پایگاه خبری نشریهی فارین پالسی در گزارشی ضمن پرداختن به اوضاع سوریه و صفبندی مخالفان و موافقان بشار اسد در برابر یکدیگر نوشته اینکه عربستان سعودی روی مواضع دونالد ترامپ، رییس جمهوری آمریکا علیه ایران حساب کرده و در منطقه سیاستهای تهاجمی در مقابل تهران پیش گرفته است یک اشتباه است.
در این گزارش آمده، سیاستهای منطقهای عربستان بیش از آنکه ایران را ضعیف کند، تقویت کنندهی موقعیت آن است. از جمله وضعیت فعلی شورای همکاری خلیج فارس (GCC) و اختلافات سیاسی موجود در آن سبب تقویت ایران شده است.
گرچه از نظر امنیتی عربستان دلخوش به حمایتهای آمریکاست، اما با دامن زدن به درگیریهای منطقه که علاوه بر ایران قطر را هم شامل میشود موقعیت خود در جهان عرب را هم در سایه قرار میدهد و نتیجهی آن گرفتار شدن در جنگهای نیابتی در یمن، عراق و لیبی بوده است.
در ادامه این تحلیل آمده، آنچه در حال حاضر در سوریه و میان مخالفان سنی بشار اسد میگذرد میتواند نمایی از این مسئله باشد که چگونه تفرقهی میان کشورهای عربی برای عربستان بسیار خطرناکتر از چالش این کشور با ایران است.
در مقایسه با ائتلاف شیعی ایرانی که کاملاً قوی و نظاممند در حمایت از دولت سوریه عمل میکند اپوزیسیون سنیها در جنگ و مخالفت برابر اسد بسیار شکننده و ضعیف به نظر میرسند.
صدها گروه جهادی و شبهنظامی سنی مخالف اسد مانند القاعده، حیات التحریر شام (جبهه نورسا)، یا گروههای غیرجهادی مانند جیشالاسلام و احرار الشام و حتی گروههای سکولار مثل ارتش آزادیبخش سوریه، مشغول خارج کردن قسمتهای مختلف سوریه از جمله استان ادلب از کنترل دولت هستند.
به نظر نمیرسد با وجود حمایت ایران، روسیه و همپیمان شیعه دولت سوریه فعالیتهای اپوزیسیون سنی سوریه در کوتاه مدت بتواند تهدید جدی و خطرناکی برای سوریه و نیز ایران ایجاد کند.
اما با وجود تهدیدهای ایران، روسیه و ترکیه برای جلوگیری از پیشرفت گروههای مخالف دولت سوریه، بعضی از آنها خصوصاً حیات التحریر شام نهایتاً میتوانند تهدیدهای خود را به سمت کل جامعهی عرب سوق دهند که چنین چیزی موجب ایجاد ضعف مضاعف در مواضع سیاسی عربها، خصوصاً ایجاد چالشهای سیاسی و امنیتی برای عربستان سعودی میشود.
به عبارت دیگر خطر گروههای جنگجوی سنی سوری میتواند به دیگر نقاط جهان عرب نیز رسوخ کند که همین موجب فرسایش بیشتر موقعیت عربستان سعودی در برابر ایران میشود.
قابل پیشبینی است ایران از وضعیت فعلی جهان عرب و آسیبپذیری آن، برای تقویت تشکیلات خود در سیاست خارجی بهره خواهد برد.
در حالی که عربستان درگیر مسائل مختلف سیاسی است قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس در عراق، سوریه و یمن عمق استراتژیک ایران را با بهره برداری از خلاء قدرت در این کشورها در دل جهان عرب پیش میبرد و اگر عربستان نتواند فکری به حال آن کند محور قدرت خاورمیانه از عربستان و اعراب به ایران و ترکیه منتقل خواهد شد.
راه حل عربستان این است که به جای دامن زدن به جنگهای نیابت به دنبال ایجاد صلح باشد تا بتواند نقش خود را در بین اعراب تقویت کند و شکافهای سیاسی و ایدئولوژیکی که در صفوف عربها پدیدار شده را ترمیم کند.
آنچه ایالات متحده، علاوه بر حمایت از عربستان سعودی برای ایجاد یک توازن قدرت علیه ایران، انجام دهد آن است که ریاض را تشویق کند تا درهای دیپلماسی را بار دیگر به روی ایران بگشاید و آنها را از طریق دیپلماتیک مهار کند تا از باتلاقی که گرفتار آن شده رها شود.