بنیامین صدیقی – سفیر اسراییل در سازمان ملل متحد قطعنامه یونسکو در خصوص اسراییل را محکوم کرد.
دنی دانون سفیر اسراییل در سازمان ملل متحد ضمن اظهار تاسف از قطعنامه یونسکو در خصوص اسراییل، آن را محکوم کرد. وی اعلام کرد که این رسوایی بزرگی است که که یونسکو تنها دولت یهودی در جهان را اشغالگر دیوار غربی معبد «هیکل» سلیمان و شهر باستانی اورشلیم می داند. سفیر اسراییل در سازمان ملل افزود: «هیچ کس قدرت این را ندارد که میراث اسراییل را از اسراییلی‌ها بگیرد».
یونسکو در نشست ۴ ژوییه ۲۰۱۷ خود که در شهر کراکو واقع در لهستان برگزار شد، با انتقاد از حفاری‌های اسراییل برای کشف بقایای معبد هیکل، ادعای تعلق این اماکن به اسراییل را رد کرد. پیش‌نویس این قطعنامه را برخی از کشورهای عربی آماده و به یونسکو ارایه کرده بودند.
کشورهای آذربایجان، اندونزی، لبنان، تونس، قزاقستان، کویت، ترکیه، ویتنام، زیمبابوه و کوبا به این قطعنامه رای مثبت دادند و هشت کشور آنگولا، کرواسی، فنلاند، پرو، لهستان، پرتغال، کره و تانزانیا از دادن رای امتناع کردند. همچنین کشورهای فیلیپین، جاماییکا و بورکینافاسو به این قطعنامه رای منفی دادند.
سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد یونسکو در تاریخ ۲ مه نیز با تصویب قطعنامه‌ای اسراییل را به نقض موازین بین‌المللی در اورشلیم و باریکه غزه محکوم و از اسراییل به عنوان «نیروی اشغالگر» نام برده بود.
یونسکو همچنین سال گذشته با تصویب قطعنامه‌ای که ارتباط یهودیت را با اماکن باستانی مذهبی در اورشلیم زیر سوال برده بود، خشم اسراییل را برانگیخت و اسراییل در واکنش به قطعنامه سال گذشته یونسکو همکاری خود را با این نهاد سازمان ملل متحد، به حال تعلیق درآورد.
پرسش اصلی
مهم‌ترین استناد یونسکو در انکار ارتباط تاریخی، جامعه‌شناختی و مذهبی یهودیان با شهر اورشلیم، دیوار غربی و هیکل سلیمان چیست؟
فرضیه
صدور قطعنامه یونسکو در انکار هویت یهودی شهر اورشلیم و تعلق اماکن مذهبی به آن یهودیان در واقع فاقد استنادات تاریخی، جامعه شناختی و مذهبی لازم بوده و به منظور یارگیری‌های سیاسی و به جهت اهداف سیاسی و فرهنگی از قبل تعیین شده، با هدف انزوای اسراییل صورت پذیرفته است و به نظر می رسد این رویکرد با منشور و اهداف تعیین شده یونسکو در جهت تلاش برای همیاری، همگرایی و کمک به تامین صلح و امنیت در میان کشورها از راه همکاری‌های بین‌المللی با ابزارهای فرهنگی و علمی و غیره در تناقض باشد.
سازمان علمی فرهنگی و تربیتی سازمان ملل (یونسکو)
سازمان علمی فرهنگی و تربیتی ملل متحد که به طور خلاصه یونسکو نامیده می‌شود یکی از سازمان‌های تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد است که در سال ۱۹۴۵ تشکیل شد. هدف این سازمان کمک به «صلح و امنیت» در جهان از راه همکاری بین‌المللی در زمینه‌های آموزشی، علمی، فرهنگی و تربیتی به منظور افزایش احترام به عدالت و قانون‌مداری و حقوق بشر بر پایه منشور سازمان ملل متحد است.
۱۹۵ کشور عضو یونسکو هستند و مقرر آن در پاریس پایتخت فرانسه است و دفترهایی در کشورهای مختلف دارد، طراحی و اجرای پروژه‌‌های با اهمیت فرهنگی و علمی مانند حفاظت از بیوسفر، مدیریت منابع آب، حمایت از تنوع زبانی و زبان‌های در حال انقراض، حمایت از میراث‌های نامکتوب و نامحسوس بشر، ارتقای تکثرگرایی و تنوع فرهنگی در رسانه‌ها از اقدامات اساسی یونسکو محسوب می‌شوند.
همچنین یونسکو جوایز و مدال‌هایی را در زمینه‌های مختلف علمی و فرهنگی ارایه می‌کند، مانند جایزه کالینگا برای فراگیر کردن دانش، جایزه انستیتو پاستور، جایزه صلح فیلکس هوفوت– بیگینی و جایزه جواد حسین برای دانشمندان جوان و جایزه سلطان قابوس برای محیط زیست است، مدیرکل کنونی یونسکو «ایریتا بوکووا» از بلغارستان است که از سال ۲۰۰۹ تاکنون در این مقام قرار دارد.
مستندات تاریخی اورشلیم و اماکن مذهبی اورشلیم
آثار باستانی نشان می‌دهند که منطقه اورشلیم حدود ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد مورد استفاده قرار گرفته است. ریشه لغت «شلم» در نام اورشلیم به واژه سامی «صلح» مربوط است . حدود سال ۱۰۰۰ قبل از میلاد داوودشاه (David Kingdom) یهودیان اورشلیم را در اختیار داشته و از این زمان اورشلیم «شهر داوود» نام گرفت و پایتخت کشور اسراییل شد. هیکل سلیمان، معبد سلیمان یا هیکل مقدس و به عبری «بیت همیقداش‌هاریشون» به معنی خانه‌ی مقدس اول است که بر اساس بسیاری از مستندات تاریخی و مذهبی، اولین معبد باستانی یهودیان بوده که در مجموعه‌ی پرستشگاه اورشلیم قرار داشته است و این معبد دارای تابوت عهد بوده و بر اساس روایت‌های تاریخی و مذهبی، سلیمان این معبد را در زمانی که قوم اسراییل متحد بود و تحت پادشاهی او قرار داشت، بنا کرد و ساخت آن در حدود قرن ۱۰ قبل از میلاد تصور می‌شود و به دلیل حساسیت‌های زیاد مذهبی آن کاوش‌های باستانی زیادی در محوطه‌ی آن انجام نشده است. و سلیمان در سال چهارم سلطنت خود بنای هیکل را شروع نمود و پس از هفت و نیم سال بنای آن به اتمام رسید و در ۸۲۶ قبل از میلاد مقارن با یازدهمین سال سلطنت سلیمان افتتاح شد. اورشلیم به مدت ۴۰۰ سال پایتخت پادشاهی یهودا بود. در حمله آشوریان در سال ۷۰۱ قبل از میلاد اورشلیم توانست از خود دفاع کند. در این زمان پادشاهی شمالی اسراییل مورد تسخیر آشوریان قرار گرفت. در سال ۵۹۷ قبل از میلاد اورشلیم توسط بابلیان مورد محاصره قرار گرفت. و نبوکدنصر پادشاه آنان سرانجام اورشلیم را تسخیر کرد و پادشاه یهودیان زدکیا را اسیر نمود. بابلیان معبد سلیمان را سوزاندند و دیوارهای شهر را تخریب کردند و بنای هیکل را به تمامی ویران ساختند. و دوران اسارت و پراکندگی یهودیان ۵۸ سال به طول انجامید و سرانجام در سال ۵۳۹ پیش از میلاد پارسیان به رهبری کوروش بزرگ با ورود به بابل و آزاد ساختن یهودیان به این اسارت پایان دادند. کوروش بعد از فتح بابل به یهودیان اجازه داد به اورشلیم بازگردند و معبد خویش را بازسازی کنند. در این زمان کوروش طلا و نقره و وسایل زیادی به آنان کمک نمود و اجازه داد اشیای دزدیده شده معبد را نیز به اورشلیم بازگردانند. بازسازی اورشلیم تحت نظر عزرا، نحمیا و حجی آغاز شد ولیکن به دلیل مخالفت‌های برخی از مردم، کوروش دستور توقف بازسازی معبد را داد تا این که معبد در زمان داریوش تکمیل شد.
در سال ۳۷ قبل از میلاد هرود به اورشلیم حمله کرد و آن را تسخیر نمود. هرود به عنوان نماینده امپراتوری روم بر اورشلیم حاکم بود. او معبد یهودیان را بازسازی نمود. بعد از مرگ هرود رومیان به طور مستقیم بر اورشلیم حاکم شدند. در این زمان شورش‌هایی علیه روم درگرفت تا اینکه تیتوس در سال ۷۰ میلادی اورشلیم را تسخیر کرد و برای آنچه تنبیه یهودیان نامید، معبد را از میان برد.
هیکل سلیمان بر روی تپه موریا قرار داشته؛ این تپه همان است که هم اکنون مسجد اقصی و قبه صخره بر روی آن قرار دارند و امروزه یهودیان سراسر جهان، دیوار غربی یا دیوار ندبه را به عنوان قبله می شناسند و بر همین اساس جهت نماز گذاشتن و راستای محراب‌ها به آن سمت تنظیم شده است و یهودیان در انتظار بیت همیقداش آینده یا معبد سوم و آبادانی آن هستند.
نتیجه‌گیری
تصویب قطعنامه یونسکو می‌تواند در بلندمدت و از لحاظ روانی و افکار عمومی و مجامع جهانی پشتوانه‌ای برای سد کردن تلاش اسراییل در راستای تثبیت حاکمیت کامل بر اورشلیم و ثبت و اعلام این شهر به عنوان پایتخت ابدی اسراییل قرار بگیرد، حال آن که اسراییل بر این باور است دیوار غربی تنها مکان باقی مانده از هیکل سلیمان بوده و مهم‌ترین و مقدس‌ترین مکان جهان برای یهودیان است.
به نظر می‌رسد تصویب این قطعنامه، نه بر اساس استنادات علمی، تاریخی، تحقیقی و متون مذهبی موجود در مراکز پژوهشی و کتابخانه‌های موجود در جهان بلکه بدون توجه به آنها و با اهداف سیاسی خاصی تهیه و تنظیم شده است و یکی از این اهداف، انزوای اسراییل در سازمان‌های بین‌المللی به منظور کسب امتیازات خاص از اسراییل در چهارچوب‌های خارج از روند و عرف‌های دیپلماتیک و بیرون از میز مذاکرات اسراییل- فلسطینی و تلاش برای به رسمیت شناختن فلسطین بدون تن دادن فلسطین به محکومیت و کنترل تمام اشکال خشونت علیه شهروندان اسراییلی و عدم تمکین فلسطینی‌ها و سایر بازیگران دولتی و غیر دولتی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به شناسایی اسراییل با هویت یهودی است و به نظر می‌رسد تاکید ویژه دونالد ترامپ مبنی بر انتقال و شناسایی پایتخت اسراییل از تل آویو به اورشلیم پاسخی صریح در مقابل چنین اقدامات و قطعنامه‌هایی از سوی سازمان یونسکو و موارد مشابه از سوی برخی کشورها و سازمان‌های بین‌المللی است.
در پایان چنین می‌توان ارزیابی نمود که چنانچه یونسکو رویه‌ی بی طرفی خود را در این موضوع و این مکان با ویژگی‌ها و مولفه‌های کم نظیر امنیتی، حساس، تنش‌زا، تاریخی، انسانی و مذهبی حفظ می‌کرد و از دایره یک سازمان بین‌المللی با رویکردهای تخصصی و بی طرف علمی و فرهنگی پا را فراتر نمی‌نهاد و دعوت به همزیستی مسالمت‌آمیز یهودیان و فلسطینی‌ها در شهر اورشلیم کرده و به اماکن باستانی و مذهبی یهودیان در عین تعلق‌شان به یهودیان، به عنوان بخشی تفکیک‌ناپذیر از دستاورد یهودیان به میراث مشترک جهانی بشر می‌نگریست بهتر می‌توانست طبق اساسنامه و منشور اولیه خود به صلح و امنیت در جهان از راه همکاری‌های بین‌المللی در زمینه‌های آموزشی و علمی و فرهنگی و تربیتی به منظور افزایش احترام به عدالت و قانون‌مداری و حقوق بشر بر پایه منشور سازمان ملل متحد یاری رساند و به دستاوردهای گسترده‌تری در زمینه صلح، امنیت و گسترش و پذیرش چندصدایی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها و رویش دستاوردهای جدید علمی، آموزشی و فرهنگی در سایه تکثرها و تضارب مسالمت‌آمیز ادیان و فرهنگ‌ها از مسیر گفتگوها راه باز کند.
