تازهترین گزارش وزارت راه و شهرسازی نشان میدهد ۳۳ درصد از مردم ایران زیر خط فقر زندگی میکنند.این گزارش که در مجموعه گزارشهای سایت اتاق بازرگانی تهران منتشر شده است، میافزاید خانوادههای طبقه متوسط در ایران برای خرید خانه باید حداقل یک سوم درآمد ماهیانهشان را به مدت ۹۶ سال پسانداز کنند. آرزوی خرید خانه در کشورهای توسعه یافته با پسانداز ۱۴ ساله یکسوم درآمد واقعیت پیدا میکند.
همچنین گزارش تکمیلی مرکز آمار ایران هم نشان میدهد حداقل ۰.۴ درصد از جمعیت ایران در کپر و چادر زندگی میکنند. در مقابل ۶ میلیون نفر از مردم ایران در وضعیت مالیای قرار دارند که میتوانند ویلای شخصی در اختیار داشته باشند. بر اساس گزارش اتاق تهران، در صورتی که گزارشهای مرکز آمار مبنای تحلیل وضعیت اقتصادی ایران باشد، ۴۰ میلیون تومان فاصله درآمدی میان دهک اول و دهم کشور وجود دارد.
این در حالیست که آمارهای منتشر شده در ایران، به ویژه در حوزه اقتصاد، به شدت متناقض و متفاوت هستند و همین امر احتمال دقیق نبودن این آمار را افزایش میدهد. تعداد افرادی که زیر خط فقر زندگی میکنند از سوی سازمانهای دولتی و یا مراکز آماری رقمی بین دو و نیم تا ۱۵ میلیون نفر عنوان شده است در حالی که بر مبنای گزارش جدید وزارت راه و شهرسازی این تعداد به بیش از ۲۰ میلیون نفر میرسد.
برای نمونه مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی خط فقر در سال ۱۳۹۵ را برای هر فرد ایرانی یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان اعلام کرد. اما به گفته محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت روحانی، مبنای خط فقر در شهر تهران درآمدی معادل ۳ میلیون تومان در ماه است. این در حالیست که حداقل حقوق کارگران در ایران حدود یک میلیون تومان در ماه است و حقوق کارمندان دولت نیز در حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است. با این محاسبه میتوان پیش بینی کرد جمعیت قابل توجهی در پایتخت ایران زیر خط فقر زندگی کنند.
بنا بر تعاریف اقتصادی، خط فقر یا آستانه فقر حداقل درآمدی است که برای زندگی در یک کشور خاص در نظر گرفته میشود. پیشتر خط بینالمللی فقر یک دلار آمریکا در نظر گرفته میشد. اما در سال ۲۰۰۸ بانک جهانی این رقم را ۱/۲۵ دلار بر اساس برابری قدرت خرید در سال ۲۰۰۵ تغییر داد.
جدا از تعداد افرادی که در ایران زیر خط فقر زندگی میکنند، یکی از مسائلی که کارشناسان نسبت به رشد آن در ایران هشدار میدهند رشد فقر چند بعدی است.
بر اساس تعریف سازمان ملل متحد، فقر چند بُعدی نشاندهنده محرومیت افراد جامعه در قابلیتهای اولیه انسانی است و الگوی متفاوتی از فقر درآمدی ارائه میکند.
بر اساس آماری که روزنامه شرق در مهرماه ۹۵ ارائه داد، ١٧ درصد از خانوارهای شهری و ۴٠ درصد از خانوارهای روستایی ایران دچار فقر چند بُعدی هستند. به گفته معاون رفاهی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۱۸ درصد مردم جامعه از نظر دسترسی به زیرساختها و ۲۸ درصد نیز از لحاظ درآمدی فقیر هستند. این بدان معناست که در ایران حدود ۲۵ میلیون ایرانی از لحاظ درآمدی فقیر هستند و ۱۵ میلیون نفر هم به زیرساختها دسترسی ندارند. این ارقام با رقم ارائه شده از سوی وزارت راه و شهرسازی یعنی زیر خط فقر بودن ۳۳ درصد از ایران همخوانی دارد و نشاندهنده وضعیت بحرانی اقتصاد خانوارهای ایران است.