وجود آید، باید با شرکت و تلاش مردان باشد که همدوش زنان حرکت کنند. او البته در قسمت پرسش و پاسخ افزود که این تغییر باید با شرکت دگرباشان جنسی نیز باشد.
نجمه موسوی سپس در مورد ویژگی‌های کتاب‌اش گفت: «کتاب شامل ۱۱ نوشتار است که هر یک با یک شعر ویک تصویر شروع می‌شوند. ۸ بخش کتاب در مورد زنان هتروسکسوال و ۳ بخش در مورد زنان هموسکسوال است. محدوده‌ی کتاب در مورد زنان ایرانی در اروپا و و بطور خاص در فرانسه و بطور خاص‌تر پاریس و تهران و شامل برش‌هایی از گروه‌های سنی مختلف است.» نویسنده افزود که با وجود اینکه کتاب پژوهشی است ولی او قصد داشته این کتاب به معنای معمول آکادمیک نباشد و جمعیت گسترده‌تری را مخاطب قرار دهد یعنی فقط کارشناسان از آن بهره نبرند. به قول او «همه‌خوان» باشد. کتاب زبان خاصی دارد که ترکیبی است از شعر و داستان و تحلیل؛ «روش مصاحبه به کار بسته‌ی من غیر مستقیم بوده و از خط دادن جداً پرهیز کرده‌ام. فقط پرسش‌های پایه‌ای طرح کرده‌ام و خواسته‌ام که مصاحبه شونده حرفش را آزادانه بیان کند و اصلاً هم به او اطلاع نداده‌ام که کاربُرد مصاحبه چیست؟ گذاشته‌ام که آزادانه مسائل خود را مطرح کند و من فقط نتیجه‌گیری کنم.»
موسوی در مورد عنوان کتاب توضیح داد: «از سکوت تا غوغا، مقصودم آن بوده که مسائل جنسی ما دوران سکوت بسیار طولانی‌ای را طی کرده. نسل مادربزرگ و مادرهایِ ما اصلاً در این مورد صحبت نمی‌کردند. در زمان ما من به سوی نسل فرزندان‌مان رفتم و آنها را یافتم. از این نظر ما در ایران یک دوره‌ی بحرانی را می‌گذرانیم که من آن را به غوغا تعبیر کرده‌ام و مرزی گذاشته‌ام بین نظراتم و دوستان دیگر که وضعیت داخل ایران را به صورت «انقلاب جنسی» تعریف می‌کنند. من با همان عنوان کتاب معتقدم که این انقلاب جنسی نیست. من وضعیت موجود را مقایسه می‌کنم با بعد از ماه مه ۶۸ در فرانسه که انقلاب جنسی به معنای واقعی در اروپا شروع شد. من دلایلی می‌آورم که چرا در ایران ما شاهد انقلاب جنسی نیستیم. اما سوتیتر کتاب مطرح می‌کند که دیگرانی هم در این زمینه کار کرده‌اند و من فقط یکی از آنان هستم.»
سخنران ادامه داد، با وجود اینکه تابعیت فرانسوی دارد ولی خود را تبعیدی می‌شمارد. در نتیجه از راه دور با ایرانیان داخل مصاحبه کرده که این کار بسیار هم مشکل بوده است زیرا سنگ بنای مصاحبه اعتماد است و مصاحبه‌ی رو در رو در ایجاد این اعتماد در مصاحبه‌شونده نقش مهمی ایفا می‌کند. در نتیجه او زحمت بیشتری برای ایجاد اعتماد باید می‌کشیده است؛ «من به عنوان یک دردمند بر این باور هستم که وضعیت در ایران از این نظر بحرانی است و ما این وضعیت را به عنوان یک آسیب باید ببینیم و بپذیریم که دردی و مرضی وجود دارد تا سپس به سراغ درمان آن برویم.»
نجمه موسوی در ادامه بر نکته‌ی ظریفی انگشت گذاشت و آن کمبود زبان و واژگان مناسب برای صحبت و بحث در مورد چنین مسائلی در میان ایرانیان است؛ «می‌دانید که گفتن و یا نگفتن هر کلمه نماینده‌ی فرهنگ سخنگوست.»
پس از این توضیحات، نجمه موسوی قسمتی از کتاب خود را برای حاضران خواند و به دنبال آن نوبت به پرسش و پاسخ و ارایه نظرات رسید.
در پاسخ به پرسشی در مورد نگاه مردسالارانه به زن و بدن زن، نجمه موسوی تاکید کرد که سه دین یهودیت، مسیحیت و اسلام کم و بیش نگاهی مردسالارانه به رابطه‌ی زن و مرد و روابط قدرت در جامعه دارند.
وی در بخشی از سخنانش اشاره کرد که در محافل و جلسات ایرانی معمولاً تمایل به بحث درباره‌ی آن مسائل جنسیتی وجود دارد که بار جنسی کمتری دارند و از پرداختن مستقیم به مسائل جنسی پرهیز می‌شود. او در مقابل، بر لزوم پرداختنِ مستقیم به این مباحث تاکید داشت.
شرکت کننده‌ای تاکید می‌کرد که نگاه مردسالارانه از ادیان نشأت نمی‌گیرد و فراتر از ادیان است و از حوزه‌ی قدرت در جامعه می‌آید. همین شرکت کننده افزود که آوردن مثال از ایران و فرانسه و از زنان هتروسکسوال و هموسکسوال در عمل باعث مقایسه‌ی آنها با همدیگر می‌شود که آن را هم به دیده مثبت می‌نگریست. درعین مفید دانستن این مقایسه اما او، در تمایز با نظر سخنران، تاکید داشت که مولفه‌های انقلاب جنسی در ایران کنونی لزوماً نباید مولفه‌های انقلاب جنسی در اروپای نیمه‌ی دوم دهه‌ی شصت اروپا باشند و ممکن است اشکال متمایزو و یژه‌ای داشته باشند که باید مورد بررسی قرار گیرند. در یک کلام تنها با مقایسه با اروپا نباید تحول امروز ایران را در این زمینه به عنوان انقلاب جنسی رد کرد.
در پاسخ به این نقد، سخنران نظرِ حاضران را به این نکته جلب کرد که نوعی ابهام و پوشیدگی نشأت گرفته از استبداد دینی حدوداً چهل ساله در طرح و بحث این گونه مسائل در ایران وجود دارد که باعث خلط مباحث و سرد گمی می‌شود. او از دوگانگی حاکم بر زندگی ایرانیان گفت که باعث جدایی و تضاد بین سپهر عمومی با سپهر خصوصی شده و مانع طرح آزادانه‌ی این گونه مسائل می‌شود و این مباحث را به خلوت می‌راند که همین هم ناهنجاری‌هایِ خودش را به وجود می‌آورد. موسوی در این رابطه از حاکمیت ارزش‌های دروغین و ظاهری گفت؛ برای مثال اینکه اگر زنی ازدواج نمی‌کند تا آخر عمر باید نقش باکره را بازی کند؛ این هم باعث قیمت بالای ترمیم بکارت شده و برخی از این راه تجارت پُررونقی برای خود ساخته‌اند. کسانی هم که به عنوان کارشناس باید در این موارد مشاوره بدهند و جوانان را راهنمایی کنند خودشان شناخت لازم از این مسائل ندارند و حتی بدآموزی‌هایی را نیز دامن می‌زنند.
یکی از مردان حاضر در جلسه در پایان به دو دلیل به نویسنده تبریک گفت. نخست اینکه برخلاف معمول که تمایل به محدود ساختن طرح چنین مسائلی در طبقه‌ی متوسط نوین در ایران وجود دارد، این کتاب به اعماق جامعه وارد می‌شود و دانش خواننده را از جامعه‌ی خود بسط می‌دهد که این جواب محکمی به کسانی است که پژوهشگران را به بی خبری از اعماق جامعه متهم می‌کنند. دوم اینکه نویسنده به اتکای دانش خود در طرح مسائل دلیر است. به اعتبار همین دو نکته او سخنران را نویسنده‌ای مدرن دانست و ستود.
در پایان، سخنران کتاب‌های خود را که جهت فروش عرضه شده بود برای علاقمندان امضاء کرد.
اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﻭﻗﺘﻲ ﺩﺭ ﻫﻠﻨﺪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺩاﺷﺖ ﮔﻔﺖ”ﻟﻂﻔﺎ اﮔﺮ ﺧﺎﻧﻤﻲ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺳﻜﺴﻮاﻟﺘﻲﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮﺩ,ﺩﺭ ﺑﻴﺮﻭﻧ ﺎﺳﻢ اﻭﺭا ﻧﻴﺎﻭﺭﻳﺪ,ﭼﻮﻥ ﺯﺷﺖ اﺳﺖ”اﻳﻦ ﻫﻢ ﺭﻭﺷﻨﻔﻜﺮ اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﺎ