زیر سایهی عقاید و برنامههای رجب طیب اردوغان و دولت او محدودیتها و ممنوعیتها در ترکیه روز به روز بیشتر میشود که به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران نتیجهی آن چیزی به جز شکاف مذهبی و اجتماعی نیست.
با نزدیک شدن آغاز سال تحصیلی جدید، وزارت آموزش و پروش ترکیه در دستورالعملی تازه اسلامیزه کردن نظام آموزشی را شدت بخشیده و تدریس سرفصلهای مربوط به دروس «تکامل» برگرفته از نظریات علمی چارلز داروین در علوم طبیعی و زیستشناسی را برای مقاطع ابتدایی و دبیرستان ممنوع کرده است.
مقامهای ارشد ترکیه میگویند فراگیری آموزههایی مثل تکامل و باور اینکه انسان تکامل یافته میمونهاست نگاه فلسفی میخواهد که فقط باید در دانشگاهها به آن پرداخته شود. عصمت ایلماز، وزیر آموزش و پروش ترکیه با حمایت از این ممنوعیت گفته «در کشوری که اکثر مردم آن مسلمان هستند، باید آموزشها بر مبنای اسلام باشد».
آموزش و پرورش ترکیه قصد دارد این باور را که بشر «خلق» شده است نه اینکه تکامل پیدا کرده ملکهی ذهن دانشآموزان کند و این یعنی اگر دانشآموزی در ترکیه به دانشگاه نرود، در مدرسه با دانشمندی به نام داروین آشنا نخواهد شد.
بسیاری از مردم ترکیه از اسلامیزه شدن نظام آموزشی ترکیه نگران هستند و گفتهاند نمیخواهند فرزندانشان در چنین شرایطی درس بخوانند و در مقابل هواداران اردوغان از اسلامی شدن دروس حمایت میکنند.
وزیر آموزش و پروش ترکیه ماه گذشته در یک کنفرانس مطبوعاتی خبر از تغییرات زیادی در کتابهای درسی دانشآموزان ابتدایی و دبیرستانی داده است.
اینها بخشی از تلاشهایی است که نشان میدهد دولت اسلامگرای ترکیه تا چه اندازه برای خنثی کردن تفکر سکولاریسم و جدایی دین و دولت در این کشور تلاش میکند.
خبرنگار پایگاه خبری NPR به سراغ چند خانوادهی سکولار در این کشور رفته و از آنها در مورد اسلامیزه شدن مدارس ترکیه پرسیده است. همهی آنها اعلام کردهاند از این وضعیت بسیار نگران هستند و بعضی از آنها گفتهاند که قصد دارند فرزندان خود را از این کشور خارج کنند و نگذارند که تحت چنین نظام آموزشی تحصیل کنند. آنها نگران افزایش اسلامگرایی و رادیکال شدن جامعه بودند.
دولت اردوغان از تابستان سال ۲۰۱۶ پس از کودتای نافرجام با شدت بیشتری اسلامیزه شدن ساختار سیاسی و اجتماعی ترکیه را دنبال میکند. تا تابستان سال ۱۳۹۶ حدود ۳۳ هزار معلم به اتهام تلاش برای کودتا و ضدیت با دولت ترکیه از مدارس اخراج شدند.
علی علیپار، استاد فیزیک و رییس آکادمی علوم ترکیه، میگوید، «بسیار متاسف و ناراحت هستم که دولت چنین تصمیمی گرفته چون تکامل ریشه در عقلانیت دارد و موضوعی علمی است و حالا باید منتظر بود که مدارس دولتی سکولار به مدارس مذهبی تبدیل شوند.»
کارشناسان هشدار دادهاند که شکاف در جامعهی ترکیه نیز از گذشته بیشتر شده است.
یکی از قویترین نیروهای مسلح در جهان، یعنی ارتش ترکیه به طور جدی تحت تأثیر امواج دستگیری و اخراج، تغییر ماهیت و تفکر میدهد.
وبسایت بالکان اینساید، در گزارشی نوشته بر اساس اطلاعات وزارت دادگستری ترکیه، از کودتای ۱۵ ژوئن ۲۰۱۶ تا کنون ۶۹۷۶ افسر ارشد، از جمله ۱۶۶ ژنرال، ۴۰ درصد از کل کارمندان عمومی و ۶۸۱۰ سرهنگ از اترش ترکیه اخراج شدهاند و ارتشی که یکی از قویترین نیروهای نظامی دنیا بود حالا با پاکسازی حدود ۲۰ هزار نفر از نیروهایش در ردههای مختلف روبرو شده است و این بر شدت نگرانیهای امنیتی در این کشور میافزاید.
در یک سال گذشته در ترکیه ۵۰ هزار نفر بازداشت و حدود ۱۱۱ هزار نفر اخراج شدند. بیش از ۱۸۰ روزنامه و خبرگزاری تعطیل و مدرک علمی هزاران معلم و استاد دانشگاه باطل و اشتغال و فعالیت خودشان ممنوع اعلام شدند.